Αποκωδικοποίηση των Αμπενόμικς
Μόλις μία τριετία μετά, το οικονομικό πείραμα της Ιαπωνίας περνάει κρίση μέσης ηλικίας. Την άνοιξη του 2013, όταν η κεντρική τράπεζα ξεκίνησε ένα εξαιρετικά επεκτατικό πρόγραμμα με πολύ γενναιόδωρα μέτρα ποσοτικής επέκτασης, το γιεν εξασθένησε και ξεπέρασε τα 100 ως προς το δολάριο για πρώτη φορά ύστερα από μία τετραετία. Οι επενδυτές σήμερα φοβούνται πως θα επιστρέψει η απειλή του αποπληθωρισμού στην οικονομία, παραλύοντας εκ νέου την ιαπωνική οικονομία. Ιδιαίτερα εάν το γιεν ενισχυθεί και αναδιπλωθεί σε λιγότερα από τα 100 ως προς το δολάριο, μια προοπτική που απεύχεται ο διοικητής της Τράπεζας της Ιαπωνίας, Χαρουχίκο Κουρόντα, ενόψει της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου σήμερα, Παρασκευή. Στόχος του κ. Κουρόντα είναι να διατηρηθεί φθηνό το γιεν για να ενισχυθεί η κερδοφορία των επιχειρήσεων και ο πληθωρισμός από το -0,4% στον στόχο του 2%.
Κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου, αναλυτές της αγοράς αναθεώρησαν προς τα κάτω τις προβλέψεις για τα κέρδη ανά μετοχή της Toyota. Μείωσαν, επίσης, τις προβλέψεις για τα οικονομικά αποτελέσματα των Panasonic, Honda Motor και Suzuki. Τι σημαίνει, όμως, για τους επενδυτές η οικονομική πολιτική του πρωθυπουργού Σίνζο Αμπε; Ενώ οι οικονομολόγοι τού επιρρίπτουν ευθύνες για καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, οι κάτοχοι μετοχών θα έκριναν το σχέδιο αναγέννησης της οικονομίας του κ. Αμπε επιτυχές. Σε όρους μετοχικής απόδοσης, 143 εταιρείες που περιλαμβάνονται στον δείκτη Nikkei 225 βρίσκονται σήμερα σε καλύτερη κατάσταση συγκριτικά με μία τετραετία πριν. Εχουν εξασθενήσει οι αποδόσεις μόνον 72 εταιρειών. Αυτό είναι, κατά το μεγαλύτερο μέρος, αποτέλεσμα της βελτίωσης των περιθωρίων κέρδους. Οι εταιρείες έχουν καταφέρει να εκμεταλλευτούν το συγκριτικό πλεονέκτημα που τους προσφέρει το αδύναμο γιεν. Γι’ αυτό τον λόγο, μια ενίσχυση του γιεν θα αποθαρρύνει τους επενδυτές.
Πέραν του φθηνού γιεν, το οικονομικό πρόγραμμα των Αμπενόμικς δεν έχει πολλά για να καυχηθεί.
Εχουν καταβληθεί προσπάθειες για την επανεφεύρεση των παλαιών εταιρειών στην Ιαπωνία. Για παράδειγμα, η Panasonic έχει παρουσιάσει αποδόσεις ανά μετοχή στα τελευταία πέντε τρίμηνα που υπερβαίνουν το 10%. Πρόκειται για τις καλύτερες αποδόσεις μέσα στην τελευταία 17ετία. Εντούτοις, η ώθηση του κ. Αμπε για την αναβάθμιση της εταιρικής διακυβέρνησης έχει αποφέρει μεικτά αποτελέσματα. Το μικρό τίμημα που προσέφερε η Toyota για την εξαγορά της Daihatsu είναι ένα απλό παράδειγμα του χαμηλού σεβασμού που απολαύουν οι επενδυτές. Παράλληλα, η περιέργεια και η παρεμβατικότητα των επενδυτών έχουν προκαλέσει πονοκέφαλο στα διοικητικά στελέχη, αρκετά από τα οποία θεωρούν πως οι συνελεύσεις μετόχων είναι απλώς χάσιμο χρόνου.
Παρά τις καλές προθέσεις της κυβέρνησης Αμπε για την ενίσχυση της κερδοφορίας των ιαπωνικών εταιρειών με την πολιτική των Αμπενόμικς, δεν έχει βελτιωθεί ιδιαίτερα η αποτελεσματικότητά τους και δεν έχει ανατραπεί η απομόχλευση (μείωση της έκθεσης) σε εταιρικά ομόλογα. Σήμερα, το οικονομικό πείραμα του κ. Αμπε διανύει ένα κρίσιμο μονοπάτι. Ακόμη και εάν το ήμισυ των 28 τρισ. γιεν που υποσχέθηκε αυτήν την εβδομάδα για την τόνωση της οικονομίας είναι κρατικές δαπάνες και οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 3%, δεν είναι αρκετό. Βέβαια, ο κ. Αμπε μπορεί να ξοδέψει όσα θέλει. Αρκεί η Τράπεζα της Ιαπωνίας να μη σταματήσει να τυπώνει χρήμα. Οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτόν τον διακανονισμό θα αντέστρεφε τη μοίρα της ιαπωνικής οικονομίας και κατ’ επέκταση τις αποδόσεις των ιαπωνικών μετοχών. Ετσι καταλήγουμε στην ακόλουθη ερώτηση: Υπάρχει κάτι παραπάνω στην οικονομική πολιτική του κ. Αμπε πέρα από μέτρα τόνωσης της οικονομίας; Υπήρχε κάτι άλλο εξαρχής;
Ακόμη και εάν το ήμισυ των 28 τρισ. γιεν που υποσχέθηκε για την τόνωση της οικονομίας είναι κρατικές δαπάνες και οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 3%, δεν είναι αρκετό.