Συνεχίζεται η... φτωχοποίηση των μισθωτών
Εκτός από τα capital controls, υπάρχουν και τα φορολογικά μέτρα που θα πρέπει να συνυπολογιστούν. Μεγάλο βάρος πέφτει κυρίως σε τέσσερις τομείς λόγω ΦΠΑ: στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις λόγω αύξησης του συντελεστή από το 6,5% στο 13%, στην εστίαση (σ.σ. ο ΦΠΑ αυξάνεται από το 13% στο 23%) αλλά και στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης, όπου για πρώτη φορά μπαίνει ΦΠΑ με συντελεστή 23% (σ.σ. σε φροντιστήρια όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, ξένων γλωσσών και πληροφορικής). Επιπτώσεις αναμένεται να υπάρξουν και στον κλάδο του χονδρικού και λιανικού εμπορίου λόγω ΦΠΑ αλλά και capital controls. Πόσους απασχολούν αυτοί οι κλάδοι; Περίπου 700.000 «φανερούς» εργαζομένους χωρίς να συνυπολογίζονται τα «μαύρα» μεροκάματα.
1. Στον κλάδο των ξενοδοχείων και των εστιατορίων, η απασχόληση στο τέλος του 2014 έφτανε στα 198.326 άτομα (σ.σ. εννοείται ότι τους θερινούς μήνες είναι μεγαλύτερος, καθώς η απασχόληση στους δύο κλάδους έχει εποχικό χαρακτήρα).
2. Στην εκπαίδευση απασχολούνται συνολικά 118.248 εργαζόμενοι, ο μεγαλύτερος αριθμός των οποίων σε φροντιστήρια.
3. Το χονδρικό και λιανικό εμπόριο απασχολούσε τον Δεκέμβριο του 2014 377.082 εργαζομένους.
Στο μεταξύ, με αμείωτη ταχύτητα συνεχίζεται η... φτωχοποίηση των μισθωτών. Ακόμη και οι «τυχεροί» που εξακολουθούσαν να εμφανίζονται ως ασφαλισμένοι στο τέλος του 2014, προκύπτει ότι αναγκάζονται να συμβιβάζονται –κατά μέσο όρο– με ολοένα και χαμηλότερες αποδοχές. Μέσα σε μόλις ένα χρόνο, δηλαδή από το τέλος του 2013 στο τέλος του 2014, το ποσοστό των ασφαλισμένων που εμφανίζονταν να αμείβονται με λιγότερα από 1.000 ευρώ μεικτά ως προς το σύνολο των ασφαλισμένων, αναρριχήθηκε από το 53,8% στο 57,1%. Ακόμη και σε απόλυτους αριθμούς παρατηρήθηκε αύξηση. Σε σύνολο 1,68 εκατ. ασφαλισμένων τον Δεκέμβριο του 2014, οι 954.546 συμβιβάστηκαν με τριψήφιο μηνιαίο μισθό. Σε αντίστοιχο αριθμό ασφαλισμένων για το 2013 (σ.σ. συνολικά εμφανίστηκαν 1.604.826 άτομα στις λίστες του ΙΚΑ) οι αμειβόμενοι με λιγότερα από 1.000 ευρώ μεικτά ήταν 861.907.
Ο συνδυασμός υψηλής ανεργίας και ολοένα και χαμηλότερων μισθών γίνεται πλέον εκρηκτικός τόσο για τα φορολογικά έσοδα της χώρας όσο και για τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού. Χρόνο με τον χρόνο, διευρύνεται ο αριθμός των φορολογουμένων που πέφτει κάτω από το αφορολόγητο της κλίμακας (σ.σ. η έκπτωση φόρου που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία ισοδυναμεί με αφορολόγητο της τάξεως των 9.500 ευρώ) με αποτέλεσμα να μη συνεισφέρει μέσα από την άμεση φορολογία.
Από την άλλη, η «βάση» επί της οποίας υπολογίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές γίνεται ολοένα και μικρότερη (σ.σ. οι ασφαλιστικές εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων υπολογίζονται με συντελεστή 40% επί των μεικτών αποδοχών), κάτι που σημαίνει συνεχή «συμπίεση» για τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων. Σύντομα, η κυβέρνηση θα έρθει ξανά αντιμέτωπη με το πρόβλημα, καθώς η συμφωνία με τους δανειστές ουσιαστικά προβλέπει «πάγωμα» της συμμετοχής του κρατικού προϋπολογισμού στις δαπάνες για τη χρηματοδότηση των συντάξεων στα επίπεδα του 2015. Αυτό σημαίνει ότι η όποια αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης θα μπορεί στο εξής να καλυφθεί μόνο από τις ασφαλιστικές εισφορές (εργοδότη και εργαζόμενου), οι οποίες όμως συνεχίζουν να μειώνονται λόγω της κάμψης των μισθών.
Τα ετήσια στοιχεία που δημοσίευσε το ΙΚΑ μετά την επεξεργασία των περιοδικών δηλώσεων που υποβάλλουν οι εργοδότες (σ.σ. είναι απογραφικά στοιχεία και γι’ αυτό έχουν μεγάλο βαθμό αξιοπιστίας) αποτυπώνουν με σαφήνεια την καθίζηση των μισθών:
1. Η έκρηξη της εκ περιτροπής εργασίας και της μερικής απασχόλησης έχει αυξήσει στο 24% το μερίδιο των εργαζομένων που εισπράττουν λιγότερα από 500 ευρώ τον μήνα μεικτά. Το ποσοστό αντιστοιχεί σε περίπου 400.000 ανθρώπους για το 2014, έναντι 372 χιλιάδων το 2013 και μόλις 181.243 το 2010. Σε σχέση με την προ μνημονίων εποχή, ο αριθμός των εργαζομένων που εμφανίζονται να δουλεύουν μεν αλλά με μισθούς κάτω από τα όρια της φτώχειας, έχει αυξηθεί κατά 121%. Σημειωτέον ότι ακόμη και σε αυτά τα επίπεδα μισθών, επιβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές με συντελεστή 15,5%.
2. Η 6ετής ύφεση ουσιαστικά εξαφανίζει τη λεγόμενη «μεσαία μισθολογική τάξη». Μισθούς της τάξεως των 1.000-1.500 ευρώ μηνιαίως έπαιρναν το 2010 περίπου 550.000 εργαζόμενοι ή ο ένας στους τρεις που εμφανίζονταν στη στατιστική του ΙΚΑ. Το 2014, ο αριθμός είχε περιοριστεί στα 370.481 άτομα. Πλέον οι εργαζόμενοι των 1.000-1.500 ευρώ μεικτά αντιπροσωπεύουν μόλις το 22% του συνόλου.
3. Ενα από τα μέτρα του νέου μνημονίου που αποσκοπεί στο να αποφέρει έσοδα της τάξεως των 250 εκατ. ευρώ ετησίως είναι και η αύξηση της εισφοράς αλληλεγγύης σε όσους έχουν αποδοχές άνω των 30.000 ευρώ τον χρόνο. Είναι οι εργαζόμενοι με μεικτό μισθό άνω των 2.000 ευρώ. Πόσοι όμως έχουν απομείνει; 199.706 σε ολόκληρη τη χώρα. Το 2010 ήταν 80.000 περισσότεροι και αντιπροσώπευαν το 17% του συνόλου. Πλέον το μερίδιό τους έχει πέσει κάτω από το 12%.
Το 24% των εργαζομένων εισπράττει λιγότερα από 500 ευρώ τον μήνα μεικτά.