Μάχη για μια θέση στα τρένα της φυγής
Στον σταθμό της Γευγελής χιλιάδες ταλαιπωρημένοι Σύροι, Ιρακινοί, Κούρδοι και Αφγανοί περιμένουν να ταξιδέψουν προς τη σωτηρία «Στα τρία - τέσσερα παμπάλαια βαγόνια του κάθε συρμού στοιβάζονται μέχρι και 500 άτομα, σ’ ένα δρομολόγιο που μπορεί να κρατήσει
«Οπως το ’22 οι διωγμένοι Ελληνες της Μικράς Ασίας πάλευαν με νύχια και με δόντια στην προκυμαία του λιμανιού της Σμύρνης να σκαρφαλώσουν σ’ ένα πλοίο για να σωθούν, έτσι τώρα οι πρόσφυγες πολέμου από τη Συρία δίνουν μάχη να επιβιβαστούν στο τρένο. Ματώνει η καρδιά σου βλέποντας παιδάκια να προσπαθούν να γαντζωθούν στα παράθυρα των βαγονιών με το ξεκίνημα της αμαξοστοιχίας», λέει στην «Κ» ο σταθμάρχης του ΟΣΕ Γιάννης Μπούρας.
Ο σιδηροδρομικός σταθμός της Γευγελής, μερικές εκατοντάδες μέτρα από τα σύνορά μας στην Ειδομένη, καθημερινά γεμίζει ασφυκτικά τούτη την εποχή. Εως πρόσφατα δύο «αρχαίες» αμαξοστοιχίες κινούμενες με ταχύτητα χελώνας εκτελούσαν τοπικά δρομολόγια μέχρι τα Σκόπια και το Κουμάνοβο, στην άλλη άκρη της χώρας στη μεθόριο με τη Σερβία, με ελάχιστους επιβάτες ή κανέναν...
Από την ημέρα όμως που τα πρώτα καραβάνια προσφύγων πέρασαν, διασχίζοντας δάση, τα σύνορα με την Ελλάδα, τα σαράβαλα της εποχής του Τίτο έπιασαν δουλειά. Εγιναν τα «τρένα της μεγάλης φυγής» για χιλιάδες ταλαιπωρημένους Σύρους, Ιρακινούς, Κούρδους, Αφγανούς, στο ταξίδι προς τη σωτηρία.
Κατάφορτα
Αναχωρούν κατάφορτα, το ένα στις 5 μ.μ. και το άλλο στις 8 μ.μ., με τους ανθρώπους σφηνωμένους «σαν σαρδέλες» στα χωρίς νερό και κλιματιστικά βαγόνια. Η ζέστη είναι αφόρητη αλλά ποιος την υπολογίζει στη σκέψη ότι θα βρεθεί ένα βήμα πιο κοντά στο όνειρο, σε μια χώρα δηλαδή της Δυτικής Ευρώπης ή της Σκανδιναβίας; Περίπου 1.500 επιβάτες μεταβαίνουν καθημερινά στην πόλη των Σκοπίων και βορειότερα στο Κουμάνοβο, απ’ όπου ελπίζουν ότι θα περάσουν κρυφά, πληρώνοντας αδρά στην εκεί μαφία των συνόρων, στη Σερβία.
Ο Γιάννης Μπούρας δύο φορές την εβδομάδα εκτελεί, στο πλαίσιο διακρατικής συμφωνίας, βάρδια στον σταθμό της Γευγελής και περιγράφει στην «Κ» την τραγική, όπως λέει, κατάσταση που επικρατεί. «Προσπαθούν να ανεβούν στο τρένο ακόμα και από τα ανοίγματα των δεκαπέντε εκατοστών στα παράθυρα, πέφτουν πάνω στις πόρτες, άλλοι που καταφέρνουν να μπουν στα βαγόνια προσπαθούν να τραβήξουν και να ανεβάσουν από τα παράθυρα δικούς τους που έμειναν απέξω. Στα τρία-τέσσερα παμπάλαια μικρά βαγόνια του κάθε συρμού στοιβάζονται μέχρι και 500 άτομα σ’ ένα δρομολόγιο που μπορεί να κρατήσει έως και πέντε ώρες. Κρέμονται σαν τσαμπιά στην αμαξοστοιχία μέχρι να ξεκινήσει. Εξελίσσεται μια τραγωδία...». Οι πρόσφυγες φτάνουν στη μεγάλη πλειονότητά τους πλέον από την Αθήνα στα σύνορα με τη FYROM με λεωφορεία ή μισθωμένα ταξί στην Ειδομένη και τους Ευζώνους.
Η ανοχή των ελληνικών αρχών στην απρόσκοπτη μετακίνηση έπληξε τα κυκλώματα παράνομης μεταφοράς τους που είχαν γιγαντωθεί, θησαυρίζοντας στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Ειδομένη, και ταυτόχρονα «αποσυμφόρησε» ώς έναν βαθμό τα δάση και τα χωράφια της ελληνικής μεθορίου όπου οι πρόσφυγες «κατέλυαν» περιμένοντας την ευκαιρία να εισέλθουν στο έδαφος της γειτονικής χώρας.
Ο δήμαρχος Παιονίας Χρήστος Γκαντενούδης, που μαζί με άλλους συναδέλφους του της περιοχής επέμενε πως η ανεμπόδιστη μεταφορά προσφύγων αφενός δεν θα επέτρεπε τη βάρβαρη εκμετάλλευσή τους από τις συμμορίες των συνόρων και αφετέρου θα απέτρεπε τη δημιουργία μόνιμων καταυλισμών σε δύσκολες συνθήκες, αφήνει μιλώντας στην «Κ» αιχμές ότι κάποιοι που έβγαζαν λεφτά από την «οικονομία της δυστυχίας» στράφηκαν εχθρικά εναντίον του... Τα λεωφορεία και τα ταξί αποβιβάζουν τους πρόσφυγες στη νεκρή ζώνη, σε μικρή απόσταση από τον σταθμό της Ειδομένης, απ’ όπου το ελληνικό τρένο που εκτελεί το δρομολόγιο από τη Θεσσαλονίκη στο Βελιγράδι εισέρχεται στο έδαφος της FYROM με σφραγισμένα τα βαγόνια, ώστε στην περίπτωση που κατά τη διαδρομή εντοπιστούν λαθραίοι επιβάτες να μη θεωρηθεί ότι χώρα εισδοχής ήταν η Ελλάδα και τους στείλουν πίσω...
Οι «τροχονόμοι»
Στη μεθόριο της ΠΓΔΜ, η οποία ακολουθεί την πολιτική του «τροχονόμου», τους πρόσφυγες «υποδέχονται» συνεργεία της σλαβομακεδονικής αστυνομίας, τους καταγράφουν, τους δίνουν άδεια παραμονής 72 ωρών στην επικράτεια και με λεωφορεία τούς μεταφέρουν ανά ομάδες των πενήντα ατό- μων στον μικρό σιδηροδρομικό σταθμό της Γευγελής, για να επιβιβαστούν στα τρένα, και άλλοι, εκείνοι που μπορούν να πληρώσουν «καλά», με πούλμαν ή ταξί φεύγουν προς τη Σερβία.
Κάπως έτσι έχει η κατάσταση και στα σύνορα ΠΓΔΜ-Σερβίας στο ύψος του Κουμάνοβο, όπου όμως η διέλευση στη σερβική επικράτεια μέσα από δασικές περιοχές δεν είναι εύκολη, καθώς οι Αρχές της χώρας ακολουθούν πιο αυστηρή πολιτική έχοντας αναπτύξει ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις τις οποίες συνδράμουν ένοπλα αποσπάσματα της ουγγρικής, γερμανικής και αυστριακής αστυνομίας (!), ενώ έχουν δημιουργήσει «κέντρα υποδοχής» στην κοιλάδα του Πρέσεβο όπου κυριαρχεί συντριπτικά το αλβανικό στοιχείο.
Οι Σέρβοι, σε αντίθεση με την Ελλάδα, την ΠΓΔΜ και τη Βουλγαρία, δεν ακολουθούν πολιτική διευκόλυνσης της διέλευσης των ροών, για τον επιπλέον λόγο ότι αυτές καταλήγουν και εγκλωβίζονται στα σύνορά τους με την Ουγγαρία, που αποτελούν την πύλη εισόδου για τον τελικό προορισμό στη Δυτ. Ευρώπη και αυτή την εποχή θεωρούνται η πλέον «καυτή ζώνη» της Ευρώπης στο προσφυγικό ζήτημα. Παρά τα αυστηρά μέτρα εκεί, κοντά στην πόλη Σουμπότιτσα, καταφθάνουν με τη βοήθεια των επιτήδειων χιλιάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας με σκοπό να περάσουν στην Ουγγαρία.
Ο φόβος να πλημμυρίσουν τα δάση και οι πεδιάδες της Βοϊβοντίνα με προσφυγικά πλήθη τρομάζει τους Σέρβους –ήδη τα πάρκα και οι πλατείες της πόλης αλλά και του Βελιγραδίου έχουν γεμίσει με Σύρους και Ιρακινούς– και ακόμα περισσότερο τους Ούγγρους στη σκέψη ότι μπορεί πάνω στην απόγνωσή τους να επιχειρήσουν βίαια εισβολή, παρόμοια με εκείνη στο Καλαί της Γαλλίας.
Ο φράχτης
Οι Ούγγροι εργάζονται πυρετωδώς για την ανέγερση του σιδερένιου φράχτη μήκους 170 χλμ., όσα περίπου είναι και τα σύνορα με τη Σερβία, προκαλώντας αντιδράσεις στο Βελιγράδι που φοβάται ότι με την ολοκλήρωσή του θα μείνουν εγκλωβισμένοι δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες στα εδάφη του. Ακόμα και αν ο Φαρχάτ, ράφτης από τη Συρία, που μαζί με την έγκυο σύζυγό του Νουρίζ και το πεντάχρονο κοριτσάκι τους Οζούτ, που έφυγαν πριν από ενάμιση χρόνο από τη Συρία και περιμένουν στη Γευγελή να επιβιβαστούν στο τρένο για να φτάσουν μέσω Ουγγαρίας στην Αυστρία, τελικό τους προορισμό, καταφέρουν να περάσουν τα σύνορα, τα πράγματα κάθε άλλο παρά εύκολα θα είναι γι’ αυτούς.
Πανό που «καλούν» τους πρόσφυγες να μην παίρνουν τις δουλειές των Ούγγρων θα αντικρίσουν μόλις διαβούν τα σύνορα ενώ θα πέσουν στα χέρια τους κάποια από τα χιλιάδες ξενοφοβικού περιεχομένου φυλλάδια που διανέμονται στον πληθυσμό με την ανοχή της κυβέρνησης, ενώ δεν αποκλείεται να δεχθούν και κάποια σφαίρα από αεροβόλο όπλο καθώς θα διασχίζουν χωριά της μεθορίου. Δημοσιεύματα στον Τύπο της Βουδαπέστης ανέφεραν ότι στην περιοχή Μπαράνια, στα σύνορα, ανθεί το εμπόριο αεροβόλων όπλων που ρίχνουν πλαστικές σφαίρες, σε τιμές που ξεπερνούν τα 350 ευρώ, όταν ο μέσος μισθός στη χώρα είναι 250 ευρώ...