Νίκη Χίλαρι αλλά δεν είναι αρκετό...

Ω« Θεούλη μου!», αναφώνησε σοκαρισμένη με μία από τις αμφιλεγόμενες ατάκες του Ντόναλντ Τραμπ η κυρία που παρακολουθούσε δίπλα μου το πρώτο debate των δύο υποψηφίων για την προεδρία των ΗΠΑ. Και είπε πολλές, όπως όταν ισχυρίσθηκε ότι το να μην πληρώνει ομοσπονδιακούς φόρους «λέγεται επιχειρείν» και «τον κάνει έξυπνο». Η αντίπαλός του Χίλαρι Κλίντον τον προκάλεσε από την πρώτη στιγμή. «Ζεις στη δική σου πραγματικότητα», του είπε, «και ίσως αν πλήρωνες τους φόρους σου, η κατάσταση των υποδομών στη χώρα (που λίγο πριν ο Τραμπ είχε πει ότι μοιάζουν με χώρας του Τρίτου Κόσμου) θα ήταν καλύτερη».

Ο Τραμπ δεν κατάφερε να στριμώξει την αντίπαλό του, ίσως επειδή προσπάθησε να διατηρήσει την ψυχραιμία του για να παρουσιάσει μια «προεδρική» εικόνα απέναντι στις κατηγορίες της ότι είναι ρατσιστής και μισογύνης – με συγκεκριμένα παραδείγματα. Αρκέστηκε στα συνθήματα που ήθελαν να ακούσουν οι οπαδοί του για το πώς θα κάνει την Αμερική «σπουδαία ξανά»: Αποτρέποντας τις επιχειρήσεις από το να μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό και επαναφέροντας «τον νόμο και την τάξη». Παράλληλα, προσπάθησε να πλησιάσει τους Αφροαμερικανούς και Λατίνους ψηφοφόρους λέγοντας ότι «ζουν στην κόλαση» λόγω της εγκληματικότητας που αντιμετωπίζουν στις κοινότητές τους.

Αλλά έχασε. Ο σύμβουλος του υποψηφίου των Ρεπουμπλικάνων Ρούντολφ Τζουλιάνι είπε ότι αν ήταν εκείνος στη θέση του Τραμπ, δεν θα συμμετείχε σε άλλο debate. Ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης κατηγόρησε τον δημοσιογράφο συντονιστή της συζήτησης ότι υπερέβη την αποστολή του, αναλαμβάνοντας τον ρόλο ενός «αμαθούς διορθωτή». Σύμφωνα με δημοσκόπηση του CNN, λιγότερο από το 30% των ερωτηθέντων (οι περισσότεροι Δημοκρατικοί) που παρακολούθησαν ζωντανά το debate θεωρούν ότι κέρδισε ο Τραμπ.

Αυτό όμως δεν φαίνεται να σημαίνει και πολλά σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία. Διότι είναι γεγονός ότι εξακολουθούμε να κρίνουμε τους δύο υποψηφί- ους με διαφορετικά κριτήρια. Ο Τραμπ, που κατά τους συνεργάτες του δεν είχε προετοιμασθεί ιδιαιτέρως για το debate, ήθελε να εμφανισθεί «προεδρικός», αλλά ήδη υπόσχεται να επανέλθει σκληρότερος. Η Κλίντον, εκτός από έτοιμη να κυβερνήσει, προσπάθησε να γίνει και αρεστή.

Στο άδειο μπαρ ενός εστιατορίου της Ουάσιγκτον, δύο μεσήλικοι άνδρες παρακολουθούσαν το debate πίνοντας. Κάθε φορά που μιλούσε ο Τραμπ, έστρεφαν την προσοχή τους στην τηλεόραση, σχολίαζαν μία φράση του ή αστειεύονταν. Κάθε φορά που μιλούσε η Κλίντον, απλώς συνέχιζαν την κουβέντα. Ούτως ή άλλως, δεν είναι τόσο όσα λέγονται σε ένα debate που κρίνουν το αποτέλεσμα. Εδώ και δεκαετίες, μεγαλύτερη σημασία παίζουν η γλώσσα του σώματος και η εικόνα του υποψηφίου. Η υποψήφια των Δημοκρατικών κέρδισε και σε αυτόν τον τομέα, καθώς φάνηκε συγκροτημένη αλλά και άνετη, επιθετική στις απαντήσεις της αλλά και ευχάριστη – με ένα μόνιμο συγκαταβατικό χαμόγελο που γινόταν γέλιο όταν ο Τραμπ προσπαθούσε να αντεπιτεθεί.

Από άποψη και λόγου και εικόνας, η Κλίντον ήταν η αδιαμφισβήτητη νικήτρια της βραδιάς. Ωστόσο, το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα καταφέρει να προσελκύσει τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους, που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι δεν τη συμπαθούν. Διότι μετά το πρώτο debate, αναλυτές εκτιμούν ότι οι δύο υποψήφιοι διατηρούν τους οπαδούς τους. Οπως το θέτει όμως στους New York Times o συγγραφέας Μάικ Λόφγκρεν, το debate ήταν μια σημαντική δοκιμασία για την Κλίντον, αλλά λιγότερο για τον Τραμπ. «Οι οπαδοί του, αλλά ακόμη και όσοι τείνουν προς εκείνον, θα τον κρίνουν με πολύ περισσότερη επιείκεια», εκτιμά, καθώς ήδη αποδέχονται την προβληματική ρητορική του. Σύμφωνα με τον Λόφγκρεν, οι δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ μοιάζουν με εκείνες της απολυταρχικής προπαγάνδας, όπως την περιέγραψε ο Τζορτζ Οργουελ, καθώς δεν έχουν καμία σχέση ούτε με τα γεγονότα ούτε και με ένα συνηθισμένο ψέμα.

Η Χίλαρι Κλίντον πέρασε το τεστ. Αλλά σε μια εκλογική μάχη που η επάρκεια και η λογική δεν έχουν τη σημασία που είχαν στο παρελθόν, αυτό δεν είναι αρκετό.