Οι ανεμοστρόβιλοι δοκιμάζουν την Ηλεία
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών Αθ. Αργυρίου μιλάει στην «Κ» για το φαινόμενο, τις αιτίες και την επόμενη μέρα
Οι ανεμοστρόβιλοι που πλήττουν πλέον συχνά τον νομό Ηλείας αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για την περιοχή, λέει στην «Κ» ο καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών και του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας Αθανάσιος Αργυρίου, με αφορμή τις πρόσφατες καταστροφές που προκλήθηκαν σε αγροτικές καλλιέργειες, υποδομές και σπίτια.
Οπως εξηγεί ο κ. Αργυρίου, «στην Ηλεία το 50% των ακραίων καιρικών φαινομένων αφορά σε πλημμύρες» και προσθέτει: «Από το υπόλοιπο 50% ένα σχεδόν 28% αφορά σε ανεμοστρόβιλους, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό αφορά σε ανεμοθύελλες, παγετούς και χαλαζοπτώσεις. Αρα οι ανεμοστρόβιλοι αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα για τον νομό». Η συχνότητα εμφάνισης ανεμοστρόβιλων στην περιοχή της Ηλείας «φαίνεται να έχει αυξηθεί από το 2008 και μετά, αλλά ο αριθμός των παρατηρήσεων είναι ακόμη μικρός, ώστε να μπορούν να εξαχθούν ασφαλή στατιστικά συμπεράσματα» συμπληρώνει.
Οσον αφορά τα αίτια, ο Αθανάσιος Αργυρίου σημειώνει ότι «υπάρχουν στοιχεία τα οποία συνηγορούν στην απόδοση της αύξησης της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων στην κλιματική αλλαγή, όχι όμως τόσα ακόμη, ώστε να μιλά κανείς με βεβαιότητα. Ειδικότερα, όσον αφορά τους ανεμοστρόβιλους, ο Αθανάσιος Αργυρίου τονίζει ότι «η αύξηση της θερμοκρασίας, λόγω της διαταραχής του φαινομένου του θερμοκηπίου από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, δικαιολογεί σε μεγάλο βαθμό την αύξηση της συχνότητας εμφάνισής τους».
Παράλληλα, αναφέρει ότι για την εμφάνιση των ανεμοστρόβιλων στην περιοχή της Ηλείας παίζουν σημαντικό ρόλο το γεωλογικό ανάγλυφο και η γεωγραφική θέση της περιοχής. Οπως εξηγεί, «τα συστήματα καιρού έρχονται πάντα από τη Δύση, η θάλασσα στην περιοχή είναι θερμή και το ανατολικό τμήμα του νομού έχει έντονη ορογραφία». Οι συνθήκες αυτές«ευνοούν την ανάπτυξη ασταθειών στην ατμόσφαιρα κατά τις μεταβατικές εποχές (άνοιξη και φθινόπωρο) και κυρίως τον χειμώνα, με αποτέλεσμα να προκαλούν συχνά τα έντονα καιρικά φαινόμενα».
Σχετικά τώρα με την εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων τα τελευταία χρόνια, ο κ. Αργυρίου λέει στην «Κ» «πως η καταγραφή του συνόλου ακραίων φαινομένων στο χρονικό διάστημα 2001-2011 πανελλαδικώς, δείχνει σημαντική διακύμανση του αριθμού των γε- γονότων από έτος σε έτος, όμως κατά μέσον όρο δεν εμφανίζεται στατιστικώς σημαντική αύξηση».
Σε αυτό το σημείο τονίζει ότι «θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε το τι εννοούμε με τη λέξη “έντονα” ή “ακραία” καιρικά φαινόμενα, διότι, πολλές φορές, η έννοια δεν είναι απολύτως σαφής» και προσθέτει: «Ενα φαινόμενο μπορεί να είναι ακραίο ως προς δύο παραμέτρους. Η πρώτη είναι αμιγώς μετεωρολογική (π.χ. ταχύτητες ανέμου πολύ μεγαλύτερες από τις συνήθεις υψηλές ταχύτητες σε μία περιοχή). Η δεύτερη παράμετρος αφορά τις συνέπειες του φαινομένου. Μπορεί δηλαδή ένα φαινόμενο να μη χαρακτηρίζεται ως ακραίο, υπό τη μετεωρολογική έννοια, αλλά να είχε ακραίες συνέπειες, όπως σημαντικές οικονομικές καταστροφές, ή, ακόμη χειρότερα, απώλεια ανθρώπινης ζωής».
Προβλέψεις
Σχετικά με το αν μπορούν να προβλεφθούν οι ανεμοστρόβιλοι, ο Αθανάσιος Αργυρίου λέει πως «από τη στιγμή που παρατηρείται η γένεση ενός ανεμοστρόβιλου, είναι δυνατή η παρακολούθησή του με δορυφορικές εικόνες». Αυτές, συνεχίζει, «τροφοδοτούν κατάλληλα μαθηματικά πρότυπα (μοντέλα) τα οποία μπορούν, σε γενικές γραμμές, να προβλέψουν τις πιθανές κατευθύνσεις του, ώστε να ληφθούν μέτρα σε περίπτωση που διαπιστωθεί η πιθανότητα να πληγούν κατοικημένες περιοχές».
Οσον αφορά το αν πολιτεία, φορείς και κάτοικοι, μπορούν να λάβουν προληπτικά μέτρα για τον περιορισμό των ζημιών, τονίζει ότι «ειδικά μέτρα για τον περιορισμό των ζημιών δεν μπορούν να ληφθούν». Ομως «είναι σημαντικό τα διάφορα έργα να κατασκευάζονται σύμφωνα με αυστηρά διεθνή πρότυπα, έτσι ώστε να διαθέτουν τη διεθνώς παραδεκτή αντοχή και συμπεριφορά, όταν δοκιμάζονται από ακραία καιρικά φαινόμενα». Επίσης, πως «είναι σημαντικό η πολιτεία και οι φορείς να ελέγχουν αυστηρώς την τήρηση της νομιμότητας, όσον αφορά τις χρήσεις γης, όπως μπαζωμένα ρέματα, τα οποία ευνοούν την εμφάνιση πλημμυρών».
Σύμφωνα με τον κ. Αργυρίου «μπορούν να ληφθούν μέτρα όσον αφορά την προστασία της ανθρώπινης ζωής, με ενημέρωση των πολιτών για τους κινδύνους και τις ενδεδειγμένες αντιδράσεις τους σε περίπτωση εκδήλωσης ακραίων καιρικών φαινομένων. Αυτό μπορεί να γίνει σε συνεργασία με τους φορείς της πολιτικής προστασίας, αφού πρώτα εκπονηθούν σχέδια για την αντιμετώπιση των πιθανότερων εκτάκτων αναγκών σε κάθε περιοχή. Ομως και οι ίδιοι οι πολίτες θα πρέπει να ενδιαφέρονται και να συμμετέχουν σε δράσεις σχετικές με την πολιτική προστασία, να λαμβάνουν σοβαρά τις προειδοποιήσεις των τοπικών αρχών και τα δελτία επικινδύνων καιρικών φαινομένων, τα οποία εκδίδει η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία».
«Υπάρχουν στοιχεία τα οποία συνηγορούν στην απόδοση της αύξησης της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων στην κλιματική αλλαγή».