Στο χρηματιστήριο της ζωής

Τις τελευταίες ημέρες χάνουμε τον λογαριασμό. Είτε πρόκειται για επιθέσεις μαχητών του Ισλαμικού Κράτους είτε για μεμονωμένες περιπτώσεις διαταραγμένων ανθρώπων που δεν έχουν εμφανή σχέση με την τρομοκρατία, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: νεκροί, διάχυτη απειλή, γενικευμένη αστάθεια και ασάφεια, ανερχόμενος αυταρχισμός και δημαγωγία (οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος). Την περασμένη Παρασκευή ο 18χρονος Ντέιβιντ Σόνμπολι έσπειρε χάος και θάνατο στο Μόναχο. Λίγα 24ωρα αργότερα ένας μετανάστης από τη Συρία, 21 ετών, σκότωσε με ματσέτα μία γυναίκα και τραυμάτισε ακόμη δύο ανθρώπους στο κέντρο της πόλης Ρόιτλινγκεν της Νοτιοδυτικής Γερμανίας. Δύο άνδρες κράτησαν ομήρους σε εκκλησία της Νορμανδίας και αποκεφάλισαν τον ιερέα, πριν πέσουν νεκροί από τα πυρά της ειδικής μονάδας της αστυνομίας. Ενοπλη επίθεση σε πανεπιστημιακή κλινική στο προάστιο Στέγκλιτς του Βερολίνου. Ανδρας κρατώντας όπλο πυροβόλησε και σκότωσε έναν γιατρό. Η Καμπούλ θρηνεί 80 νεκρούς και 213 τραυματίες από επίθεση αυτοκτονίας μαχητών του Ισλαμικού Κράτους.

Δεκαεννέα νεκροί και 25 τραυματίες είναι ο απολογισμός της επίθεσης με μαχαίρι του 26χρονου Σατόσι Ουεμάτσου, σε κέντρο για άτομα με αναπηρίες στην Ιαπωνία. Ο δράστης ήταν πρώην υπάλληλος του κέντρου (που βρίσκεται περίπου 40 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Τόκιο) και είχε νοσηλευτεί στο παρελθόν καθώς είχε εκφράσει την επιθυμία του «να απαλλάξει τον κόσμο αυτό από τους ανάπηρους».

Το άθροισμα των περιστατικών δεν είναι ακριβές. Κάτι μας διαφεύγει. Κάτι που έχει συμβεί και δεν συμπεριλαμβάνεται στον πρόχειρο απολογισμό μας.

Εδώ και αρκετό καιρό δεν περνάει μέρα χωρίς ένα παρόμοιο συμβάν. Πώς και έγινε τόσο απλό και συνηθισμένο να αρπάζει κάποιος τον οπλισμό που μπορεί και χειρίζεται καλύτερα (βόμβα, ματσέτα, όπλο κ.ο.κ.) και να αφαιρεί ανθρώπινες ζωές;

Να εισβάλλει σε πλατείες, εμπορικά κέντρα, ιδρύματα, εκκλησίες και να θανατώνει «ανυποψίαστους» ανθρώπους; Τα εισαγωγικά για να δηλώσουμε την αμφιβολία: Για πόσο καιρό ακόμη θα συνεχίσουμε να είμαστε ανυποψίαστοι; Και «υποψιασμένος» σημαίνει καθολικά καχύποπτος; Να φοβάται κανείς και τη σκιά του; Να τρέμει μήπως ο κάθε διπλανός του είναι και δυνάμει δο- λοφόνος του; Εκείνος που θα αποφασίσει ότι είναι ο τελευταίος καφές, η τελευταία έξοδος, βόλτα ή προσευχή της μικρής, μεσαίας ή προχωρημένης ζωής του;

Τους δράστες, νεαρά κατά κανόνα άτομα, μπορεί ελάχιστα να τους ενώνουν και πολλά να τους χωρίζουν. Οι επιθέσεις που πολλαπλασιάζονται όμως, είτε στρέφονται εναντίον σιιτών στο Αφγανιστάν είτε ατόμων με αναπηρίες στην Ιαπωνία, έχουν τουλάχιστον ένα κοινό: μειώνουν δραματικά την αξία της ανθρώπινης ζωής στο παγκόσμιο χρηματιστήριο. Ο δυνάμει δράστης γίνεται πιο εύκολα δράστης, οι όποιες αναστολές του κάμπτονται ταχύτερα και «αποτελεσματικότερα», ο χρόνος λειτουργεί όλο και λιγότερο υπέρ της ζωής. Ο θάνατος ενσωματώνεται στις κοινωνίες ως κάτι τόσο αναμενόμενο όσο και απρόβλεπτο.

Το να χαρακτηρίσει κανείς τις επιθέσεις «βαρβαρότητα», όπως ο Γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς το γεγονός στη Νορμανδία, είναι αυτονόητο. Η στάση των κυβερνήσεων, της πολιτικής εξουσίας, χρειάζεται λέξεις και πράξεις που να ορθώνουν ανάστημα απέναντι στην τρομοκρατία. Χρειάζεται λέξεις που να επικοινωνούν ψυχικά, να απλώνουν το «χέρι» για να στηρίξουν τους πολίτες, να ενώνουν και όχι να διαφοροποιούν, να περιέχουν και όχι να αποκλείουν. Ο αυταρχισμός και η δημαγωγία φέρνουν ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα: διαλύουν περαιτέρω τις κοινωνίες. Υπόσχονται προστασία που δεν μπορούν να προσφέρουν, γιατί αντισώματα παράγει μόνο η αποδοχή, όχι το μίσος.

Οι επιθέσεις που πολλαπλασιάζονται, σε όλον τον κόσμο, έχουν ένα, τουλάχιστον, κοινό: μειώνουν δραματικά τη σημασία της ανθρώπινης ύπαρξης.