Η «Τζάκι» στον καιρό του Τραμπ
Είναι περίεργο να παρακολουθείς την κινηματογραφική ταινία «Τζάκι» υπό την επήρεια του σοκ μετά την εκλογή Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Κατ’ αρχάς, να πούμε ότι πρόκειται για εξαιρετικό φιλμ, ένα αντισυμβατικό βιογραφικό χρονικό, με ιδιαίτερη δυναμική μα και συγκίνηση, με μια έξοχη Νάταλι Πόρτμαν στον ρόλο της Τζακλίν Μπουβιέ Κένεντι. Επίσης, δεν είναι μια βιογραφία της Τζάκι: δεν καλύπτει διόλου τη νεανική της ζωή ούτε τη ζωή που έκανε μετά τη δολοφονία του Τζον Κένεντι.
Η ταινία είναι η σκιαγράφηση του πορτρέτου μιας γυναίκας η οποία μέσα σε μόλις τρία χρόνια καθόρισε τα ήθη και την αισθητική στην Αμερική του ’60 (ήταν εξάλλου η πρώτη απολύτως «τηλεοπτική» Πρώτη Κυρία, πλάι σε έναν εξίσου «τηλεοπτικό» πολιτικό). Είναι επίσης η ιστορία μιας γυναίκας που βρέθηκε στο πλάι μιας προσωπικότητας πρωτόφαντης για τα πολιτικά δεδομένα της εποχής – και, φυσικά, ήταν στο πλάι αυτής της προσωπικότητας όταν η τελευταία δέχθηκε το χτύπημα της μοίρας στο Ντάλας.
Το προεδρικό αίμα στο πρόσωπο και στα χέρια της, και η εγκεφαλική ουσία πάνω στο ροζ ταγέρ της Τζάκι δίνουν ένα στίγμα: το τέλος της αθωότητας. Σε όλο το φιλμ βλέπουμε την Τζάκι να προσπαθεί να διαχειριστεί όχι μόνο το πένθος και την απώλεια (κοντά στον νεκρό σύζυγο, θρηνεί και τα δύο βρέφη που έχασε κάποτε) αλλά και τη βίαιη αποκοπή από την εποχή της αθωότητας, τη συνειδη- τοποίηση ότι η βία που ένιωσε κατάσαρκα θα είναι από εδώ και πέρα σημάδι των καιρών.
Γιατί όμως είναι περίεργο να παρακολουθείς αυτή την ταινία τη στιγμή που ένας μόνιμα έξαλλος Ντόναλντ Τραμπ «κλείνει» τα αεροδρόμια της Αμερικής με προεδρικό διάταγμα σε επιλεγμένους προσεκτικά μουσουλμανικούς στόχους; Θα προσπαθήσω να το εξηγήσω ως εξής: προς το τέλος του «Τζάκι», βλέπουμε την αναπαράσταση ενός τηλεοπτικού ρεπορτάζ που είχε γίνει στην Αμερική λίγο καιρό μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Κένεντι. Η Τζάκι δίνει συνέντευξη για τις καινοτομίες που έφερε εντός του Λευκού Οίκου και κάποια στιγμή εμφανίζεται και ο ίδιος ο Κένεντι. Ο δημοσιογράφος ζητάει τη γνώμη του προέδρου για τη συμβολή της Πρώτης Κυρίας στη μεταμόρφωση της προεδρικής κατοικίας. Τότε, ο Κένεντι δηλώνει πως αυτό που κατάφερε η Πρώτη Κυρία ήταν να συν- δέσει τον ιστό της Ιστορίας και της μνήμης που είναι ο Λευκός Οίκος για ολόκληρη την Αμερική: την αίσθηση της συνέχειας, της σύνδεσης με το παρελθόν και την προέκταση στο μέλλον. Οι μελλοντικοί ένοικοι του Λευκού Οίκου θα νιώθουν έντονα από δω και πέρα ότι αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μιας μακράς αλυσίδας ανθρώπων που σφράγισαν τη χώρα με τις ιδέες και τις πράξεις τους. Θα έχουν, με άλλα λόγια, μια σαφή αίσθηση της συγκεκριμένης παράδοσης και την ίδια στιγμή θα μπορούν να νιώθουν συνεχιστές μα και ανανεωτές της.
Ανεξάρτητα από το εάν όντως πέτυχε κάτι τέτοιο η Τζάκι, και δεν πρόκειται για το εγκώμιο ενός συζύγου, μέσω του οποίου ενισχύει και τη δική του εικόνα, πράγματι, έως τώρα, ακόμα και στις πιο «παράφωνες» προεδρίες, όπως του Νίξον ή του Μπους του νεότερου, το θεσμικό πλαίσιο, απόλυτο σύμβολο του οποίου είναι το αμερικανικό σύνταγμα, παρέμενε ζωντανό και παλλόμενο, με τον Λευκό Οίκο να αποτελεί ένα είδος σημαίας του.
Πολλοί φοβούνται πλέον πως με την περίπτωση Τραμπ θα έχουμε μια βίαιη αποσύνδεση του θεσμού από όλα τα ζωτικά συστατικά της αμερικανικής δημοκρατίας. Είναι πολύ νωρίς, όμως ο Ντόναλντ Τραμπ έχει κάνει τα πάντα για να εντυπωσιάσει όλους όσοι νοσταλγούν αρένες και να κλονίσει τους υπόλοιπους. Σημάδι των καιρών, μοιάζει να είναι το πιο κραυγαλέο σύμπτωμα της πλανητικής υστερίας που μας έχει κατακλύσει.
Ο Τραμπ δείχνει να είναι το πιο κραυγαλέο σύμπτωμα της πλανητικής υστερίας που μας έχει κατακλύσει.