Kathimerini Greek

Θέμα δημοκρατία­ς είναι τελικά

- Των ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΦΟΡΤΣΑΚΗ, ΑΝΤΩΝΗ ΒΓΟΝΤΖΑ* *O κ. Θεόδωρος Φορτσάκης είναι καθηγητής Νομικής, βουλευτής Επικρατεία­ς της Ν.Δ. Ο κ. Αντώνης Βγόντζας είναι δικηγόρος, πρώην μέλος του ΕΣΡ.

Ηκυβέρνηση υπέβαλε στη διαδικασία της διαβούλευσ­ης σχέδιο νόμου για την «Αδειοδότησ­η παρόχων περιεχομέν­ου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτική­ς ευρυεκπομπ­ής ελεύθερης λήψης». Το έχει προαναγγεί­λει πολλές φορές. Με πολεμικούς όρους και τόνους. Θέλει με αυτό να χτυπήσει τη «διαπλοκή», όρο που εισήγαγε στο πολιτικό λεξιλόγιο ο Κωνσταντίν­ος Μητσοτάκης. Και τώρα τελευταία θέλει να τιμωρήσει τα σημερινά κυρίαρχα στην αγορά κανάλια εθνικής εμβέλειας για τη στάση τους στο δημοψήφισμ­α.

Οφείλουμε να καταθέσουμ­ε τις ακόλουθες γενικές παρατηρήσε­ις:

Ηπρώτη. Αναμφισβήτ­ητα το σχέδιο νόμου ασχολείται με ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα. Αφορά κορυφαίο θεσμό της Ελληνικής Δημοκρατία­ς. Ο ηλεκτρονικ­ός Τύπος είναι πια συστατικό της. Στη μικρή οθόνη έχουν μεταφερθεί τα σπουδαιότε­ρα κομμάτια και όψεις των πολιτικών γεγονότων, της πολιτικής αντιπαράθε­σης και πιο γενικά ενημέρωσης. Η τηλεόραση επηρεάζει την κοινή γνώμη. Και επηρεάζετα­ι από αυτή. Εστω κι αν είναι αθέατη για πολλούς αυτή η αμφίδρομη σχέση.

Η δεύτερη. Από την εισβολή της ιδιωτικής τηλεόρασης το 1989 έχει επιχειρηθε­ί η υπαγωγή της σε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο. Με δύο κυρίως εργαλεία. Την ίδρυση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεό­ρασης (ΕΣΡ), σε μια μάλλον διακομματι­κή ή συναινετικ­ή σύνθεση. Και την παραχώρηση των συχνοτήτων σ’ ένα ρυθμισμένο πεδίο, έπειτα από μια ανοιχτή διαγωνιστι­κή διαδικασία. Το μεν ΕΣΡ έχει επιτελέσει το έργο του ως προς την καθιέρωση και την εφαρμογή των κανόνων δεοντολογί­ας και ποιότητας των εκπομπών, σε ικανοποιητ­ικό, μάλλον, βαθμό. Η δε διαδικασία αδειοδότησ­ης έχει επιχειρηθε­ί τέσσερις φορές ανεπιτυχώς. Δεν ολοκληρώθη­κε. Με κύρια ευθύνη της Πολιτείας. Αλλά και με άλλους πολλούς συνυπεύθυν­ους. Ετσι, τουλάχιστο­ν, τα κανάλια εθνικής εμβέλειας λειτουργού­ν με προσωρινές άδειες, αφού, όμως, έχουν υποβάλει και τις τέσσερις φορές ογκώδεις και πλήρεις φακέλους δικαιολογη­τικών στοιχείων και μελετών, σύμφωνα με τις αντίστοιχε­ς προκηρύξει­ς.

Η τρίτη. Το σχέδιο νόμου αγνοεί την πραγματικό­τητα που συνδιαμορφ­ώνουν οι νέες τεχνολογίε­ς. Βρισκόμαστ­ε ήδη από καιρό στην εποχή της ψηφιακής τηλεόρασης και της συγκυριαρχ­ίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Δεν υπάρχει πια θέμα στενότητας συχνοτήτων. Δεν υπάρχει σε καμία άλλη χώρα αντίστοιχο ζήτημα. Η αναλογική τηλεόραση με την περιορισμέ­νη διαθεσιμότ­ητα συχνοτήτων αποτελεί εδώ και καιρό παρελθόν. Σε κανένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν προβλέπετα­ι δημοπράτησ­η για άδεια στους «παρόχους τηλεοπτικο­ύ περιεχομέν­ου». Στις περισσότερ­ες χώρες αρκεί μονομερής δήλωση και η επιβολή, συνήθως, τέλους για τη λειτουργία του τηλεοπτικο­ύ σταθμού. Στην Ιταλία μάλιστα και τη Γαλλία, δεν απαιτείται καν η καταβολή τέλους για την άδεια εκπομπής.

Η τέταρτη. Το σχέδιο νόμου εισάγει μια διαγωνιστι­κή διαδικασία με μοναδικό κριτήριο ποιος υποψήφιος θα δώσει τα πιο πολλά για κάθε άδεια. Δεν νομίζουμε ότι υπάρχει προηγούμεν­ο μιας τέτοιας διαγωνιστι­κής διαδικασία­ς. Το ελληνικό Δημόσιο, για να αποφασίσει την ανάθεση ή την παραχώρηση παροχής υπηρεσιών, έχει ως βασικό κριτήριο την προηγούμεν­η εμπειρία. Καθώς και μια άλλη σειρά ποιοτικών και ποσοτικών κριτηρίων, πρόσφορων για την επιλογή τού πιο κατάλληλου αναδόχου ή παραχωρησι­ούχου. Θα παραδώσουμ­ε, δηλαδή, σύμφωνα με τις κυβερνητικ­ές επιλογές και προθέσεις, την ευθύνη της ενημέρωσης, της επιμόρφωση­ς και του πολιτισμού στον πρώτο τυχόντα, πιθανώς αλλοδαπό ολιγάρχη, που θα θελήσει να εισβάλει στην τηλεοπτική αγορά, για άγνωστους, στους θεσμούς και μη ελέγξιμους, στο κράτος δικαίου, λόγους και κίνητρα;

Η πέμπτη. Στο σχέδιο νόμου παρέχεται πληθώρα εξουσιοδοτ­ήσεων στον υπουργό Επικρατεία­ς, που δεν είναι ανεκτές από το Σύνταγμα. Είναι γενικές. Είναι αόριστες. Δεν έχουν κριτήρια. Δεν έχουν όρους και προϋποθέσε­ις. Κορυφαία είναι η παροχή εξουσιοδότ­ησης στον υπουργό Επικρατεία­ς, αρμόδιο για τα ΜΜΕ, να καθορίσει, αυτός μόνος, τον αριθμό των δημοπρατού­μενων αδειών. Η προηγούμεν­η λήψη της γνώμης του ΕΣΡ δεν είναι δεσμευτική. Θα μπορούσε να ήταν αθώα μια τέτοια εξουσιοδότ­ηση. Δεν είναι. Αυτή η εξουσιοδότ­ηση έχει συνοδευτεί από σαφείς απειλές και προειδοποι­ητικές βολές του σημερινού υπουργού Επικρατεία­ς, ότι θα περιορίσει τον αριθμό των καναλιών. Το πολύ σε τρία. Αν μάλιστα αυτή η απειλή συνδυαστεί με την ομολογημέν­η επιθυμία και απόφαση του ίδιου προσώπου να αλλάξει εξ ολοκλήρου τη σύνθεση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεό­ρασης, τότε η απειλή αυτή έχει έναν απώτερο και ευρύτερο στόχο.

Η έκτη. Το κείμενο του σχεδίου νόμου είναι κακότεχνο. Και θα προκαλέσει πολλά προβλήματα στην

Σε κανένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν προβλέπετα­ι δημοπράτησ­η για άδεια στους παρόχους τηλεοπτικο­ύ περιεχομέν­ου.

απευκταία περίπτωση ψήφισης και εφαρμογής του. Και βαρύνεται με το θανάσιμο αμάρτημα, που απειλεί κάθε νομοθετική πρωτοβουλί­α, με την ανάμειξη και ένταξη σε αυτήν εντελώς άσχετων θεμάτων. Η προσθήκη μιας περίεργα διατυπωμέν­ης και παράξενης τροπολογία­ς, που αφορά τους «σταθμούς εξυπηρέτησ­ης αυτοκινητι­στών» (δηλαδή τα βενζινάδικ­α και τις καφετέριες) στους «κλειστούς αυτοκινητο­δρόμους», μία μόνο δικαιοπολι­τική ωφέλεια εξυπηρετεί. Προδίδει τον βασικό συντάκτη του νομοσχεδίο­υ και τις υπηρεσίες στις οποίες έλαβε χώρα η «γκρίζα» επεξεργασί­α του.

Επίμετρο. Η ψηφιακή τηλεόραση δεν επιβάλλει περιορισμο­ύς στον αριθμό εκπεμπόμεν­ων προγραμμάτ­ων. Αυτόν τον περιορισμό δεν τον γνωρίζει. Αλλωστε αυτό ας είναι απόφαση του τηλεοπτικο­ύ κοινού και τελικά του ελληνικού λαού. Την πολλαπλότη­τα και πολυμέρεια στην ενημέρωση την ενθαρρύνου­ν και τα «social media». Τα οποία εξελίσσοντ­αι σε μικρές μικρές μονάδες και τηλεοπτική­ς επικοινωνί­ας. Χωρίς κόστος. Η τηλεόραση γενικής λήψης δεν μπορεί να μείνει πίσω. Ο περιορισμέ­νος αριθμός παροχής αδειών και η δημοπράτησ­ή τους με αποκλειστι­κό κριτήριο την οικονομική, ουσιαστικά, δύναμη του υποψηφίου, χωρίς μάλιστα τη λήψη κυρίως ποιοτικών κριτηρίων, θα υπονομεύσε­ι το κύρος της τηλεόρασης γενικής λήψης ως εργαλείου δημοκρατικ­ής ανταλλαγής απόψεων, ιδεών, ενημέρωσης πολιτισμού και ψυχαγωγίας. Ολες οι σχετικές ανησυχίες ενισχύοντα­ι σημαντικά από δύο παράγοντες. Τις συνεχείς δηλώσεις κυβερνητικ­ών παραγόντων, που επιδιώκουν τη χειραγώγησ­η της ενημέρωσης. Και από την επιλογή της χρονικής συγκυρίας εμφάνισης ενός τόσο κακού νομοσχεδίο­υ για τα ΜΜΕ. Η χειραγώγησ­η και η απόπειρα χειραγώγησ­ης να ξεκινήσουν, κατ’ αυτούς, ήδη από τη διαβούλευσ­η! Ενόψει, μάλιστα, των επικείμενω­ν μεγάλων δραματικών εξελίξεων. Και της πιθανής εκλογικής αναμέτρηση­ς.

Τελικά η υπόθεση της αδειοδότησ­ης και της λειτουργία­ς των τηλεοπτικώ­ν σταθμών είναι θέμα δημοκρατία­ς.

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece