Η ανακάλυψη των υγιών ασθενών
Τνα ενσωματώσει έξι προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας εξέφρασε ο υπουργός Υγείας, Παναγιώτης Κουρουμπλής. Αναμφίβολα οι προθέσεις του υπουργού Υγείας είναι καλές, αλλά θα τολμήσω εδώ να αμφισβητήσω την εγκυρότητα της άποψης των επιστημονικών συμβούλων του υπουργού όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των μαζικών προληπτικών ελέγχων.
Πρώτον, δεν μπορεί κανείς να καταστρατηγήσει την ελεύθερη βούληση των πολιτών θεσπίζοντας «υποχρεωτικές» προληπτικές εξετάσεις. Δεύτερον, πολλά επιστημονικά στοιχεία συνηγορούν στο ότι οι μαζικές προληπτικές εξετάσεις τρομοκρατούν μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού και οδηγούν σε αμφίβολα εργαστηριακά ευρήματα, χωρίς να συνεισφέρουν στη βελτίωση της θνητότητας. Η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι η μαζική πρόληψη οδηγεί σε υπερδιάγνωση καρκίνου χωρίς να αυξηθεί η θνητότητα και αυτό συμβαίνει σε αρκετές μορφές καρκίνου. Η ανίχνευση π.χ. του καρκίνου του προστάτη με βάση το PSA έχει οδηγήσει μεγάλο αριθμό ασυμπτωματικών ενεργών μεσήλικων ανδρών (55-65 ετών) σε προστατεκτομή με επιπλοκές, όπως ακράτεια και ανικανότητα, ενώ αν δεν είχαν χειρουργηθεί θα είχαν αποκτήσει έναν καρκίνο με συμπτώματα 10-15 χρόνια αργότερα. Η υπερδιάγνωση οδηγεί σε υπερβολική θεραπεία, με αποτέλεσμα περιττές χειρουργικές επεμβάσεις που παρουσιάζουν συχνά επιπλοκές, οι οποίες μειώνουν ραγδαία την ποιότητα ζωής των ασθενών χωρίς να αυξάνεται η θνητότητα.
Τρίτον, είναι οικονομικά ασύμφορο σε εποχές σοβαρής οικονομικής δυσπραγίας να σπαταληθούν κρατικοί πόροι σε αμφιβόλου κλινικής αξίας μαζικές προληπτικές εξετάσεις. Αντιθέτως, είναι ωφελιμότερο, οι πολύτιμοι πόροι της κρατικής υγείας να δαπανηθούν σε ουσιαστική πρόληψη, όπως στα αντικαπνιστικά ιατρεία, στην καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας, σε προγράμματα άσκησης και υγιεινής διατροφής, σε προγράμματα αγωγής υγείας που απευθύνονται σε σχολεία και οικογένειες. Οι μόνοι που θα ωφεληθούν αρκετά από τις μαζικές προληπτικές εξετάσεις είναι τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και οι κολονοσκόποι, προστατεκτομείς, βρογχοσκόποι, ακτινοσκόποι και πάσης φύσεως κερδοσκόποι της υγείας.