Διάβασμα στο σπίτι ή στο σχολείο;
γονέων και εκπαιδευτικών με διακύβευμα το «καλό» των παιδιών αποτελούν κοινό τόπο. Εσχάτως, στο στόχαστρο των Ευρωπαίων γονέων έχει βρεθεί το διάβασμα στο σπίτι, που φέρεται να ταλανίζει κατ’ οίκον γονείς και παιδιά, χωρίς απαραίτητα να έχει αντίκτυπο στην πρόοδο του μαθητή. Ο λόγος, βέβαια, γίνεται κυρίως για τις τάξεις του Δημοτικού, η ύλη των οποίων, σύμφωνα με πολλούς, μπορεί να καλύπτεται σχεδόν αποκλειστικά στην τάξη. Στην Ισπανία το θέμα έχει πάρει διαστάσεις, με τις μαμάδες να φτάνουν μέχρι την... απεργία, ενώ στη Βρετανία μεγάλο μέρος των εκπαιδευτικών συμμερίζεται την ίδια άποψη. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, οι 15χρονοι Ελληνες μαθητές αφιερώνουν πέντε ώρες την εβδομάδα για διάβασμα στο σπίτι, οι Ισπανοί διαβάζουν εξίμισι ώρες, ενώ οι Φινλανδοί μόλις τρεις.
Στη χώρα μας, όλο και περισσότεροι γονείς και δάσκαλοι εκτιμούν ότι το διάβασμα στο σπίτι πρέπει να περιοριστεί. «Θέλω τα παιδιά μου να έχουν ελεύθερο χρόνο», λέει με έμφαση στην «Κ» η κ. Μαρία Γκιάτα, εκπρόσωπος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Πειραματικού Δημοτικού Μαρασλείου και μητέρα τριών παιδιών, εκ των οποίων το μικρότερο φοιτά στη Β΄ Δημοτικού. «Εχει αρχίσει και στην Ελλάδα η συζήτηση για την απεμπλοκή του γονέα από το γνωστικό σκέλος του σχολείου», επιβεβαιώνει η κ. Γκιάτα, που δηλώνει υπέρ της εν λόγω τάσης. «Το ευκταίο είναι το εκπαιδευτικό κομμάτι να το αναλάβει ο επαγγελματίας που το έχει σπουδάσει», σημειώνει η ίδια. «Εγώ, ως γονιός, αφενός δεν έχω την εξειδικευμένη γνώση, αφετέρου εμπλέκομαι συναισθηματικά με το παιδί, κάτι που καθιστά αναποτελεσματική τη δική μου κατ’ οίκον διδασκαλία, αφού δεν δια- θέτω την απαιτούμενη αποστασιοποίηση ούτε υπομονή». Ο γονιός χρειάζεται χρόνο, «ώστε να ασχοληθεί με το παιδί ως οντότητα και να καλλιεργήσει τη μεταξύ τους σχέση». Προϋπόθεση, βέβαια, είναι να εμπιστευθεί ο γονιός τον δάσκαλο, προκειμένου να τον αφήσει απερίσπαστο στο έργο του. «Η σχέση εμπιστοσύνης είναι προαπαιτούμενο, διαφορετικά ο γονιός ενδέχεται να μηδενίζει τελείως τον δάσκαλο στα ματιά του παιδιού του...». Η μικρή της κόρη επιστρέφοντας από το ολοήμερο δημοτικό έχει στο σπίτι μισή ώρα διάβασμα, το οποίο κάνει μόνη της, και μετά έχει άπλετο χρόνο να ξεκουραστεί και να παίξει. Η μητέρα της βρίσκεται σε «ανοικτή επικοινωνία» με τη δασκάλα, που υποδεικνύει, όταν χρειάζεται, τη συνεργασία του γονέα σε κάτι. «Δεν έχουμε εντάξει στο πρόγραμμά της κάποια εξωσχολική δραστηριότητα», σημειώνει η μητέρα της. «Τα δύο μεγαλύτερα παιδιά μου κάνουν δύο ώρες μάθημα αγγλικών και ο γιος μου επιπλέον μπάσκετ».
Ωστόσο, η εν λόγω περίπτωση δεν αποτελεί τον κανόνα. Οπως περιγράφει η κ. Γκιάτα, οι γονείς στο Μαράσλειο χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. «Μεγάλος αριθμός γονέων επιθυμεί την επιπλέον δουλειά στο σπίτι, ενώ τους αρέσει να διαβάζουν μαζί με το παιδί τους, επειδή νιώθουν ότι μπορούν οι ίδιοι να το βοηθήσουν περισσότερο», παρατηρεί η κ. Γκιάτα. «Πολλοί γονείς εκτιμούν ή και απαιτούν την “παραπάνω” δουλειά, γιατί έτσι καθυστερείται το ιδιαίτερο ή το φροντιστήριο, οπότε εξοικονομούν χρήματα», διηγείται στην «Κ» δασκάλα που διδάσκει επί 13 συναπτά έτη στην περιφέρεια, «είναι μάλλον οι περισσότεροι και μας εγκαλούν, όταν δεν “φορτώνουμε” τα παιδιά τους».
Θεωρώντας ότι τα παιδιά χρειάζονται ερεθίσματα, η πλειονότητα των γονιών εμπλουτίζει την καθημερινότητά τους με πλήθος δραστηριοτήτων – πέρα από τα αθλήματα και τις γλώσσες, στον κατάλογο εντάσσονται η ρομποτική, το 3D printing, ο προγραμματισμός κ.ά. «Η απουσία δημόσιων χώρων άθλησης και αναψυχής αναγκάζει τους γονείς να βρουν εναλλακτικές, ώστε τα παιδιά να εκτονώσουν την ενέργειά τους», επισημαίνει η κ. Γκιάτα. «Το ιδανικό είναι να εντάσσονται και οι εξωσχολικές δραστηριότητες στο πρόγραμμα του σχολείου», προσθέτει, «κάτι που έχει αρχίσει στα πειραματικά».
«Η παραπάνω συζήτηση “άνοιγε” σε όλα τα σχολεία όπου έχω υπηρετήσει», αναφέρει 53χρονος δάσκαλος. «Η άποψη ότι πρέπει να αφήνουμε στα παιδιά ελεύθερο και δημιουργικό χρόνο είναι παλιά, απλώς τώρα η ανάγκη γιγαντώνεται».