Θριάσιο, πεδίο αυθαιρεσίας και χαμένων ευκαιριών
Ο Ιούνιος ήταν ένας κακός μήνας για την πολύπαθη περιοχή του Θριασίου στη δυτική Αττική. Στις αρχές του μήνα, η πυρκαγιά στο εργοστάσιο ανακύκλωσης στον Ασπρόπυργο έπνιξε την περιοχή –και το ευρύτερο λεκανοπέδιο– σε τοξικά νέφη. Στις 24/6, η «Κ» έγραφε ότι «έως τα τέλη Ιουνίου και πάντως όχι αργότερα από τα τέλη της επόμενης εβδομάδας, η ΓΑΙAΟΣΕ σκοπεύει να δώσει στους υποψήφιους επενδυτές τα τεύχη με τους τελικούς όρους για τον διαγωνισμό για το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο». Δύο ημέρες αργότερα, η προκήρυξη του δημοψηφίσματος θα έβαζε για μία ακόμη φορά στον πάγο τα σχέδια για την εμπορική ανάπτυξη των 588 στρεμμάτων, που θα ενισχύσουν καταλυτικά – όταν επιτέλους προχωρήσει το έργο– το προφίλ της χώρας ως διαμετακομιστικού κέντρου.
Το Θριάσιο, που βάσει του νέου ρυθμιστικού (ν. 4277/2014) συμπεριλαμβάνει σήμερα τους Δήμους Ελευσίνας, Ασπροπύργου, Φυλής, αλλά στο οποίο παραδοσιακά συγκαταλέγεται και ο Δήμος Μάνδρας - Ειδυλλίας, συμπυκνώνει όλα τα μικρά και τα μεγάλα αδιέξοδα της δημόσιας διοίκησης και της έλλειψης σχεδιασμού. Το εμπορευματικό κέντρο, μετά μια δεκαετία ματαίωσης, έμοιαζε στα τέλη του 2014 να μπαίνει στην τελική ευθεία. Η ΓΑΙΑΟΣΕ είχε θέσει προθεσμία για την ανάδειξη αναδόχου το πρώτο τρίμηνο του 2015. Η δέσμευση είχε γίνει υπό πίεση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, που χρηματοδοτεί τις παρακείμενες σιδηροδρομικές υποδομές. Η ΕΤΕπ είχε απειλήσει ότι θα ζητήσει να επιστραφούν 125 εκατ. ευρώ σε δάνεια εάν δεν προχωρούσε η υλοποίηση, από ιδιώτη επενδυτή, του εμπορευματικού κέντρου. Ακολούθησε όμως ο τυφώνας ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. «Ο στόχος τώρα είναι να δοθούν τα τεύχη με τους τελικούς όρους τον Σεπτέμβριο», δηλώνει στην «Κ» ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΓΑΙΑΟΣΕ, Αθ. Σχίζας. «Από εκεί και πέρα, υπολογίζουμε ότι θα χρειαστούν 140 ημέρες, περίπου, για να καταλήξουμε στον ανάδοχο». Η πρόβλεψη αυτή, φυσικά, προϋποθέτει πολιτική σταθερότητα – κάτι κάθε άλλο παρά εξασφαλισμένο στην εκλογομανή μας χώρα.
Εν τω μεταξύ, ελάχιστη πρόοδος παρατηρείται στην αντιμετώπιση άλλων διαχρονικών προβλημάτων της περιοχής. Η πυρκαγιά στο ΚΔΑΥ Ασπροπύργου ανέδειξε για μία ακόμη φορά τη χαοτική, έκνομη κατάσταση με τη διαχείριση απορριμμάτων. Λίγες εβδομάδες μετά, το Δ.Σ. της ΕΥΔΑΠ αποφάσισε να δώσει νέα παράταση, ενός έτους, για την επιδότηση 1.500 ευρώ που παρέχει σε καταναλωτές του Θριασίου που επιθυμούν να συνδεθούν με το αποχετευτικό δίκτυο του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων της περιοχής. Το κέντρο λειτουργεί από το 2010, κατόπιν καταδίκης της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το 2004 για τη μη ύπαρξή του (το ζήτημα ήταν στο ραντάρ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 1998).
Σήμερα, πέντε χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του ΚΕΛ, ο αριθμός των καταναλωτών που έχουν συνδεθεί με το αποχετευτικό δίκτυο παραμένει αποκαρδιωτικά μικρός. Τον περασμένο Ιανουάριο, η ΕΥΔΑΠ είχε δώσει παράταση έξι μηνών στο πρόγραμμα επιδότησης, που είχε ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο του 2014 (η αποπληρωμή των 1.500 ευρώ γίνεται σε πέντε χρόνια με άτοκες δόσεις μέσω του λογαριασμού ύδρευσης). Από τον Σεπτέμβριο ώς τον Ιανουάριο, ο αριθμός των νέων συνδέσεων μέσω της επιδότησης ήταν μόλις 34 – μετά βίας το 1% του στόχου. Εως τον Ιούλιο είχε ανέλθει στις 60 συνδέσεις.
Πηγές της ΕΥΔΑΠ εξέφρασαν στην «Κ» την ελπίδα πως ο αριθμός θα αυξηθεί το επόμενο δωδεκάμη- νο, καθώς πλέον η εταιρεία χρηματοδοτεί και τη σύνδεση με το δευτερεύον δίκτυο του δήμου (μέχρι πρότινος χρηματοδοτούσε μόνο το κόστος της εσωτερικής υδραυλικής εγκατάστασης).
Σημειώνεται ότι, εν έτει 2015, σημαντικός αριθμός σπιτιών στην περιοχή εξακολουθεί να χρησιμοποιεί μη στεγανούς βόθρους, που επιτρέπουν στα λύματα να απορροφηθούν από το υπέδαφος. Παράλληλα, υπάρχουν καταγγελίες ότι πολλές επιχειρήσεις ρίχνουν τα λύματά τους σε ρέματα αντί να συνδεθούν με το αποχετευτικό δίκτυο.
Κακή αρχιτεκτονική
Εως τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, το Θριάσιο ήταν κέντρο αγροτικής και κτηνοτροφικής δραστηριότητας. Ωστόσο, όπως εξηγεί η Αλκηστις Ρόδη, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Πατρών, «με την αλλαγή χρήσεων γης τη δεκαετία του ’80, άνθρωποι που ζούσαν από την αγροτική παραγωγή πούλησαν, νοίκιασαν ή ανοικοδόμησαν τις εκτάσεις τους, που μετατράπηκαν σε αποθήκες και μικρές μονάδες μεταποίησης και χονδρεμπορίου». Τα παλιά αγροτικά σπίτια, όπως αφηγείται η κ. Ρόδη, μετατράπηκαν σε πολυκατοικίες και μεζονέτες κακής κατά κανόνα αρχιτεκτονικής. «Τη δεκαετία του ’90, η εικόνα έγινε ακόμη πιο άναρχη, με την έλευση μεγάλου αριθμού παλιννοστούντων, κυρίως Ποντίων από τη Ρωσία, αλλά και Αλβανών, που μπορούσαν εύκολα να επικοινωνήσουν με τους ντόπιους Αρβανίτες». Ο πληθυσμός αυξήθηκε σημαντικά (κατά 22% στη νομαρχία Δ. Αττικής μεταξύ 1991-2001), εκτός σχεδίου και χωρίς σχεδιασμό.
Από την άναρχη οικιστική και βιομηχανική επέκταση έως το σισύφειο εγχείρημα ανάπτυξης του εμπορευματικού κέντρου.