Ρύθμιση δόσεων μέχρι και «κούρεμα» χρεών για τα φοιτητικά δάνεια
Ουσιαστική αναδιάρθρωση των φοιτητικών δανείων που ενίοτε φτάνει στη διαγραφή του χρέους αποτελεί μια σειρά προγραμμάτων στα οποία έχουν ενταχθεί τουλάχιστον 3,8 εκατ. Αμερικανοί. Τα προγράμματα αυτά τούς δίνουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τα φοιτητικά τους δάνεια καταβάλλοντας δόσεις ανάλογες του εισοδήματος. Σε περιπτώσεις δανειοληπτών που δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τα φοιτητικά τους δάνεια, τα ίδια αυτά προγράμματα προβλέπουν ακόμη και «κούρεμα» των χρεών από τα φοιτητικά δάνεια μεταφέροντας μέρος των βαρών στους Αμερικανούς φορολογούμενους.
Πρόκειται για σύστημα που εισήχθη για πρώτη φορά υπό τον πρόεδρο Κλίντον, αλλά τα σχετικά προγράμματα δεν προωθήθηκαν δυναμικά. Αρχισαν να κερδίζουν έδαφος στα τέλη του 2013, όταν η κυβέρνηση Ομπάμα ξεκίνησε τη σχετική εκστρατεία στέλνοντας e-mail στους δανειολήπτες και ενημερώνοντάς τους ότι θα μπορούσαν να αναδιαρθρώσουν τα δάνειά τους. Ετσι ο αριθμός των δανειοληπτών που έχουν επιλέξει να αποπληρώσουν τα χρέη τους κατ’ αυτόν τον τρόπο τετραπλασιάσθηκε από το 2012. Οι περισσότεροι από αυτούς καταβάλλουν πληρωμές που αντιστοιχούν στο 15% του εισοδήματός τους, αφού έχουν λάβει υπόψη τις πληρωμές για στέγαση και άλλες βασικές δαπάνες. Τον Δεκέμβριο αναμένεται πως η κυβέρνηση Ομπάμα θα επεκτείνει τον αριθμό των δανειοληπτών που δικαιούνται να καταβάλλουν πληρωμές ίσες με το 10% των εσόδων τους.
Οι επικριτές αυτού του συστήματος αναδιάρθρωσης δανείων επισημαίνουν πως αποτελεί συγκεκαλυμμένη επιδότηση σε φοι- τητές από εύπορες οικογένειες και σε ακριβά πανεπιστήμια που μπορούν να δικαιολογήσουν υψηλότερα δίδακτρα, καθώς καθησυχάζει τους φοιτητές πως ίσως δεν θα χρειαστεί να αποπληρώσουν το δάνειό τους στο ακέραιο. Πράγματι, σε σχετικό σεμινάριο που διοργάνωσε το κολέγιο Georgetown Law, ο αρμόδιος κοσμήτορας δήλωσε στους φοιτητές ότι θα μπορούσαν να «αγνοήσουν» τα χρέη τους αν εργασθούν επί 10 χρόνια σε θέσεις της κυβέρνησης ή σε θέσεις μη κερδοσκοπικές, οπότε και θα πληρούν τα κριτήρια για τη διαγραφή του χρέους τους. Απαντώντας στις επικρίσεις, ο ίδιος κοσμήτορας ισχυρίστηκε ότι το κολέγιο προωθεί προγράμματα που ενθαρρύνουν τους αποφοίτους να αναλάβουν θέσεις στον δημόσιο τομέα.
Συνολικά στις ΗΠΑ το χρέος που προκύπτει από τα φοιτητικά δάνεια φτάνει στο 1,2 τρισ. δολάρια, και είναι η δεύτερη σε μέγεθος κατηγορία δανείων στη χώρα μετά τα στεγαστικά. Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας και τη Moody’s, τουλάχιστον τα 200 δισ. δολάρια έχουν ενταχθεί σε τέτοια προγράμματα αναδιάρθρωσης χρεών. Από τα δάνεια αυτά, τα 190 δισ. δολάρια έχουν εκδοθεί μετά το 2010 ή αγοράστηκαν από την κυβέρνηση στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Τόσο η Moody’s όσο και η Fitch Ratings εξετάζουν την προοπτική να υποβαθμίσουν τη βαθμολογία που έχουν δώσει σε όσους τίτλους έχουν προκύψει από τα δάνεια αυτά. Στην περίπτωση που το κάνουν, θα πρόκειται για σπάνια κίνηση, δεδομένου ότι τα δάνεια αυτά έχουν την εγγύηση της αμερικανικής κυβέρνησης. Σύμφωνα, πάντως, με τον Στίβεν Στάνλεϊ, πρώην οικονομολόγο της Federal Reserve, τα αναδιαρθρωμένα δάνεια αποτελούν «ωρολογιακή βόμβα αργής καύσης».