Οι Ιταλοί, ο Μπουμεντιέν και το κομφούζιο στο Αλγέρι
Χωρίς χρηματοδότη, μόνο μ’ ένα ποσό που δεν ξεπερνούσε το 10% του «μπάτζετ» που είχε εγκρίνει το Κέντρο Κινηματογράφου της Γαλλίας για το σενάριο, ο Κώστας Γαβράς ξεκίνησε να ψάχνει πόλη για τα γυρίσματα.
«Επρεπε να βρω μία που να μοιάζει κάπως της Θεσσαλονίκης. Οι γαλλικές στην Κυανή Ακτή, με τις βίλες και την πολυτέλεια δεν έκαναν. Φαντάστηκα μερικές στην Ιταλία και πήγα στη Σικελία όπου βρήκα δυο- τρεις όπου θα μπορούσε να γυριστεί το φιλμ. Οι Ιταλοί παραγωγοί, όμως, ούτε που ήθελαν να ακούσουν, γιατί θεωρούσαν ότι δεν ενδιαφέρει κανέναν η δολοφονία ενός Ελληνα βουλευτή. Αλλά και στις πόλεις του Νότου, οι ντόπιοι ήταν αρνητικοί. Θεωρούσαν το φιλμ αντιαμερικανικό και δεν ήθελαν να μπλέξουν. Υπήρχαν στην Ιταλία ως γνωστόν αμερικανικές βάσεις και ο Λαμπράκης ήταν κατά των βάσεων.
»Υστερα από προσπάθειες τριών-τεσσάρων μηνών γύρισα και είπα απογοητευμένος στους ηθοποιούς που είχαν δεχθεί να πρωταγωνιστήσουν: “Παιδιά τέρμα, δεν μπορώ να κάνω την ταινία”. Δεν βρίσκαμε ούτε λεφτά ούτε μέρος για γυρίσματα.
»Μια μέρα μου λέει ο Περά, ο ηθοποιός που στην ταινία παίζει τον δημοσιογράφο, να δοκιμάσουμε στο Αλγέρι. Πήραμε το αεροπλάνο και πήγαμε. Συναντηθήκαμε με δύο γνωστούς μας σκηνοθέτες που συμμετείχαν στον πό- λεμο της Ανεξαρτησίας κατά των Γάλλων, οι οποίοι μας πήγαν στον υπουργό Πληροφοριών. Εκείνος διάβασε το σενάριο και η απάντησή του ήταν: “Δεν είναι καλό και δεν μπορώ να σας δώσω άδεια, αλλά αν θέλετε να το δείξουμε στον πρόεδρο Μπουμεντιέν”. Πράγματι, οι σκηνοθέτες, οι οποίοι ήταν συμπολεμιστές του Μπουμεντιέν στην αντίσταση, του πήγαν το σενάριο αλλά όταν το διάβασε έγινε έξαλλος: “Τρελοί είστε, εμείς είμαστε στρατιωτικοί, πήραμε την κυβέρνηση με πραξικόπημα –είχαν διώξει τον Μπεν Μπελά– θα αφήσουμε να γίνει στο Αλγέρι ένα τέτοιο φιλμ;”.
»Με τα πολλά τον έπεισαν και έδωσε την άδεια με το σκεπτικό “να το κάνουμε εδώ για να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε το ίδιο με τους στρατιωτικούς στην Ελλάδα”». Επί έξι εβδομάδες η κεντρική πλατεία του Αλγερίου ήταν κλειστή για τα γυρίσματα. «Στην αρχή ο αρχηγός της αστυνομίας ήταν ανένδοτος. Φοβόταν ότι θα προκληθεί κομφούζιο και έτσι έγινε, αλλά ποιος τολμούσε να εναντιωθεί στον Μπουμεντιέν; Λεφτά δεν μας έδωσαν, αλλά μας παραχώρησαν δωρεάν το ξενοδοχείο όσο δουλεύαμε εκεί. Παρά το ότι ήμασταν Γάλλοι και είχε προηγηθεί ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας, οπότε λογικά θα έπρεπε να μας έβλεπαν ως εχθρούς, κύλησαν όλα ομαλά. Ετσι το φιλμ γυρίστηκε σε έξι εβδομάδες στην κεντρική πλατεία του Αλγερίου, ενώ κάποια γυρίσματα έγιναν και στο Παρίσι».