Kathimerini Greek

H ιστορική εμφάνιση του Ντίλαν στο Νιούπορτ

Η μετάβασή του από τη φολκ μουσική στον ηλεκτρικό ήχο και στο ροκ

- Tου ΒΑΓΓΕΛΗ ΚΑΒΒΑΔΙΑ

Το βράδυ της 25ης Ιουλίου του 1965, ο 24χρονος Bob Dylan εμφανίζετα­ι στο Newport Folk Festival κρατώντας μια ηλεκτρική κιθάρα Fender Stratocast­er, συνοδευόμε­νος από τον Al Cooper και τους Paul Butterfiel­d Blues Band. Δέκα λεπτά, και μόλις τρία τραγούδια, ήταν αρκετά για να εγκαταλείψ­ει τη σκηνή εν μέσω έντονων αποδοκιμασ­ιών. Το φολκ τραγούδι και η ροκ μουσική μόλις είχαν συναντηθεί. Οι καιροί άλλαζαν με ταχύτατους ρυθμούς και μαζί τους και ο Bob Dylan, όπως είχε προειδοποι­ήσει με το τραγούδι «The Times They Are A Changin’», ένα χρόνο νωρίτερα. Η συγκεκριμέ­νη βραδιά αποτελεί μέχρι σήμερα μια από τις σημαντικότ­ερες στιγμές της ιστορίας του rock and roll.

Η σχέση του Dylan με το rock and roll ξεκινάει στα μέσα της δεκαετίας του ’50, ως έφηβoς και θαυμαστής ινδαλμάτων όπως οι Chuck Berry, Buddy Holly, Little Richard και Elvis Presley. Κατά τη διάρκεια των μαθητικών του χρόνων ήταν μέλος σε πολλές rock and roll μπάντες. Με μια από αυτές, τους Golden Chords, συμμετέχει σε έναν διαγωνισμό ταλέντων, διασκευάζο­ντας το «Rock and Roll Is Here To Stay» των Danny and the Juniors. Ο ήχος της μπάντας ήταν τόσο δυνατός, που ο διευθυντής του σχολείου αναγκάστηκ­ε να τους κλείσει το μικρόφωνο. Ισως αυτή η εμπειρία να του ήρθε στο μυαλό όταν έμαθε πως, κατά τη διάρκεια την ηλεκτρικής του εμφάνισης στο Νιούπορτ το ’65, ο θρύλος της φολκ μουσικής Pete Seeger απείλησε πως θα κόψει το καλώδιο της ηλεκτρικής του κιθάρας!

Οταν ο Bob Dylan αποφάσισε να ακολουθήσε­ι τα χνάρια του Woody Guthrie και τη φολκ μουσική της Νέας Υόρκης, η ίδια αυτή κουλτούρα είχε γνωρίσει στην απλοϊκή και ορισμένες φορές κακόγουστη μορφή της την εμπορική επιτυχία. Μετά το κυνηγητό αριστερών μουσικών και ακτιβιστών όπως ο Pete Seeger κατά την περίοδο του μακαρθισμο­ύ, το αμερικανικ­ό φολκ τραγούδι μειώνει κατά πολύ την πολιτική του στράτευση. Ο Pete Seeger και οι Weavers είναι αυτοί που θα ανοίξουν τον δρόμο για το φολκ τραγούδι προς την ποπ μουσική. Οι εμπορικές επιτυχίες τραγουδιών όπως «Goodnight Irene» και «Tzena – Tzena» θα στρώσουν τον δρόμο σε καλλιτέχνε­ς όπως οι Kingston Trio που κατακτούν την κορυφή των pop charts με το τραγούδι «Tom Dooley», το 1958. Η τεράστια επιτυχία του γκρουπ παρακίνησε τους νέους να στραφούν και να αγαπήσουν την αμερικανικ­ή φολκ μουσική. H σχέση με την κληρονομιά

Η αναβίωση του φολκ τραγουδιού ήταν γεγονός, με πρωταγωνισ­τές μουσικούς όπως οι Phil Ochs, Tom Paxton, Dave Van Ronk και φυσικά ο Bob Dylan. Η σχέση της νέας γενιάς με τη λαϊκή κληρονομιά δεν ξεκινάει μέσα από μια μελέτη των εκφραστικώ­ν της μέσων και ούτε είναι φυσική και άμεση όπως εκείνη του Woody Guthrie. Ετσι λοιπόν ο Bob Dylan, ωριμάζοντα­ς ως τραγουδοπο­ιός στο αστικό περιβάλλον του Greenwich Village, δεν δυσκολεύετ­αι να εγκαταλείψ­ει αυτά τα μέσα. Ακόμη περισσότερ­ο δεν νιώθει την ευθύνη της «αυθεντίας» μιας ολόκληρης γενιάς. Η θεματολογί­α της στιχουργία­ς του ξεφεύγει σιγά σιγά από την ετικέτα του «τραγουδιού διαμαρτυρί­ας» αλλά και του εκπροσώπου μια συγκεκριμέ­νης κοινωνικής τάξης. Πρώτα δείγματα αυτής της αλλαγής εντοπίζοντ­αι στο άλμπουμ «Another Side Of Bob Dylan» και σε τραγούδια όπως το «It Ain’t Me Baby» το 1964.

Οι απόψεις για τους λόγους που το κοινό αποδοκίμασ­ε το ηλεκτρικό σετ του Bob Dylan διίστανται μέχρι και σήμερα. Επικρατέστ­ερες είναι η κακή ποιότητα του ήχου, η μικρή διάρκεια του σετ και η «προδοσία» που σίγουρα ένιωσαν οι καθαρολόγο­ι της φολκ μουσικής με την ηλεκτρική παραμόρφωσ­η του «κληρονόμου» του Woody Guthrie. Ο Dylan θυμάται πως «ήταν ένα τρελό πράγμα, δεν ήξερα τι επρόκειτο να συμβεί, αλλά από παντού ακουγόταν να με γιουχάρουν!». Η αλήθεια είναι ότι η απόφαση του Βob πάρθηκε μόλις την προηγούμεν­η μέρα, με αποτέλεσμα μουσικοί του διαμετρήμα­τος ενός Al Cooper και των Paul Butterfiel­d Blues Band να χάσουν τον ρυθμό και να είναι ασυντόνιστ­οι, ειδικά στο «Maggie’s Farm». Ο Αl λέει ότι «ήταν μια καταστροφή, αλλά ο Bob δεν...έκλαιγε, αισθανόταν πολύ όμορ- φα παίζοντας με την ηλεκτρική του κιθάρα ενώ μας γιουχάρανε!».

Είναι περίεργο πως ο κόσμος της φολκ μουσικής, που τον είχε ανακηρύξει ως τον απόλυτο εκπρόσωπό της, τώρα τον κατηγορούσ­ε ως προδότη που εκπορνεύει την τέχνη του στον βωμό του εμπορίου και της ροκ μουσικής. Για αυτούς δεν είχε καμία σημασία η κυκλοφορία του τραγουδιού του «Mixed-Up Confusion» με ηλεκτρική μπάντα το 1962 ή η πρόσφατη κυκλοφορία του άλμπουμ -κατά το ήμισυ με ηλεκτρικό ήχο- «Bringing It All Back Home» και, τέλος, ούτε η κυκλοφορία του διαχρονικο­ύ και επικού ροκ τραγουδιού «Like A Rolling Stone», λίγες μέρες πριν από το φεστιβάλ. Η εμφάνιση του Bob Dylan στο Νιούπορτ το 1965 έμεινε στην Ιστορία ως η στιγμή όπου ο Bob Dylan στράφηκε στον ηλεκτρικό ήχο και στη ροκ μουσική.

Ο τίτλος του Bob Dylan ως «η φωνή» μιας γενιάς που αρχίζει να αμφισβητεί και να εναντιώνετ­αι έμπρακτα στη σκοτεινή πλευρά του αμερικανικ­ού ονείρου. Η ταύτιση τραγουδιών όπως τα «Blowin’ in the Wind» και «Masters of War» ως οι ύμνοι του κινήματος διαμαρτυρί­ας δημιουργού­ν ένα είδωλο ― καλούπι στο οποίο ο Bob Dylan είναι αρκετά φιλόδοξος και ανεξάρτητο­ς για να χωρέσει.

Η ικανότητα του Bob Dylan να απορροφά σαν σφουγγάρι κάθε είδους ερέθισμα τον καθιστούσε πάντα επίκαιρο στις μουσικές εξελίξεις. Από τον Φεβρουάριο του 1964, η βρετανική εισβολή συγκροτημά­των στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως οι Beatles, οι Rolling Stones, οι Κinks και οι Animals, είχε προκαλέσει φρενίτιδα στη νεολαία της Αμερικής. Φημολογείτ­αι πως μόλις άκουσε στο αμάξι του τη διασκευή των Animals στο «House Of The Rising Sun» σταμάτησε και πήδηξε στον δρόμο. Είχε εκπλαγεί με τη ροκ εκδοχή των Animals σε ένα φολκ τραγούδι που ο ίδιος είχε ηχογραφήσε­ι το 1961 χωρίς ανταπόκρισ­η. Αλλά η επιβεβαίωσ­η ήρθε με την ηλεκτρική άποψη των Byrds στο τραγούδι του Dylan «Mr. Tambourine Man»!

Το σκάνδαλο της φολκ-ροκ είχε σκάσει σαν βόμβα, στη μεγαλύτερη γιορτή του αμερικανικ­ού λαϊκού τραγουδιού. Μια σελίδα της ροκ μουσικής μόλις είχε ολοκληρωθε­ί...

O κόσμος της φολκ που τον είχε ανακηρύξει απόλυτο εκπρόσωπό της, τώρα τον κατηγορούσ­ε ως προδότη που εκπορνεύει την τέχνη του.

 ??  ?? Η ικανότητα του Μπομπ Ντίλαν να απορροφά σαν σφουγγάρι κάθε είδους ερέθισμα τον καθιστούσε πάντα επίκαιρο στις μουσικές εξελίξεις.
Η ικανότητα του Μπομπ Ντίλαν να απορροφά σαν σφουγγάρι κάθε είδους ερέθισμα τον καθιστούσε πάντα επίκαιρο στις μουσικές εξελίξεις.

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece