Στη μέγγενη των φόρων και των capital controls

Κίνδυνος να χαθούν θέσεις εργασίας και να υπάρξει νέο κύμα περικοπών στους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα

«Εσπειραν» νέους φόρους και capital controls. Πλέον είναι πολύ πιθανό ότι θα «θερίσουν» νέα μείωση της απασχόλησης και περαιτέρω ψαλίδισμα των αμοιβών στον ιδιωτικό τομέα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα φορολογικά έσοδα της χώρας αλλά και για τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος. Ολες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι οι περιορισμοί στις τραπεζικές συναλλαγές, η αύξηση του ΦΠΑ, αλλά και η αναπροσαρμογή προς τα πάνω των συντελεστών φορολόγησης των επιχειρήσεων, θα πλήξουν κυρίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και κλάδους εντάσεως εργασίας με πολύ μεγάλη συμμετοχή στην ελληνική απασχόληση. Ο μεγάλος κίνδυνος εντοπίζεται στο να υπάρξει νέο κύμα αναστολής λειτουργίας μικρομεσαίων επιχειρήσεων αλλά και καινούργια «φουρνιά» απολύσεων, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τον δείκτη της ανεργίας.

Ολες οι έρευνες έχουν δείξει ότι μια μονάδα ύφεσης –για το 2015 υπάρχει πρόβλεψη ότι το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί πάνω από 2,5%– οδηγεί στην απώλεια περισσότερων των 10-15.000 θέσεων εργασίας. Οσον αφορά τους μισθούς, τα απογραφικά στοιχεία του ΙΚΑ για το 2014 έδειξαν ότι συνεχίστηκε η υποχώρηση με ρυθμό άνω του 3%, ενώ κάτι τέτοιο αναμένεται να επαναληφθεί και φέτος, ως «απάντηση» στα νέα βάρη που επωμίστηκαν ή θα επωμιστούν οι εργοδότες. Τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά: Η μηνιαία μεικτή δαπάνη για μισθούς στον ιδιωτικό τομέα, έτσι όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία του ΙΚΑ, έχει πε-

Ετησίως το εισόδημα των ιδιωτικών υπαλλήλων έχει μειωθεί κατά περίπου 12 δισ. ευρώ, ενώ οι απώλειες των ασφαλιστικών ταμείων ξεπερνούν τα 5 δισ.

ριοριστεί πλέον στα 1,76 δισ. ευρώ μηνιαίως από 2,61 δισ. ευρώ το 2010. Σε ετήσια βάση, επομένως, το εισόδημα των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα έχει περιοριστεί ήδη περίπου κατά 12 δισ. ευρώ. Μόνο οι απώλειες των ασφαλιστικών ταμείων ξεπερνούν τα 5 δισ. ευρώ τον χρόνο. Η εφαρμογή των capital controls τον τελευταίο μήνα έχει δείξει ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα από ό,τι οι μεγάλες εταιρείες, οι οποίες είτε διαθέτουν τη στήριξη μητρικών εταιρειών στο εξωτερικό είτε τραπεζικούς λογαριασμούς εκτός Ελλάδας, που τους επιτρέπουν να χρηματοδοτήσουν την εισαγωγή προϊόντων ή πρώτων υλών. Οι μικρομεσαίοι που έχουν «πάρε-δώσε» με προμηθευτές εκτός Ελλάδας βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο έλεος της τράπεζάς τους (σ.σ. χαμηλής αξίας εισαγωγές εγκρίνονται στο εξής απευθείας από την τράπεζα) ή της αρμόδιας Επιτροπής Εγκρίσεων του υπουργείου Οικονομικών. Οσο θα παρατείνονται οι έλεγχοι, τόσο δυσχερέστερη θα γίνεται η θέση των μικρομεσαίων ειδικά αυτών που δραστηριοποιούνται στον χώρο του χονδρικού και λιανικού εμπορίου. Μικρομεσαίες

Τι σημαίνει όμως μικρομεσαία επιχείρηση για την ελληνική απασχόληση; Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που προκύπτουν από την επεξεργασία των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων στο ΙΚΑ, όπου αποτυπώνεται ο αριθμός των απασχολούμενων ανά κλάδο, αλλά και οι αποδοχές τους. Εταιρείες που απασχολούν λιγότερα από 10 άτομα προσωπικό αντιπροσωπεύουν το 90% των εργοδοτών στην Ελλάδα, αλλά απασχολούν μόνο το 28% των ασφαλισμένων. Χρόνο με τον χρόνο, η απασχόληση συγκεντρώνεται στα χέρια των ολίγων. Παρ’ όλα αυτά, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις εξακολουθούν να προσφέρουν δουλειά σε περίπου μισό εκατομμύριο εργαζομένους όταν το σύνολο των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ δεν ξεπερνά τα 1,71,8 εκατομμύρια.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα «ευάλωτες» στα υφεσιακά μέτρα και μετακυλίουν αυτόματα το βάρος στην απασχόληση και στον εργαζόμενο. Ενδεικτικά είναι τα ακόλουθα ευρήματα:

1. Το 2010, η συνολική μισθολογική δαπάνη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (σ.σ. αυτών με λιγότερα από 10 άτομα προσωπικό) έφτανε στα 434,5 εκατ. ευρώ τον μήνα. Το 2014, το ποσό υποχώρησε στα 285 εκατ. ευρώ.

2. Το 2010, οι μικρομεσαίοι προσέφεραν δουλειά σε 351.000 ασφαλισμένους με συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Το 2014, ο αριθμός των πλήρως απασχολουμένων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις περιορίστηκε στις 266.796. Αντίθετα, οι μερικώς απασχολούμενοι εκτοξεύτηκαν σε 194.907 από 127.969 που ήταν το 2010. Το τι σημαίνει αυτό για τις αμοιβές είναι προφανές: ένας εργαζόμενος σε μικρομεσαία επιχείρηση αμειβόταν στο τέλος του 2010 (κατά μέσο όρο) με 1.044 ευρώ, ενώ ένας μερικώς απασχολούμενος με 499 ευρώ. Το 2014, αυτοί οι μισθοί περιορίστηκαν στα 804 και 362 ευρώ αντίστοιχα (μεικτά).