Η σχοινοβασία της Μέρκελ στην Αγκυρα
Και το στραβοπάτημα της τελευταίας στιγμής
Την επομένη της επίσκεψης της Αγκελα Μέρκελ στην Αγκυρα, τα πρωτοσέλιδα των φιλοκυβερνητικών τουρκικών εφημερίδων δεν ήταν ακριβώς φιλικά προς τη Γερμανίδα καγκελάριο, ενώ το ερώτημα εάν η επίσκεψη στάθηκε ικανή να διασώσει τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας για το προσφυγικό είναι αδύνατον να απαντηθεί.
Η συγκράτηση των προσφύγων στην Τουρκία ήταν το κορυφαίο ζήτημα στην ατζέντα της Γερμανίδας καγκελαρίου, η οποία υποχρεώθηκε να βαδίσει σε τεντωμένο σχοινί προκειμένου από τη μία πλευρά να εξασφαλίσει την καλή θέληση της τουρκικής κυβέρνησης και από την άλλη να μην κατηγορηθεί από τη γερμανική αντιπολίτευση ότι προσφέρει πολιτική στήριξη στις απολυταρχικές τάσεις του προέδρου Ερντογάν. Η σχοινοβασία ξεκίνησε με επίσκεψη στο βομβαρδισμένο κτίριο της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, προκειμένου να εκφράσει την καταδίκη της για το πραξικόπημα του Ιουλίου, και τελείωσε με συνάντηση με τους ηγέτες της τουρκικής αντιπολίτευσης, ώστε να συζητήσει για τις πιέσεις που υφίστανται τα κόμματα λόγω καθεστώτος εκτάκτου ανάγκης.
Ενδιαμέσως η Γερμανίδα καγκελάριος συναντήθηκε με τον πρόεδρο Ερντογάν και τον πρωθυπουργό Γιλντιρίμ και είπε δημοσίως πολλά απ’ αυτά που ήθελε να ακούσει η τουρκική ηγεσία, όπως ότι προσφέρει τη στενότερη συνεργασία της στην καταπολέμηση κάθε είδους τρομοκρατίας, αναφερόμενη ειδικά στην πάταξη του ΡΚΚ. Και εκεί που η ακροβάτιδα πίστεψε ότι έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε, ήρθε το στραβοπάτημα.
«Η έκφραση “ισλαμιστική τρομοκρατία” μας θλίβει ως μουσουλμάνους. Η έκφραση δεν είναι ορθή, γιατί το νόημα του Ισλάμ είναι η ειρήνη. Παρακαλώ να μην τη χρησιμοποιούμε, ως μουσουλμάνος πρόεδρος προσωπικά δεν μπορώ να τη δεχτώ», είπε ο Ερντογάν, απαντώντας στη χρήση του όρου από τη Μέρκελ. Ματαίως διευκρίνισε η καγκελάριος ότι είναι άλλο ο ισλαμικός, που αναφέρεται στη θρησκεία, και άλλο ο ισλαμιστικός, που αναφέρεται στην επιδίωξη πολιτικών στόχων μέσω της θρησκείας. Την επόμενη ημέρα, η επίπληξη του Ερντογάν φάνηκε σαν να ήταν το μόνο που συγκράτησαν τα τουρκικά πρωτοσέλιδα.
Οι 40 στρατιωτικοί
Οι πιο σημαντικές πράξεις της παράστασης της Πέμπτης ανέβηκαν κεκλεισμένων των θυρών. Ετσι, δεν γνωρίζουμε τι συζητήθηκε για τα ελληνοτουρκικά και την Κύπρο και πώς αντέδρασε η Αγκελα Μέρκελ στο αίτημα να εκδοθούν οι 40 Τούρκοι στρατιωτικοί στην Αγκυρα χωρίς να εξεταστούν οι αιτήσεις ασύλου τους. Πάντως, την επόμενη ημέρα, ο υπουργός Εσωτερικών Ντε Μεζιέρ δήλωσε ότι η διαδικασία ασύλου θα δρομολογηθεί κανονικά. Η Τουρκία υποστηρίζει ότι οι 40 ανήκουν στη FETO, την οργάνωση του ιεροκήρυκα Γκιουλέν, την οποία όμως μόνο η ίδια αναγνωρίζει ως τρομοκρατική.
Η Τουρκία ζητάει επίσης από το Βερολίνο να διαβιβάζει στις τουρκικές υπηρεσίες απευθείας το υλικό που καταγράφουν τα κατασκοπευτικά αεροσκάφη τύπου Tornado που στέλνει η Γερμανία στη Συρία και στο Ιράκ από τη βάση του Ιντσιρλίκ. Η Γερμανία αρνείται, έχοντας υπόψη ότι τα δεδομένα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους Τούρκους όχι μόνον εναντίον του ISIS αλλά και εναντίον των Κούρδων της Συρίας.
Οσες διαφωνίες και αν υπάρχουν, ωστόσο, στα επιμέρους θέματα, η Τουρκία εξακολουθεί να έχει ανάγκη
Το ερώτημα εάν η επίσκεψη της καγκελαρίου στάθηκε ικανή να διασώσει τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας για το προσφυγικό είναι αδύνατον να απαντηθεί.
τη Γερμανία, που είναι ο υπ’ αριθμόν 1 εμπορικός εταίρος της. Ιδίως στις τωρινές συνθήκες κλονισμού της τουρκικής οικονομίας, η επιδίωξη της Αγκυρας είναι να διευρύνει την τελωνειακή ένωση, ώστε να διοχετεύει περισσότερα προϊόντα στην Ε.Ε., όχι να έρθει σε ρήξη με τη Γερμανία και να διακινδυνεύσει και τις εξαγωγές που ήδη κάνει. Και η Γερμανίδα καγκελάριος, από την άλλη πλευρά, το τελευταίο που χρειάζεται είναι ένα νέο προσφυγικό κύμα το καλοκαίρι του 2017, ακριβώς πριν από τις ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Την Πέμπτη, η Μέρκελ παρέδωσε στον Ερντογάν κάποια μαθήματα δημοκρατίας, τονίζοντας τη σημασία της διάκρισης των εξουσιών, αλλά ο Ερντογάν δεν πτοήθηκε. Ξέρει ότι οι εκλογικές πιέσεις που δέχεται η Μέρκελ από τα δεξιά λόγω προσφυγικού και από τα αριστερά λόγω της δυναμικής ανόδου των Σοσιαλδημοκρατών την καθιστούν πρόθυμη να ακούσει τα τουρκικά αιτήματα – κυρίως αυτά που σχετίζονται με την ταχύτερη ροή των 6 δισ. που έχει υποσχεθεί η Ε.Ε., κάτι για το οποίο δεσμεύθηκε ευχαρίστως η Γερμανίδα καγκελάριος.