Μαρία Πολυδούρη, το νήμα από τον θρύλο μέχρι το σήμερα
Η ανιψιά της ποιήτριας, Νόρα Πολυδούρη, μιλάει για την οικογένεια και αποκαλύπτει κάποιες λεπτομέρειες της σύντομης ζωής της λογοτέχνιδος.
είναι ωραία/ όλα είναι αγάπη κι αγάπης πόθος τα ξεφυλλά». Στο τραπέζι ανάμεσά μας είχα τοποθετήσει τα δύο βιβλία με έργα της Μαρίας Πολυδούρη που κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις εκδόσεις της Εστίας (πέρυσι «Τα Ποιήματα» και μόλις στο τέλος του ’14 το «Ρομάντσο και άλλα πεζά», και τα δύο σε επιμέλεια της Χριστίνας Ντουνιά). Θα ήταν ο τρόπος να καταλάβει ποια ήμουν. Σε λίγη ώρα καθόταν απέναντί μου η Νόρα Πολυδούρη, η κόρη του μικρότερου αδελφού της ποιήτριας, του Ευάγγελου Πολυδούρη.
Η χαρά και η συγκίνηση μεγάλη να συναντάς έναν άνθρωπο τόσο κοντινό στον μύθο των νεανικών σου χρόνων. Αφορμή για τη συνάντησή μας ήταν τα δύο βιβλία της Χριστίνας Ντουνιά (για την έρευνα των οποίων βοήθησε πολύ η Νόρα Πολυδούρη), αλλά και το ενδιαφέρον του κοινού και των καλλιτεχνών, που συνεχώς αναζωπυρώνεται, για το έργο και την προσωπικότητα της Μαρίας Πολυδούρη.
Μέσα σε μία ώρα, ένας ολόκληρος κόσμος ξεδιπλώθηκε μπροστά μου. «Ενας γλυκός, μειλίχιος άνθρωπος με απαστράπτον πνεύμα και κουλτούρα», μου λέει η Νόρα Πολυδούρη για τη Βιργινία, τη θεία και νονά της, μεγαλύτερη αδελφή της Μαρίας Πολυδούρη, η οποία της είχε μιλήσει για εκείνην. «Κάπως έτσι θα ήταν και η Μαρία Πολυδούρη. Το χαρακτηριστικό όλης της οικογένειας ήταν η εσωτερική ευγένεια, μια αληθινή ευγένεια ψυχής», προσθέτει.
Η Νόρα Πολυδούρη έμαθε για την ποιήτρια από την παιδική της ηλικία και έζησε «κάτω από της αύρα της». «Ηταν για μένα ένα πρόσωπο άπιαστο, άυλο, η δική μου Μαρία Πολυδούρη που με σκέπαζε με την προσωπικότητά της», και θυμάται στο σχολείο, που την αντιμετώπιζαν με μεγάλη συμπάθεια, συχνά τη ρωτούσαν για τη θεία της και δικαιολογούσαν το ταλέντο της στο γράψιμο «στη φλέβα». Μιλήσαμε για πολλά...
Τη ρώτησα για όσες απορίες είχα τόσα χρόνια, για το αν ήταν αλήθεια όλα όσα ισχυριζόταν η Λιλή Ζωγράφου στα πρώτα βιβλία που είχε εκδώσει για τη Μαρία Πολυδούρη, για το τι σκεφτόταν η οικογένειά της, για τον ανύπαρκτο τάφο της, για τη χαμένη κάπου στα Πατήσια, ανύπαρκτη και αυτή πλέον, Κλινική Χρηστομάνου όπου άφησε την τελευταία της πνοή. Η οικογένεια Πολυδούρη, μια χαμηλών τόνων οικογένεια που δεν κοίταξε ποτέ να πάρει αξία από την ποιήτρια. Η αγάπη και το ταλέντο για τις τέχνες, διάχυτη. «Ολα τα αδέλφια της, η Πέπη, η Βιργινία, ο Κωστής, ο Ευάγγελος, ζωγράφιζαν, έπαιζαν πιάνο, έγραφαν, αγαπούσαν το θέατρο. Ο χαμός της ποιήτριας ήταν μια πονεμένη ιστορία που δεν ξεπέρασαν, την αντιμετώπιζαν με αγάπη και σεβασμό αλλά δεν μιλούσαν συχνά γι’ αυτήν».
Μια ενδιαφέρουσα αποκάλυψη... Ενα από τα πολύ τρυφερά ποιήματα της Πολυδούρη, το «Λίλης Π...», είναι αφιερωμένο στον μικρό της αδελφό Ευάγγελο, πατέρα της Νόρας Πολυδούρη, που τον φώναζαν Λίλη και ήταν μόλις δεκαπέντε ετών όταν πέθανε η ποιήτρια. Σε αυτή την ατμόσφαιρα της κουλτούρας και των τεχνών μεγάλωσε η Νόρα Πολυδούρη που ακολούθησε τη μεγάλη αγάπη του πατέρα της (συμμαθητής στο Ωδείο του Θεοδωράκη, του Σισιλιάνου και του Κουνάδη) και έγινε καθηγήτρια πιάνου. Ξεφυλλίζουμε μαζί τα βιβλία, διαλέγει τα αγαπημένα της ποιήματα και μιλάμε για την ομορφιά, την αγάπη, τον θάνατο όχι ως κάτι ζοφερό αλλά ως συμφιλίωση, για όσα δηλαδή διέπνεαν τη ζωή της Πολυδούρη που «σαν να έζησε για να αγαπήσει».
Αλήθεια, ποιος θα έλεγε σήμερα τη φράση «Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα», στίχος από τα πιο γνωστά της ποιήματα που έχουν μελοποιηθεί. Κι όμως το έργο της Πολυδούρη συμφωνούμε πως είναι τόσο νεανικό, δροσερό, πηγαίο και συναισθηματικό που αγγίζει ακόμη τους νέους. Μιλάμε και για την επαναστατική, δυναμική της πλευρά. Θα μας άρεσε να είχαμε βρεθεί στο καφενείο Γαμβέτα που δεν υπάρχει πια, ένα καφενείο που αν και σύχναζαν άνδρες, πήγε και επέμενε να τη σερβίρουν η Μαρία Πολυδούρη, πρωτοπόρος σε πολλά για την εποχή της. Αποχαιρετιόμαστε με την υπόσχεση να ξαναβρεθούμε. «Η αγάπη για την ποιήτρια μας ενώνει»...