Η Θέμις έχει πίκρα
Θέμιδα την ανεβάζουμε, Θέμιδα την κατεβάζουμε. Αγνωστο όμως αν οι αναφορές στο όνομά της, ένα κλισέ κι αυτές, συντηρούνται μόνο από την ανάμνηση δύο βιβλίων του Δημήτρη Ψαθά («Η Θέμις έχει κέφια» και «Η Θέμις έχει νεύρα»), ή έχουν και κάποια ίχνη γνώσης για το ποια η θεά και το σόι της. Ως συνήθως, οι σχετικές παραδόσεις ποικίλλουν, άλλωστε οι μεγάλοι τραγικοί πήραν την ελευθερία να ανασυνθέσουν το μυθολογικό υλικό της παράδοσης και να το ανανοηματοδοτήσουν. Μόνον ο Αισχύλος λ.χ. φαντάστηκε τη Θέμιδα σαν μητέρα του Προμηθέα, στον «Δεσμώτη», ενώ με την «Ορέστεια» προχώρησε θεαματικά περισσότερο, εξευμενίζοντας τις Ερινύες και εξανθρωπίζοντας τη Δίκη.
Στα γενικά πάντως οι μύθοι συμφωνούν: Η Τιτανίδα Θέμις, σύζυγος του ερωτικά πολυάσχολου Δία και πάρεδρός του, ήταν θεά του Νόμου και μητέρα θεοτήτων που προσωποποιούσαν την ηθική τάξη και το δίκαιο. Κι αυτό είτε ως μητέρα των τριών Ωρών τη φανταστούμε, της Ευνομίας, της Δίκης και της Ειρήνης, είτε σαν μητέρα της Αστραίας. Οσο άκμαζε το χρυσό γένος των ανθρώπων, η Αστραία τούς εμφυσούσε την αρετή και τη δικαιοσύνη. Οταν όμως οι θνητοί τής γύρισαν την πλάτη και εκφυλίστηκαν, πήρε των ομματιών της, ίσως και την αδερφή της την Αιδώ μαζί, και ξανανέβηκε στον ουρανό οριστικά πια. Σαν αστερισμός της Παρθένου.
Εχουν την ομορφιά τους όλα αυτά. Και την αλήθεια τους. Γιατί οι μύθοι δεν πλάστηκαν χάριν παιδιάς, αλλά σαν δεύτερη, εσωτερική γλώσσα, σαν μια λοξή ματιά. Σήμερα ωστόσο, σ’ έναν κόσμο άδειο από θεότητες, διανύουμε την εποχή μιας νέας μυθοπλασίας, στο καθεστώς της οποίας οι μύθοι γειτονεύουν με τα παραμύθια, αν δεν είναι σκέτα παραμύθια. Παράδειγμα ο μύθος/παραμύθι μ’ ένα όνομα μακρυνάρι: «Σεβασμός της Ανεξάρτητης και Ακηδεμόνευτης Δικαιοσύνης - Μακριά από Παρεμβάσεις». Μα βέβαια. Πολιτικοί, Μέσα, «γνωστοί ποινικολόγοι» παρεμβαίνουν στο όνομα της παρέμβασης. Επιπλέον, έχει αυτή τη ζυγαριά της, έχουμε κι εμείς τη δική μας. Για να μετράμε την ορθότητα των αποφάσεών της. Τις βάζουμε στο ένα τάσι και στο δεύτερο δεν βάζουμε τις γραφές και τους νόμους αλλά τα φανερά και τα κρυφά συμφέροντά μας. Και κηρύσσουμε δικαίως περαιωμένη την υπόθεση μόνο αν οι αποφάσεις της μας βολεύουν. Αλλιώς, «αίσχος, σκάνδαλο, ντροπή...».