Λιμάνι Πειραιά: το συγκριτικό πλεονέκτημα και οι προοπτικές του
γύρω από την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ επανέφερε ορμητικά στην επικαιρότητα το λιμάνι του Πειραιά και τον ρόλο του στο ελληνικό οικονομικό τοπίο.
Εως σήμερα, παρά τα μοναδικά του πλεονεκτήματα, έχει διαδραματίσει μάλλον περιορισμένης σημασίας ρόλο.
Η ιδιωτικοποίηση μικρού μέρους του οδήγησε σε ισχυρή ανάπτυξη της εμπορευματικής κίνησης, αλλά υπάρχει ακόμη σημαντικό αδρανές δυναμικό. Με την κατάλληλη τεχνογνωσία και περαιτέρω επενδύσεις θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο αναφοράς στην παγκόσμια ναυτιλία και να πυροδοτήσει εκρηκτική ανάπτυξη στον κλάδο των logistics με διασπορά του οφέλους σε όλο τον ελληνικό χώρο.
Σήμερα η δραστηριότητα του λιμένος Πειραιά επικεντρώνεται στη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων (TEU’s), τον πλέον αναπτυσσόμενο τομέα φορτίων διεθνώς, με μέση ετήσια αύξηση 9% κατά τα τελευταία 20 χρόνια. Η αύξηση αυτή οφείλεται στην εκρηκτική ανάπτυξη των ασιατικών αγορών και στις εξαγωγές προς τις Δυτικές οικονομίες (Ευρώπη, Αμερική).
Στον τομέα των εμπορευματοκιβωτίων οι εναλλακτικές δυνατότητες για τον Πειραιά, όχι αμοιβαία αποκλειόμενες, είναι να αναπτυχθεί ως λιμάνι Transshipment ή ως λιμάνι Gateway (Transit):
• Στα Transshipment λιμάνια (π.χ. Μάλτα) το διακινούμενο φορτίο μεταφορτώνεται σε άλλα πλοία, και στη συνέχεια μεταφέρεται σε τελικά λιμάνια-προορισμούς.
• Στα λιμάνια Gateway ή λιμάνια Transit (π.χ. Ρότερνταμ) το διακινούμενο φορτίο αλλάζει μέσο μεταφοράς (από πλοίο σε τρένο, φορτηγό, αεροπλάνο και αντιστρόφως).
Η απουσία επαρκών υποδομών αποθήκευσης και διακίνησης προς την ηπειρωτική χώρα (οδική και σιδηροδρομική σύνδεση) εμποδίζει την ανάδειξή του σε λιμάνι transit παρά μια σειρά από συγκριτικά πλε- ονεκτήματα που διαθέτει:
• Μοναδική γεωφυσική θέση καθώς συνδέει τους εμπορικούς άξονες Ασίας - Δύσης.
• Μικρότερος χρόνος ταξιδιού και χαμηλότερο κόστος καυσίμου έναντι των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας και της Β. Ευρώπης.
• Εξαιρετικό φυσικό λιμάνι που δυνητικά μπορεί να φιλοξενήσει τα μεγαλύτερα πλοία του κόσμου.
• Εύκολη προσβασιμότητα χωρίς στενά περάσματα που δημιουργούν συμφόρηση και δυσκολία σε ελιγμούς (όπως π.χ. Ρότερνταμ, Αμβούργο που βρίσκονται σε στενά περάσματα των εκβολών ποταμών).
• Πλήρως λειτουργικό όλο τον χρόνο λόγω των εξαιρετικών καιρικών συνθηκών.
Τα παραπάνω πλεονεκτήματα για να αξιοποιηθούν, προϋποθέτουν τη δραστηριοποίηση ενός κορυφαίου διαχειριστή λιμανιών με τεχνογνωσία παγκόσμιας κλάσης και δυνατότητα διοχέτευσης εμπορευματοκιβωτίων σε γιγαντιαία κλίμακα. Ως εκ τούτου η ιδιωτικοποίησή του κρίνεται κορυφαία στρατηγική επιλογή και μονόδρομος. Δεν είναι τυχαίο ότι λόγω της Cosco και μόνο (διαχειρίζεται τις Προβλήτες 2 & 3), το λιμάνι του Πειραιά από την αφάνεια έχει αναδειχθεί σε σημαντικό κόμβο της Μεσογείου αν και υπάρχει ακόμη σημαντικό ανεκμετάλλευτο δυναμικό.
Επιπρόσθετα απαιτείται ο δραστικός εκσυγχρονισμός των χερσαίων μεταφορών που θα συνδέσουν τον Πειραιά με την ελληνική ενδοχώρα και τελικά με την Κεντρική Ευρώπη. Το υπάρχον σιδηροδρομικό δίκτυο ακόμη και μετά τον μερικό εκσυγχρονισμό του δεν πείθει για την επάρκειά του, ενώ στους αυτοκινητόδρομους εκκρεμούν κρίσιμες επενδύσεις και ο λειτουργικός εκσυγχρονισμός τους. Είναι προφανές ότι οι καθυστερήσεις στις αντίστοιχες ιδιωτικοποιήσεις/επενδύσεις αποτελούν ισχυρό ανασταλτικό παράγοντα.
Η διευκόλυνση της εγκατάστασης μεγάλης κλίμακας διαμετακομιστικών κέντρων (αποθήκευση - διανομή) σε επιλεγμένα σημεία της χώρας (π.χ. βιομηχανικές περιοχές Θεσσαλίας & Β. Ελλάδας) θα δώσει περαιτέρω ώθηση και θα επιτρέψει σε βιομηχανικούς κολοσσούς να χρησιμοποιήσουν τον Πειραιά, και την Ελλάδα γενικότερα, ως κόμβο για τη διανομή των προϊόντων τους στην Ευρώπη.
Συμπερασματικά, η μέγιστη αξιοποίηση του λιμανιού του Πειραιά αποτελεί θεμελιώδη στρατηγική επιλογή. Η στόχευση στην αποθήκευση, μεταφορά, διανομή των προϊόντων μέσω του ελληνικού εδάφους προς την Κεντρική Ευρώπη θα προσδώσει ιδιαίτερα αυξημένη προστιθέμενη αξία. Εντέλει θα αναπτυχθεί ένας εντελώς νέος οικονομικός κλάδος με πλήθος περιφερειακές υπηρεσίες, όπου μια έκρηξη της επιχειρηματικότητας είναι εφικτή. Η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ μπορεί να αποτελέσει τη θρυαλλίδα των εξελίξεων.
Αφθονος χρόνος δεν υπάρχει και ο ανταγωνισμός από άλλες μεσογειακές χώρες θα είναι σκληρός.