Πού και πώς το Brexit επηρεάζει το ελληνικό πρόγραμμα

«Η πιθανότητα ελάφρυνσης του χρέους είναι πλέον εξαιρετικά απίθανη, καθώς η Ε.Ε. θα υιοθετήσει σκληρή στάση», εκτιμούν αναλυτές

Η Ευρωπαϊκή Ενωση φοβάται την πολιτική μετάδοση του Brexit, καθώς οι επιπτώσεις του προκαλούν αβεβαιότητα που αλλάζει τις πολιτικές προτεραιότητες και αναμένεται να επηρεάσουν και το ελληνικό πρόγραμμα. Αναλυτές στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού σημειώνουν ότι η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει πολύ σκληρή στάση έναντι του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία μάλιστα εμπεριέχει και τιμωρητικές τάσεις, καθώς η βασική ανησυχία των Eυρωπαίων αξιωματούχων είναι ότι και άλλες χώρες μπορεί να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Βρετανίας.

Είναι χαρακτηριστική η εκτίμηση του Economist, για παράδειγμα, που βλέπει αντίστοιχο κίνδυνο στη Γαλλία, στην Ιταλία και στην Ολλανδία, καθώς τα κόμματα που πρεσβεύουν τον ευρωσκεπτικισμό και την επιστροφή στην εθνική κυριαρχία ενισχύονται.

Οπως εκτιμά ο συνεργάτης του Ινστιτούτου Peterson Τζέικομπ Κίρκεγκααρντ, το βρετανικό «όχι» στην Ε.Ε. «προκαλεί εξαιρετική αβεβαιότητα και θα καθορίσει τις εξελίξεις στην Ευρώπη αλλά και στην παγκόσμια οικονομία τους επόμενους μήνες και σίγουρα μέχρι τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές».

Από την άλλη, παραδέχεται ότι πιθανώς να είναι «λιγότερο επιτακτική η έμφαση της Ε.Ε. στην εφαρμογή του ελληνικού προγράμματος», καθώς το Brexit και οι ιταλικές τράπεζες θα λάβουν προτεραιότητα έναντι της Ελλάδος. Σε κάθε περίπτωση, εκτιμά πως δεν πρέπει να περιμένει κανείς μια σημαντική εξέλιξη στο ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους σύντομα και προβλέπει πως αν η κυβέρνηση επιχειρήσει να θέσει το ζήτημα, θα συναντήσει αντίσταση.

Οπως τονίζει, «η πιθανότητα ελάφρυνσης του χρέους είναι πλέον εξαιρετικά αβέβαιη, εκτός αν υπάρξει πολύ σημαντική βελτίωση στην εφαρμογή

Την αλλαγή σκηνικού περιγράφουν ο συνεργάτης του Ινστιτούτου Peterson Τζέικομπ Κίρκεγκααρντ και ο ερευνητής του Brookings Τόμας Ράιτ.

των μέτρων του μνημονίου από την ελληνική κυβέρνηση». Ωστόσο, αυτό που παρατηρεί για την ώρα είναι πρωτοβουλίες πολιτικών μεταρρυθμίσεων όπως στον εκλογικό νόμο, οι οποίες σύμφωνα με τον κ. Κίρκεγκααρντ δεν αποτιμώνται θετικά στην Ευρώπη, όπου αντιμετωπίζονται ως «τακτική αντιπερισπασμού».

Αδύναμος κρίκος

Ο επόμενος αδύναμος κρίκος είναι η Ιταλία, όπου κινδυνεύει να ξεσπάσει η επόμενη ευρωπαϊκή κρίση, με τους αναλυτές να προβλέπουν πως οι ιταλικές τράπεζες θα χρειασθούν νέα κεφάλαια – και να σημειώνουν πως αν κάποιες καταρρεύσουν, το ίδιο θα συμβεί και με την κυβέρνηση, οδηγώντας σε πολιτική αστάθεια. Η σύγκρουση με τις Βρυξέλλες για τη στήριξη των τραπεζών από τη χώρα και το επικείμενο συνταγματικό δημοψήφισμα εντείνουν περαιτέρω την ένταση. Ηδη έχουν κυκλοφορήσει διάφορα σενάρια που φέρεται να εξετάζει η Ρώμη για την αντιμετώπιση του θέματος, χωρίς ωστόσο κανένα από αυτά να θεωρείται δεδομένο ότι θα προκριθεί. Από την πλευρά του, πάντως, ο ερευνητής του Ινστιτούτου Brookings Τόμας Ράιτ δεν συμμερίζεται την ανησυχία περί πολιτικής μετάδοσης του κινδύνου εξόδου από την Ε.Ε. και διάλυσης της Ε.Ε. με αφορμή το Brexit. Οπως λέει, «η πολιτική μετάδοση έχει αναδειχθεί σε μια εξαιρετικά ισχυρή και σημαντική ιδέα που προορίζεται να σχηματοποιήσει το μέλλον της Ευρώπης». Ωστόσο, προσθέτει ότι «δυστυχώς, επαναλαμβάνεται ως μάντρα και δεν υπόκειται σε προσεκτική ανάλυση».

Ο ίδιος εκτιμά πως ο κίνδυνος το Brexit να δημιουργήσει αντίστοιχες τάσεις, ιδιαίτερα σε κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, είναι μικρός, καθώς «για καλό ή για κακό, η νομισματική ένωση προσφέρει ένα επιπλέον τείχος προστασίας». Κι αυτό, διότι, όπως τονίζει, τα λαϊκίστικα κόμματα μπορεί να ζη- τούν δημοψηφίσματα, αλλά δεν είναι πιθανό να κερδίσουν την εξουσία, ενώ ακόμη και αν το κάνουν, θα είναι δύσκολο να εκπληρώσουν τις υποσχέσεις τους – και το γνωρίζουν αυτό! Αναφέρει μάλιστα ως χαρακτηριστικό το παράδειγμα του ΣΥΡΙΖΑ το περασμένο καλοκαίρι, όταν έχασε στη μονομαχία του με τη Γερμανία ακριβώς επειδή η έξοδος από το ευρώ είναι εξαιρετικά δύσκολη στην εκτέλεσή της. Οσο για τη στάση της αμερικανικής κυβέρνησης, «σίγουρα δεν πιέζουν την Ε.Ε. ή τη Βρετανία να ξεκινήσουν άμεσα τη διαδικασία». Οπως υποψιάζεται ο κ. Κίρκεγκααρντ, «ενδόμυχα θα τους άρεσε αν η Βρετανία άλλαζε άποψη. Αλλά δεν το λένε δημοσίως και προτιμούν να μην εμπλακούν, έχοντας πάρει το μάθημά τους από την παρέμβαση του προέδρου Ομπάμα στο δημοψήφισμα, η οποία δεν είχε αποτέλεσμα».