Η Μισέλ, η Χίλαρι και ο φεμινισμός
Ηομιλία της Μισέλ Ομπάμα, συζύγου του προέδρου των ΗΠΑ, υπέρ της υποψήφιας για το χρίσμα Χίλαρι Κλίντον χαιρετίσθηκε ως μια πολιτικά σημαντική ομιλία. Θα πρόσθετα και φεμινιστική, κι ας μην είναι της μόδας η λέξη στις μέρες μας. Η κυρία Ομπάμα μίλησε στο συνέδριο των Δημοκρατικών ως μητέρα, παρουσιάζοντας την κυρία Κλίντον ως πρότυπο για τα παιδιά της. Ηταν ίσως η πιο ισχυρή υποστήριξη που θα μπορούσε να δώσει στον χαρακτήρα της κυρίας Κλίντον, που σήμερα αναμένεται να λάβει το χρίσμα των Δημοκρατικών για την προεδρία. Εστιάζοντας στη μακρά δημόσια πορεία και το έργο της, η Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ είπε ότι «χάρη στη Χίλαρι Κλίντον, οι κόρες μου – όλων μας οι γιοι και οι κόρες – τώρα θεωρούν δεδομένο ότι μια γυναίκα μπορεί να γίνει πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών».
Ακριβώς επειδή το θεωρούν δεδομένο, όμως, ο φεμινισμός που συνεισέφερε σ’ αυτό έχει καταλήξει να θεωρείται περιττός, αν όχι γραφικός. Κι ας μην έχουν ακόμη καταφέρει οι γυναίκες να επιτύχουν ίση αμοιβή για ίση εργασία. Κι ας παραμένει το γυάλινο ταβάνι που τις αποτρέπει να ανέρχονται στην κορυφή της οικονομικής και πολιτικής πυραμίδας, καθώς ακόμη αντιμάχονται προκαταλήψεις και αντικρουόμενες προτεραιότητες. Η κυρία Ομπάμα, από την πλευρά της, δεν το ξεχνά.
Οπως τόνισε, θέλει για πρόεδρο τη Χίλαρι Κλίντον επειδή επιμένει «να χτυπά αυτό το υψηλότερο και σκληρότερο γυάλινο ταβάνι μέχρι επιτέλους να το σπάσει, ανεβάζοντάς μας όλους μαζί της».
Γνωρίζοντας ότι το γυναικείο χαρτί δεν έχει πέραση, η κυρία Κλίντον δεν εστιάζει σε αυτό. Οπως οι περισσότερες γυναίκες που έχουν αναλάβει δημόσιες θέσεις, δεν έχει τον χρόνο να εστιάζει στις δυσκολίες που συνάντησε για να φθάσει μέχρι εδώ. Διότι φυσικά χρειάστηκε να ξεπεράσει και δυσκολίες, και στερεότυπα. Οπως του συμμαθητή της που της είχε πει σκωπτικά ότι είναι χαζή αν νομίζει ότι ως γυναίκα μπορεί να γίνει πρόεδρος του σχολείου. Μία ατάκα που η ίδια έχει καταγράψει, και η οποία ενίσχυσε το πείσμα της να τον διαψεύσει.
Αλλά και όσους την κατηγόρησαν το 1992, όταν ο Μπιλ Κλίντον ήταν υποψήφιος κυβερνήτης του Αρκανσο, επειδή είχε δηλώσει περήφανη που ακολούθησε την καριέρα της αντί να φτιάχνει κουλουράκια. Τέτοια ήταν η αντίδραση που τελικά αναγκάσθηκε και κουλουράκια να φτιάξει δημοσίως, ώστε να εκλεγεί ο σύζυγός της. Οι γυναίκες της γενιάς της αναγνωρίζουν αυτές τις δυσκολίες και βλέπουν στην πορεία της τη δική τους προσπάθεια να χειραφετηθούν. Δεν είναι τυχαίο ότι η κυρία Κλίντον πε- ριστοιχίζεται από ισχυρές γυναίκες που δηλώνουν ορκισμένες φίλες και σύμμαχοί της.
Που μας φέρνει στο ισχυρότερο ίσως προτέρημα της Χίλαρι Κλίντον – σίγουρα αυτό που την έφερε μέχρι εδώ: Είναι απτόητη. Το είπε και η Μισέλ Ομπάμα: δεν τα παρατάει ποτέ, ούτε λυγίζει υπό πίεση. Πρόκειται για ένα βασικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς της. Σίγουρα, υπάρχει το αμερικανικό πρότυπο της επιμονής και της σκληρής δουλειάς, αλλά για τις γυναίκες που έχουν ξεχωρίσει στον δημόσιο βίο, αυτό ισχύει διπλά (όπως άλλωστε και για όλους όσοι ξεκινούν με ένα μειονέκτημα, είτε είναι οικονομικό είτε κοινωνικό είτε προσωπικό). Περιέργως, η αντοχή της είναι και η εκλογική της αδυναμία – εκείνη που αποτρέπει τη νε-
«Χάρη στη Χίλαρι Κλίντον, οι κόρες μου –όλων μας οι γιοι και οι κόρες– τώρα θεωρούν δεδομένο ότι μια γυναίκα μπορεί να γίνει πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών».
ότερη γενιά γυναικών και ανδρών, αυτή που θεωρεί δεδομένο ότι μια γυναίκα μπορεί να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ, από το να την εμπιστευθεί. Θεωρούν ότι έχει συμβιβασθεί – με την Goldman Sachs, από την οποία πληρώθηκε για να μιλήσει σε συνέδρια, αλλά και με τις εξωσυζυγικές περιπέτειες του πρώην προέδρου Μπιλ Κλίντον. Η ομιλία της δημοφιλούς… Πρώτης Μαμάς είναι σημαντική διότι αμφισβητεί αυτή τη λογική, προβάλλοντας την ανθεκτικότητα και μακρά πορεία της κυρίας Κλίντον ως προσόν.
Και κρυπτο-φεμινιστική, καθώς προβάλλει το πρότυπο μιας γυναίκας στην προεδρία από την παραδοσιακή οπτική μιας μητέρας που θέλει το καλύτερο για τα παιδιά της.