Η Εκκλησία στις ψηφιακές λεωφόρους
Εγκύκλιος της Συνόδου για τη... θεσμική λειτουργία ιστοσελίδων Η ΔΙΣ προσπαθεί να θέσει ένα πλαίσιο χρήσης του Ιντερνετ από ενορίες, κληρικούς, και πιστούς.
Ψηφιακό άναμμα κεριού με πάτημα ενός πλήκτρου και διαδικτυακή εξομολόγηση, σαν ηλεκτρονικό «τσατ ρουμ» για δύο; Κι όμως, το ζήτημα της παρουσίας της Εκκλησίας στις ψηφιακές λεωφόρους επικοινωνίας είναι πολύ σοβαρό και δεν έχει σχέση με παρόμοιες ιδιωτικές ιστοσελίδες, που εμφανίζονται στη σκοτεινή πλευρά του Διαδικτύου. Το σίγουρο είναι πως η ελληνορθόδοξη Εκκλησία και η πολυσχιδής δραστηριότητα που αναπτύσσει, βρίσκονται «εντός» στο άυλο ψηφιακό σύμπαν του Ιντερνετ. Μάλιστα, η ανάπτυξη της ψηφιακής διαδικτυακής παρέμβασης ενοριών οδήγησε τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος να εκδώσει, αρχές του 2015, εγκύκλιο σχετική με τη «Λειτουργία ιστοσελίδων εκ μέρους εκκλησιαστικών φορέων και εκ μέρους κληρικών και μοναχών». Η εγκύκλιος καταδεικνύει την ευρεία διάδοση του Ιντερνετ εντός της Εκκλησίας και σε καμία περίπτωση δεν αναδεικνύει μια λογική απαγορευτική και τεχνοφοβική, αλλά παρεμβατική, προσπαθώντας να θέσει ένα πλαίσιο χρήσης του Ιντερνετ από ενορίες και πιστούς. Κάτι τέτοιο κρίθηκε αναγκαίο, καθώς είχαν εμφανιστεί ιδιωτικές ιστοσελίδες «με απομιμήσεις της ανθρώπινης ευλάβειας, που υπερέβησαν τα όρια και της γελοιότητας», στις οποίες για παράδειγμα ο χρήστης μπορούσε να πραγματοποιήσει online άναμμα κεριού!
Αν και δεν ήταν μυστικό, η εγκύκλιος επιβεβαιώνει την παρουσία κληρικών ακόμα και μοναχών με προσωπικές σελίδες σε διαδικτυακά μέσα κοινωνικής δικτυώσεως, όπως για παράδειγμα το facebook. Η ΔΙΣ δεν στρέφεται εναντίον της χρήσης αυτής, υπερασπιζόμενη «την ελευθερία επιλογής και λόγου του ανθρώπου». Γίνεται όμως προσπάθεια να μπει κι εδώ ένα πλαίσιο: «οι μοναχοί δεν επιτρέπεται να εκφράζονται διά τρόπου ο οποίος τους οδηγεί στην αλλοτρίωση της ασκητικής τους υποσχέσεως και σε ανάμειξή τους σε εγκόσμιες μέριμνες».
Δίπλα στη θεσμική παρουσία της Εκκλησίας στο Διαδίκτυο αναπτύσσεται και ένα νεφέλωμα ιδιωτικών ιστοσελίδων με εμπορικό περιεχόμενο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν όσες έχουν στην ψηφιακή τους βιτρίνα μοναστηριακά προϊόντα, δηλαδή είδη που έχουν δημιουργηθεί με το μεράκι των μοναχών. Δεν μιλάμε μόνο για είδη αγιογραφίας, θρησκευτικές εικόνες ή σταυρούς, για κομποσχοίνια, αλλά και για είδη διατροφής, από ελαιόλαδο και μερέντα νηστήσιμη, μέχρι ζυμαρικά, κρασί και κρέμα καρυδιού με κάστανο. Σε παρόμοιες ιστοσελίδες, ο ενδιαφερόμενος καταναλωτής μπορεί επίσης να βρει αναμνηστικά είδη, από κούπες και μπλούζες μέχρι θήκες αντίδωρου και αντίγραφα σταυρών του Αγίου Ορους. Υπάρχουν ιστοσελίδες που συνδέονται επίσημα με ιερές μονές (όπως εκείνη που συγκεντρώνει προϊόντα από το σύνολο του Αγίου Ορους), αλλά και πολλαπλάσιες που προσπαθούν να ανταποκριθούν επιχειρηματικά στα ευρύτερα ενδιαφέροντα των πιστών.