Η σκιά αυτού του Αυγούστου

Αλλιώτικο αυτό το καλοκαίρι. Σκιασμένα πρόσωπα και τοπία. Δεν έχει να κάνει με τον λαμπερό ήλιο ή τα αιγαιοπελαγίτικα χρώματα. Αυτά παραμένουν ανεξίτηλα, προσφέροντας τη μόνη βεβαιότητα στους απροσδιόριστους καιρούς που διανύουμε. Νησιωτική και ηπειρωτική Ελλάδα δεν έχουν χάσει τίποτε από την καλοκαιρινή τους αίγλη και εξωστρέφεια. Και αν κανείς χρησιμοποιούσε ως αποδεικτικό στοιχείο της ελληνικής θερινής πρωτοκαθεδρίας φωτογραφίες από παραλίες, μπαρ ή εστιατόρια, δεν θα υπήρχε στοιχείο εμφανές που να δηλώνει σιωπή, αναμονή ή μελαγχολία (βαθύτερο το συναίσθημα από την απλή ακεφιά). Εικόνες γνώριμες: παραλίες της χαλάρωσης και του παιχνιδιού, ράθυμο κολύμπι, ρακέτες, διάβασμα, ξεφύλλισμα, iPad, ομπρέλες, ξαπλώστρες, πολλοί καφέδες διαφορετικών γεύσεων και αμήχανες συζητήσεις. Ισως είναι το πρώτο καλοκαίρι που οι συναντήσεις και οι χαιρετισμοί μένουν μετέωροι, χωρίς απαντήσεις ή με μισοτελειωμένες κουβέντες που συμπληρώνονται από γκριμάτσες συνενοχής: «Καταλαβαίνεις τώρα...», υπονοείται, διατυπώνεται ποικιλοτρόπως.

Η μικρή ανάπαυλα από ειδήσεις ή πολιτικές συζητήσεις –αν υποθέσουμε ότι συμβαίνει– γεμίζει με αγωνίες αδιατύπωτες και φόβους βυθισμένους στην άμμο.

Τι μας επιφυλάσσει ο Σεπτέμβρης; Πότε θα γίνουν εκλογές; Εχει ουρά στο ΑΤΜ; Σε ποια εστιατόρια και μαγαζιά του νησιού δέχονται πιστωτικές; Η φοροδιαφυγή και οι επιδρομές του ΣΔΟΕ δεν είναι το υπ’ αριθμόν ένα θέμα των ημερών, όπως τα προηγούμενα καλοκαίρια. Φέτος, μετράμε ελλείψεις. Αγαθών που δεν υπάρχουν σε ράφια, όχι εκτεταμένες, αλλά δημιουργούν μικρά εμπόδια. Κάτι που δεν είναι διαθέσιμο «αυτήν τη στιγμή» – με την υπόσχεση πάντα ότι θα αναπληρωθεί. Η μικρή έλλειψη μπορεί να είναι ανώδυνη –από κάποιο καταναλωτικό αγαθό εν γένει– έως πιο εξειδικευμένη: φάρμακα που λείπουν από νησιωτικά κέντρα υγείας μαζί με... προσωπικό. Για τον καταστροφικό αντίκτυπο των capital controls στην οικονομία (στην αλυσίδα επιχειρήσεων, πρώτων υλών, προμηθευτών) γράφονται πολλά και μεταδίδονται διαρκώς ρεπορτάζ από τους τηλεοπτικούς σταθμούς.

Η Οικονομική «Κ» την περασμέ- νη Κυριακή (2/08) είχε εκτενή αναφορά στο θέμα (από τη Δήμητρα Μανιφάβα): «Σχεδόν βέβαιη θεωρεί η βιομηχανία την ύπαρξη ελλείψεων τον ερχόμενο Σεπτέμβριο σε όλους τους τομείς, πλην τροφίμων και φαρμάκων, καθώς η απουσία πρώτων υλών ή η εισαγωγή τους με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς δυσχεραίνει την παραγωγική διαδικασία. Αν και η κατάσταση, μετά τις πρόσφατες τροποποιήσεις που έγιναν στο καθεστώς το οποίο διέπει τον έλεγχο της κίνησης των κεφαλαίων, έχει βελτιωθεί σε σύγκριση με το προηγούμενο διάστημα, οι εισαγωγές πρώτων υλών γίνονται με σχετικά αργούς ρυθμούς, με τους επιχειρηματίες να δηλώνουν ότι η “ζημιά έχει ήδη γίνει και απλώς επιχειρείται η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων”».

Θα πρέπει να εντάξουμε, όπως φαίνεται, στην καθημερινότητά μας τις μικρές ελλείψεις, ως πρόβλημα περισσότερο ή λιγότερο σο- βαρό. Οι επιλογές περιορίζονται, ούτως ή άλλως, μαζί με τις δυνατότητες εργασίας. Το φετινό καλοκαίρι των ελλείψεων και των υποχρεωτικών αδειών. Πόσοι θα επιστρέψουν τον Σεπτέμβριο στις θέσεις τους; Οι επιχειρήσεις όπου εργάζονταν θα συνεχίσουν να λειτουργούν, κι αν ναι, θα υπάρχει δουλειά και γι’ αυτούς;

Η σκιά που απλώνεται τον φετινό Αύγουστο είναι ορατή. Οπως και οι ανησυχίες, οι δυσκολίες, οι ανατροπές, η υποχώρηση της καλής διάθεσης άρρηκτα συνδεδεμένης με τις επιθυμίες. Υποδεχτήκαμε την περιστολή των αναγκών (κυρίως καταναλωτικών) ως αποδοχή του μέτρου. Κι έτσι είναι. Η υποχώρηση των επιθυμιών όμως; Ηταν το καύσιμο του καλοκαιριού της ξεγνοιασιάς, του επανασχεδιασμού, τηςφθινοπωρινής επανεκκίνησης. Ο Σεπτέμβρης της «επιστροφής» ήταν φορτωμένος με σχέδια αλλαγών και προγραμμάτων. Φέτος, το φθινόπωρο είναι προέκταση του καλοκαιριού. Εξίσου σιωπηλό και απροσδιόριστο.

Το φετινό καλοκαίρι των ελλείψεων και των υποχρεωτικών αδειών. Πόσοι θα επιστρέψουν τον Σεπτέμβριο στις θέσεις τους;