57 χρόνια πριν

Αύγουστος ήταν και τότε, του 1959, όταν οι «Ορνιθες» του Αριστοφάνη αναστάτωσαν την Αθήνα. Φωνές και αποδοκιμασίες, «Αίσχος, σταματήστε, ντροπή» φώναζε μερίδα του κοινού, «Συνεχίστε!» μια άλλη. Η εμφάνιση του Ιεροφάντη με καλημαύχι πυροδότησε τις συντηρητικές διαθέσεις. Ετσι, η πρώτη εμφάνιση του Θεάτρου Τέχνης στο Ηρώδειο με ένα δυνατό επιτελείο –Κάρολος Κουν, Γιάννης Τσαρούχης, Μάνος Χατζιδάκις– συνδέθηκε με την απαγόρευση της δεύτερης παράστασης από τον τότε υπουργό Προεδρίας Κωνσταντίνο Τσάτσο. Για «απόπειρα κομμουνιστικοποιήσεως του Αριστοφάνους» έγραφαν οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες. Για «καλλιτεχνικόν σκάνδαλον εις το Ηρώδειο» έκανε λόγο η «Καθημερινή». Σατραπική επέμβαση, έγραφε η «Επιθεώρηση Τέχνης». Ο Μάριος Πλωρίτης στα «Νέα» πρότεινε να αφαιρεθεί η σκηνή που ενόχλησε, ενώ ο Τάσος Βουρνάς στην «Αυγή» υποστήριζε πως «άδικα πασχίζουν οι από καθέδρας να μεταθέσουν το πρόβλημα που δημιούργησε η απαγόρευση των Ορνίθων από την πραγματική του βάση στον εστετισμό». Ο ξένος Τύπος όταν το 1962 η παράσταση (με διορθώσεις) ταξίδεψε στο παρισινό Φεστιβάλ των Εθνών, αντέδρασε διαφορετικά: «Τι ευτυχισμένο σύνολο, τι ελαφράδα σ’ αυτή την παράσταση, πόση χαρά στη σκηνοθεσία του Κ. Κουν» έγραψε η Figaro και η Le Monde ακολουθούσε: «Ενα υπαίθριο πανηγύρι, στο βασίλειο του γήινου χρώματος και της παιδικής χαράς...». Εκείνη η αναμέτρηση μεταξύ ακαδημαϊσμού και μοντερνισμού ανήκει στο παρελθόν. Εμεινε μόνο η πρωτοποριακή ματιά του Κουν και η εξαίσια μουσική του Χατζιδάκι. Μύθος βαρύς που δεν μοιάζει να ενοχλεί τον Νίκο Καραθάνο. «Ας αφήσουμε τους μεγάλους να αναπαυθούν» λέει όσο ετοιμάζει τη δική του πτήση. «Αν ζούσε ο Χατζιδάκις, θα μας προέτρεπε να γράψουμε νέα μουσική» λέει ο Αγγελος Τριανταφύλλου. «Αλλωστε η δική του είναι αξεπέραστη».