Ο ενδεχόμενος δόλος και η αμέλεια

Το άρθρο 27 παρ. 1 Π.Κ. ορίζει ότι με δόλο [με πρόθεση] πράττει όποιος θέλει την παραγωγή των περιστατικών που κατά τον νόμο απαρτίζουν την έννοια κάποιας αξιόποινης πράξης. Επίσης όποιος γνωρίζει ότι από την πράξη του ενδέχεται να παραχθούν αυτά τα περιστατικά και τα αποδέχεται. Η δεύτερη περίπτωση είναι ο λεγόμενος ενδεχόμενος δόλος που εκφράζεται καθημερινά με τη φράση [ωχ, αδελφέ σε μένα θα τύχει]. Τα όρια του ενδεχομένου δόλου, ως στοιχείο της υπαιτιότητος με την αμέλεια ορίζονται κατά το άρθρο 28 Π.Κ. – ο δράστης προέβλεψε μεν το αξιόποινο αποτέλεσμα ως δυνατό, πίστεψε όμως ότι δεν θα επερχόταν. Τα όρια είναι τόσο δυσδιάκριτα, που επειδή η υπαιτιότητα αποτελεί ενδιάθετη κατάσταση, μόνον η ζωντανή «επ’ ακροατηρίω» διαδικασία μπορεί να προσδιορίσει. Απ’ ό,τι μπορώ να γνωρίζω τα τελευταία χρόνια τα δικαστήρια σε σοβαρές περιπτώσεις δέχτηκαν την ύπαρξη ενδεχομένου δόλου, το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών υπό την προεδρία μου στην υπόθεση Βαγιωνή και για το ναυάγιο του πλοίου «Σάμινα» για τους αξιωματικούς του πλοίου.

Η απαγγελία της κατηγορίας για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο δίνει τη δυνατότητα κατά την προδικασία της προσωρινής κράτησης του κατηγορουμένου και στο δικαστήριο κατά την κύρια διαδικασία να εξετάσει το εύρος της υπαιτιότητας χωρίς να δεσμεύεται από την ασκηθείσα ποινική δίωξη από βαριά αμέλεια.

Τα παραπάνω γράφονται μεν εξ αφορμής του περιστατικού στην Αίγινα αλλά «επ’ ουδενί» έχουν την έννοια της υπό- δειξης ή της παρέμβασης στη διαδικασία, αφού ούτε αρμόδιος είμαι ούτε γνωρίζω τη δικογραφία, άλλωστε έχει ήδη απαγγελθεί κατηγορία για ανθρωποκτονία από αμέλεια από τη μόνη αρμόδια να κρίνει τα πραγματικά περιστατικά εισαγγελική αρχή. ΛΕΑΝΔΡΟΣ ΡΑΚΙΤΖΗΣ Αρεοπαγίτης ε.τ.