Ολοκληρώνεται η αναστήλωση της Μονής Δαφνίου
Η Μονή Δαφνίου, παρότι ταλαιπωρήθηκε από σεισμικά ρήγματα το 1999, θα είναι έτοιμη το ερχόμενο φθινόπωρο
Το σπουδαίο βυζαντινό μνημείο της Μονής Δαφνίου, χτυπημένο από τον χρόνο και τους σεισμούς του 1999, αναστηλώνεται με πόρους του ΕΣΠΑ και θα παραδοθεί στο κοινό το φθινόπωρο. Με μεγάλη υπομονή συντηρητές επεμβαίνουν σε μοναδικά ψηφιδωτά και επιχρίσματα στο εσωτερικό.
όποιος περνάει από τη Λεωφόρο Αθηνών, παρακολουθεί μέσα από το άνοιγμα της παλιάς οχύρωσης, εκεί που «κρύβεται» η Μονή Δαφνίου, τα έργα που γίνονται σε αυτό το σπουδαίο μνημείο. Οι σκαλωσιές που το τύλιξαν μετά τους σεισμούς του 1999 αλλά και τους τελευταίους, δεν έκρυψαν τη μεγαλοπρεπή αρχιτεκτονική του, ενώ όποιος έφτανε ώς το Χαϊδάρι δεν έμενε ασυγκίνητος από την ομορφιά των ψηφιδωτών που κοσμούν τους τοίχους του Καθολικού.
Αυτό λοιπόν το μνημείο που ανήκει στην τριλογία των μονών της μεσοβυζαντινής περιόδου μαζί με τον Οσιο Λουκά στη Βοιωτία και τη Νέα Μονή Χίου, περιλαμβάνεται στον Παγκόσμιο Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και ταλαιπωρήθηκε από σεισμικά ρήγματα, τον χρόνο, παλιότερες επεμβάσεις και κακοδιαχείριση, θα είναι έτοιμο το φθινόπωρο. Μαζί και τα αντίγραφα των τριών ιωνικών κιόνων πάνω στους οποίους πατούσαν τα τόξα του εξωνάρθηκα, αφού τα πρωτότυπα δεν γλίτωσαν από τη «δίψα» του λόρδου Ελγιν.
Θωρακισμένη στους σεισμούς
Από τα σύνθετα και δύσκολα έργα που κάνουν περήφανη τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού και τον προϊστάμενό της κ. Θεμιστοκλή Βλαχούλη, ανήκει στα 47 του ΕΣΠΑ που έχει η αρμόδια διεύθυνση (τα 25 έχουν ολοκληρωθεί) και μέρα με τη μέρα αποκαλύπτεται στους επισκέπτες που φτάνουν ώς εκεί τρεις φορές την εβδομάδα. Αλλά και σε όσους περνούν την πολύβουη λεωφόρο. Οι σκαλωσιές ήδη κατέβηκαν από τον τρούλο, η αποκατάσταση του οποίου ήταν επίσης περίπλοκη, ενώ σιγά σιγά αρχίζουν να απομακρύνονται και από το εσωτερικό με την ολοκλήρωση των εργασιών στα ψηφιδωτά και τα επιχρίσματα. «Εγινε υποδειγματική και πρότυπη δουλειά σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Συντήρησης» λέει στην «Κ» ο κ. Βλαχούλης, υπογραμμίζοντας πως η αντισεισμική προστασία του μνημείου ήταν το βασικό έργο που πραγματοποιήθηκε στη Μονή. Και εκεί οι επιστήμονες έκαναν αξιέπαινη δουλειά με: ενισχυτικές διατάξεις, περιδέσεις, αγκύρια. Η τοιχοποιία του ναού ενισχύθηκε, στον τρούλο αντικαταστάθηκε το μεταλλικό στεφάνι, στα τόξα του Καθολικού τοποθετήθηκαν σιδερένιες αντιστηρίξεις. Το έργο που έχει προγραμματιστεί υπό ΚΠΣ και εν συνεχεία πέρασε στο ΕΣΠΑ, αποτελείται από τρία υποέργα με τέταρτο τη συντήρηση που έχει τελειώσει. «Αναλυτικότερα, αυτεπιστασία που κάνουμε διά της διεύθυνσης, δεύτερο η εργολαβία που είναι και το βασικό, η στερέωση του Καθολικού, και τρίτο η κατασκευή τριών αντιγράφων ιωνικών κιόνων».
Πολύ καλό έργο σε επίπεδο αισθητικής αποκατάστασης και στερεωτικής υφής που «μπορεί πια να αντέξει ισχυρούς σεισμούς. Χωρίς να ενοχλήσουμε το ίδιο το μνημείο το οπλίσαμε γερά». Αυτό που μένει είναι η κατασκευή αντιγράφων των κιόνων που άρπαξε ο Ελγιν. Ο διαγωνισμός για την κατασκευή τους πραγματοποιήθηκε στις 7 Ιουλίου, κρίθηκε επιτυχημένος κατά την υπηρεσία και υπογράφηκε σύμβαση. Ο Ελγιν επισκέφθηκε το μοναστήρι στα πρώτα χρόνια του 19ου αιώνα. Τότε άρπαξε τρεις από τους τέσσερις ιωνικούς κίονες, οι οποίοι στήριζαν τα τοξωτά ανοίγματα της πρό- σοψης του εξωνάρθηκα του Καθολικού της Μονής. Σήμερα οι κίονες αυτοί βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Την ύπαρξή τους αναφέρει ο Αγγλος περιηγητής - αρχαιολόγος Edward Dodwell περνώντας από το Δαφνί του 1805, ενώ την απόσπασή τους ο Γάλλος François Pouqueville και ο Γερμανός Ludwig Ross το 1810 και το 1830, αντίστοιχα. Η υπηρεσία πρόλαβε να αγοράσει πεντελικό μάρμαρο ώστε να σμιλευτούν τα αντίγραφά τους και σε τρεις μήνες να τοποθετηθούν στο μνημείο. Αλλωστε ο ρόλος τους δεν ήταν μόνο διακοσμητικός αλλά και στατικός. Παρά τη δυσκολία των ημερών, την έλλειψη δυνάμεων αλλά και της ρευστότητας, σε καλό δρόμο φαίνεται να βρίσκονται και άλλα έργα (Αγιος Κωνσταντίνος, Μεταμόρφωση Σωτήρος ( Κοττάκη) στην Πλάκα), ενώ άλλα έχουν ολοκληρωθεί. Παρά τη διακοπή εργασιών, όπως συνέβη εξαιτίας των capital controls, ο κ. Βλαχούλης πιστεύει ότι θα καταφέρουν να πληρωθούν οι εργολάβοι, να προχωρήσουν και τα υπόλοιπα έργα του ΕΣΠΑ. «Οικονομικά το τελευταίο τετράμηνο είχαμε πράγματι μια δυστοκία στην κατανομή χρημάτων, αλλά σε επίπεδο διεύθυνσης και διάθεσης δεν έχουμε κανένα πρόβλημα. Τα έργα θα ολοκληρωθούν όλα εντός του έτους» δηλώνει αισιόδοξα ο κ. Βλαχούλης και θυμίζει και όσα γίνονται μακριά από τους προβολείς της πόλης, όπως: Μεταμόρφωση του Σωτήρος στη Μεσσηνία, το αρχοντικό σύνολο των Τρουπάκηδων στη Μάνη, το Μοναστήρι στον Πρόδρομο Σερρών, ο Αγιος Διονύσιος στον Ολυμπο, ο Αγιος Γεώργιος στο κάστρο της Σκύρου και πόσα άλλα μνημεία στη χώρα.
Οι σκαλωσιές κατέβηκαν ήδη από τον τρούλο, ενώ σιγά σιγά ολοκληρώνονται οι εργασίες στα ψηφιδωτά και τα επιχρίσματα.