Ο εθνικισμός των «ευρωπαϊστών»
Καθίσταται καθημερινώς σαφέστερο ότι η οικονομική κρίση αρχίζει σταδιακώς να μεταφέρεται από την περιφέρεια της Ευρώπης προς το κέντρο, υπονομεύοντας σταδιακώς την αξιοπιστία της οικονομικής συμπεριφοράς της Γερμανίας. Αναλυτές και ειδικοί με βαθυτάτη γνώση και εμπειρία των οικονομικών θεμάτων μπορούν να διακινδυνεύσουν εκτιμήσεις, προβλέψεις και τα συναφή. Οχι, ασφαλώς, η στήλη αυτή. Το βέβαιο είναι ότι η μείωση της αξιοπιστίας του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν στη διεθνή σκηνή γερμανικοί οικονομικοί κολοσσοί – όπως η Siemens αρχικώς, η Volkswagen στη συνέχεια και προσφάτως η Deutsche Bank– έχουν περιαγάγει τη Γερμανία σε θέση αυστηράς επιτηρήσεως, όχι ασφαλώς από την Ευρώπη, αλλά από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αναμφιβόλως, οι ΗΠΑ δεν είναι εύκολος αντίπαλος. Αλλά ούτε, ως απεδείχθη, και ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κ. Μάριο Ντράγκι, που δεν εκάμφθη χθες από την πίεση του γερμανικού κοινοβουλίου και του δρος Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και εμμένει στην πολιτική των χαμηλών επιτοκίων. Αρχίζει πλέον σταδιακώς να εδραιώνεται η αντίληψη ότι η Γερμανία διαχειρίζεται το ευρώ με τρόπο εξυπηρετικό των οικονομικών της προτεραιοτήτων, αλλά το κυριότερο είναι ότι εσωτερικές πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες αρχίζουν να επηρεάζουν αρνητικά την ευρωπαϊκή πορεία. Σε όλη τη Δύση διεξάγονται κατά τακτά διαστήματα εθνικές εκλογές, που μέχρις ενός σημείου απορρυθμίζουν την πορεία της οικονομίας. Τα κόμματα που διεκδικούν την εξουσία προσπαθούν να εξευμενίσουν τους ψηφοφόρους, δίδοντας υποσχέσεις πέραν πάσης λογικής και εκτός πραγματικότητος. Η Ελλάς αποτελεί κλασικό παράδειγμα προς αποφυγήν αυτής της εξόχως καταχρηστικής πρακτικής. Το θέμα είναι ότι στη Γερμανία η προεκλογική περίοδος είναι μακρά, διότι, πέραν των εθνικών εκλογών, έχουμε κατά καιρούς εκλογές στα διάφορα κρατίδια της Ομοσπονδίας. Οταν λοιπόν τα αποτελέσματα είναι αρνητικά για τον κυβερνητικό συνασπισμό – όπως συνέβη πρόσφατα–, κυριαρχούν εκ των πραγμάτων πολιτικές εξυπηρετικές κομματικών σκοπιμοτήτων, αλλά ανασταλτικές απαραιτήτων εξελίξεων, όχι απλώς σε εθνικό, αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το Βερολίνο, λόγου χάριν, εμμένει ότι στο ελληνικό πρόγραμμα πρέπει απαραιτήτως να μετάσχει το ΔΝΤ, που όμως απαιτεί άμεση ρύθμιση του χρέους, ώστε αυτό να καταστεί βιώσιμο. Αλλά επειδή επίκεινται σε ένα χρόνο εκλογές στη Γερμανία, η σχετική απόφαση πρέπει να ληφθεί μετά το 2017. Αντιληπτό, βεβαίως, ότι η άνοδος του εθνικιστικού κόμματος AfD δημιουργεί ανησυχίες στο γερμανικό κατεστημένο, αλλά κάτι ανάλογο συμβαίνει στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Αυστρία και αλλού. Με αυτή τη λογική, ωστόσο, ας προχωρήσουμε σε διάλυση του ούτως ειπείν ευρωπαϊκού «οικοδομήματος» και ας ασχοληθεί καθείς με τα του οίκου του. Οι πάντες, φυσικά, απεύχονται μια τέτοια προοπτική. Δεν πρέπει να αγνοείται, όμως, ότι η ευρύτατη αμφισβήτηση που έχει προσλάβει ενδημική διάσταση στην Ενωση προκύπτει και από τον εθνικισμό των «ευρωπαϊστών».