Κωνσταντίνος Πίττας:
Ο Κ. Πίττας φωτογράφισε τη Γηραιά Ηπειρο και εκθέτει στο Μουσείο Μπενάκη
Υστερα από περίπου 30 χρόνια, ξεχασμένες σε ένα συρτάρι, οι φωτογραφίες του Κωνσταντίνου Πίττα από τη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη της εποχής 19851989 βγαίνουν στο φως στο Μουσείο Μπενάκη.
Η μικρή φωτογραφική μηχανή χωρούσε στην παλάμη του και από το ύψος του στομαχιού του πατούσε το κλικ χωρίς στην πραγματικότητα να βλέπει τι φωτογραφίζει. «Straight from the gut», όπως θα έλεγαν και οι Αμερικανοί. Κινούμενος βάσει ενστίκτου, χωρίς να τον ενδιαφέρει το κάδρο ή η ποιότητα της εικόνας, γινόταν αόρατος προκειμένου να μη χάσει το θέμα του: τυχαίοι άνθρωποι, με βλέμμα όμως που φανέρωνε συνήθως θλίψη και μοναξιά.
Ο αυτοδίδακτος Κωνσταντίνος Πίττας, παρέα με ένα μικρό αυτοκίνητο Pony, ταξίδεψε την περίοδο 1985-1989 στη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη φωτογραφίζοντας ασταμάτητα με κινηματογραφική αισθητική ανθρώπους και στιγμές, πραγματοποιώντας έτσι μια καταγραφή της εποχής πριν από την πτώση του Τεί- χους του Βερολίνου. Στο Μουσείο Μπενάκη εκτίθενται από σήμερα οι «Εικόνες μιας άλλης Ευρώπης», που είχαν μείνει καταχωνιασμένες στην αποθήκη του φωτογράφου για 27 χρόνια. «Ολο αυτό ξεκίνησε από μια δικιά μου αφέλεια. Ηθελα να δείξω μέσα από τον φακό μου την Ευρώπη ως ενιαία οικογένεια μέσα από τους πολίτες της. Ηταν κάτι αδιανόητο τότε. Εβλεπα όμως κοινές ταυτότητες στους ανθρώπους που φωτογράφιζα», σημειώνει ο κ. Πίττας.
Ξεκινώντας οδικώς κάθε άνοιξη και επιστρέφοντας τον Οκτώβριο για να δουλέψει και να χρηματοδοτήσει το επόμενο ταξίδι του, ο κ. Πίττας περιηγήθηκε στις χώρες του ανατολικού μπλοκ και στη Δυτική Ευρώπη, όπως το Παρίσι και την Ιταλία. Περπατώντας από 14 έως 16 ώρες την ημέρα, φωτογράφιζε ορισμένες φορές με κίνδυνο να συλληφθεί. «Με ενδιέφερε το ανατολικό μπλοκ, αλλά δεν ήθελα να κάνω προπαγάνδα με εικόνες από άδειες αγορές και ράφια. Η καταπίεση φαίνεται δευτερογενώς, στα βλέμματα και τα κουρασμένα σώματα. Και στη Δύση όμως, ειδικά στο Παρίσι, είδα ανθρώπους μοναχικούς», τονίζει. Φύσει μοναχικός, περνούσε μέρες μέσα στο αυτοκίνητο του, όπου έτρωγε και κοιμόταν, και, αφού παρακολούθησε την πτώση του Τείχους το 1989, θεώρησε ότι η εργασία του έχασε το νόημά της και σταμάτησε απότομα να φωτογραφί- ζει. Περίπου 25.000 αρνητικά, εικόνες και μνήμες μιας ολόκληρης εποχής, μπήκαν στην άκρη. «Είδα τότε την Ευρώπη να χάνει τη ζωτικότητά της και τρόμαξα. Κουράστηκα. Φωτογραφίζοντας και βλέποντας μετά τις εικόνες, ένιωθα ότι έπαιρνα ένα βάρος από τον καθένα τους και αυτό με έπνιξε», τονίζει. Ωστόσο, το 2014 οι εικόνες που προσπάθησε να σβήσει βγήκαν ξανά στο φως και ύστερα από μερικές δημοσιεύσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατέληξε στο περυσινό Athens Portfolio Reviews με τα ταξίδια των νεανικών του χρόνων. «Η προσέγγιση του κ. Πίττα, ο “περίπατος” στους δρόμους της Ευρώπης εκείνης της εποχής κοιτάζον- τας με μια συμπάθεια τους ανθρώπους, αυτό το είδος της ανθρωπιστικής φωτογραφίας, έλειπε από τον χώρο μας», σημειώνει ο καθηγητής Φωτογραφίας Κωστής Αντωνιάδης, που επιμελείται την έκθεση.
Ξεκινώντας οδικώς κάθε άνοιξη και επιστρέφοντας τον Οκτώβριο για να δουλέψει και να χρηματοδοτήσει το επόμενο ταξίδι του, περιηγήθηκε σε πολλές χώρες.