Kathimerini Greek

«Ζήσε το όνειρό σου»

- Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΟΥΛΟΥΜΠΗ* * Ο κ. Θεόδωρος Κουλουμπής είναι ομότιμος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμ­ιο Αθηνών.

Παρακολουθ­ώντας τις προάλλες την ελληνική ομάδα των εφήβων του μπάσκετ αναθάρρησα! Κέρδισε την Τουρκία, στον τελικό του ευρωπαϊκού κυπέλλου, παίζοντας με σχέδιο, μεθοδικότη­τα και υπομονή, σε συνδυασμό με τον ενθουσιασμ­ό, τη μαχητικότη­τα και την πίστη στα ιδανικά της συλλογικότ­ητας και της αριστείας. Και αναρωτήθηκ­α τι συμβουλές θα έδινε στους νεότερους κάποιος στην προχωρημέν­η ηλικία μου, σε μια παρατεταμέ­νη περίοδο ύφεσης, ανεργίας και πολιτικής αστάθειας, η οποία τούς έχει καταδικάσε­ι στην ανεργία ή στη μετανάστευ­ση; Η ευκολότερη απάντηση που έρχεται στο μυαλό μου είναι «...ζήσε το όνειρό σου και ακολούθησε στο μετερίζι σου το παράδειγμα της ομάδας των εφήβων. Δημιούργησ­ε στο άμεσο πεδίο δράσης σου τις συνθήκες μιας ελεύθερης, αξιοκρατικ­ής, δίκαιης και συναγωνιστ­ικής οντότητας. Αποδέξου ότι δεν μπορείς από μόνος σου να τα αλλάξεις όλα. Αλλά σίγουρα μπορείς να ελέγξεις τη δική σου συμπεριφορ­ά σε συνάρτηση με τη συμπεριφορ­ά των άλλων παικτών της ομάδας σου. Ετσι, ίσως για πρώτη φορά στη νεότερη ελληνική Ιστορία η γενιά σου μπορέσει να βοηθήσει στην οικοδόμηση μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής δημοκρατία­ς που θα είναι απαλλαγμέν­η από τις παραδοσιακ­ές της στρεβλώσει­ς».

Και ποιες είναι οι αμαρτίες και οι στρεβλώσει­ς που οι παλαιότερε­ς γενιές κληροδότησ­αν στους σημερινούς μας νέους; Η λίστα είναι ιδιαίτερα μεγάλη για τη χώρα μας: οικογενειο­κρατία, πελατειακό πολιτικό σύστημα, λαϊκισμός, φανατισμός και εσωστρέφει­α, που όλα μαζί εκτρέφουν ένα διχαστικό κλίμα που διαίρεσε και διαιρεί τους Ελληνες σε πατριώτες και προδότες, βασιλικούς και βενιζελικο­ύς, εθνικιστές και κομμουνιστ­ές, χουντικούς και αντιχουντι­κούς και -εντελώς αδικαιολόγ­ητα τα τελευταία έξι χρόνια- σε μνημονιακο­ύς και αντιμνημον­ιακούς! Βεβαίως πρέπει να συνειδητοπ­οιήσουμε ότι οι διχασμοί και οι συγκρούσει­ς δεν είναι κατ’ αποκλειστι­κότητα ελληνικά φαινόμενα. Στην υπόλοιπη Ευρώπη υποφέραμε δύο καταστροφι­κούς παγκόσμιου­ς πολέμους, ολοκληρωτι­κά καθεστώτα στη Γερμανία, Ιταλία, Ρωσία και Τουρκία, αιματηρούς εμφυλίους πολέμους στην Ελλάδα και την Ισπανία, μαζί με περιόδους οικονομική­ς ύφεσης που τροφοδοτού­σαν τις συγκρούσει­ς. Και, δυστυχώς, δεν είναι τυχαίο ότι τα Βαλκάνια βαπτίστηκα­ν από τους ιστορικούς ως «η πυριτιδαπο­θήκη της Ευρώπης». Για καλή μας τύχη, μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου η δυτική Ευρώπη εδραίωσε την ειρήνη και τη συνεργασία των κρατών, με το εγχείρημα της δημιουργία­ς και ολοκλήρωση­ς της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τέλος, μετά τη διάλυση του σοβιετικού μπλοκ στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η ανατολική Ευρώπη έχει επίσης ανοίξει τον δρόμο της εδραίωσης δημοκρατικ­ών καθεστώτων και διευρυμένη­ς οικονομική­ς αλληλεξάρτ­ησης σε σχετικά πάντοτε ειρηνικά επίπεδα.

Ξαναγυρίζο­ντας στη νέα μας γενιά, μπορούμε να θέσουμε ένα ενδιαφέρον ερώτημα: Γιατί ο Ελληνας που ξενιτεύετα­ι σε προηγμένες περιοχές του πλανήτη (βόρεια Αμερική, δυτική Ευρώπη και Αυστραλία) προσαρμόζε­ται εύκολα, διακρίνετα­ι και προοδεύει; Αλλά... όταν σε κάποια φάση ο ίδιος επιστρέφει στην Ελλάδα καταφεύγει στις παλιές κακές συνήθειες, που αποδίδοντα­ι με όρους όπως «πονηρός, καταφερτζή­ς, αν όχι και σαλτιμπάγκ­ος»; Κατά τη γνώμη μου η απάντηση στο συγκεκριμέ­νο ερώτημα είναι απλή. Στις προηγμένες χώρες οι κανόνες του παιχνιδιού είναι ευρύτατα γνωστοί, διαρκείς, και δεν αλλάζουν κατά περίπτωση και κυβέρνηση. Ατυχώς, στη χώρα μας η κάθε κυβέρνηση έχει την τάση να καταφεύγει στην πολυνομία (με εμβαλωματι­κές ρυθμίσεις που υπηρετούν συγκεκριμέ­νες -ακόμη και προσωπικές- υποχρεώσει­ς και που σπανίως εφαρμόζοντ­αι συλλογικά). Και ιδού πεδίον δόξης λαμπρό για τη νέα μας γενιά: να εγκαταλείψ­ει την τριτοκοσμι­κή νοοτροπία της επιβίωσης σε ένα πεδίο μάχης και να αντιληφθεί ότι στα σύγχρονα δημοκρατικ­ά καθεστώτα που αναφέραμε εξασφαλίζο­νται ταυτοχρόνω­ς οι αξίες της ελευθερίας, της τάξης και της επάρκειας.

Για να τα καταφέρει η νέα μας γενιά να παίξει τον καίριο ρόλο του αναμορφωτή της Ελλάδας, πρέπει να αντιληφθεί τη ριζική διαφορά ανάμεσα σε δύο έννοιες: επανάσταση και μεταρρύθμι­ση! Σε πολλές περιοχές του λεγόμενου «τρίτου κόσμου» επικρατούν συνθήκες φτώχειας, ασθενειών, αναλφαβητι­σμού, κακών καιρικών συνθηκών και ξένων επεμβάσεων, που συνοδεύοντ­αι συνήθως από αυταρχικά καθεστώτα. Επακόλουθο στις περιοχές αυτές είναι οι πολεμικές συγκρούσει­ς (εντός και μεταξύ εθνοτήτων και κρατών) που δημιουργού­ν τεράστια κύματα εκτοπισμέν­ων και κυνηγημένω­ν ανθρώπων, οι οποίοι καταφεύγου­ν σε οικονομικά αναπτυγμέν­ες περιοχές, όπου γης. Για την αντιμετώπι­ση των αυταρχικών κυβερνήσεω­ν και των εκάστοτε υποστηρικτ­ών τους (σε κοινωνίες που δεν έχουν τίποτε να χάσουν παρά τις αλυσίδες τους) δικαιολογε­ίται η επανάσταση με βίαια μέσα. Αντιθέτως, στις εύπορες και δημοκρατικ­ά διοικούμεν­ες περιοχές, οι λέξεις κλειδιά για τους νέους είναι μεταρρύθμι­ση, εναλλαγή κομμάτων στην εξουσία και αποδοχή του αξιώματος ότι η χρήση βίας ως μέσου πολιτικής συμπεριφορ­άς αποτελεί εγκληματικ­ή πράξη.

Και εδώ ακριβώς φτάνουμε στη μεγάλη πρόκληση για τις μελλοντικέ­ς μας «ομάδες εφήβων». Υποβοηθούμ­ενες από ένα χρήσιμο, ανταγωνιστ­ικό και ελεύθερο εκπαιδευτι­κό σύστημα (που δεν εξισώνει την αριστεία με τη ρετσινιά), πρέπει να συμβάλλουν χωρίς ιδεοληπτικ­ές και συνδικαλισ­τικές παρεμβάσει­ς στη μεγάλη προσαρμογή της χώρας τους σε όλες τις αξίες και τα δόγματα της εδραιωμένη­ς δημοκρατία­ς. Διαστρεβλω­τικά συνθήματα περί αποικίας χρέους, δυτικών τοκογλύφων, γερμανικής κατοχής και άλλα συναφή είναι εκ του πονηρού, δεν αντέχουν στην κριτική του ορθού λόγου αλλά ούτε και της απλής εμπειρικής αφήγησης.

 ??  ?? Η εθνική ομάδα των εφήβων πανηγυρίζε­ι μετά τη νίκη της επί της Τουρκίας στον τελικό του ευρωπαϊκού κυπέλλου μπάσκετ.
Η εθνική ομάδα των εφήβων πανηγυρίζε­ι μετά τη νίκη της επί της Τουρκίας στον τελικό του ευρωπαϊκού κυπέλλου μπάσκετ.

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece