Η αναμέτρηση των 10 εκατ. δολαρίων
Ο θρυλικός αγώνας πυγμαχίας ανάμεσα στον Μοχάμεντ Αλι και τον Τζορτζ Φόρμαν, το 1974 στο Ζαΐρ, σε ένα νέο, πλήρες λεύκωμα
Ο Νόρμαν Μέιλερ τον αποκαλούσε «καθηγητή της πυγμαχίας» και έβρισκε ενδιαφέροντα τα... ποιήματά του. Ο Μοχάμεντ Αλι τον είχε χαρακτηρίσει «πρωταθλητή βαρέων βαρών του γραψίματος» και επαινούσε την αντοχή του κάθε φορά που έκαναν μαζί τζόγκινγκ. Η φιλία του θρυλικού πυγμάχου με τον διάσημο συγγραφέα ξεκίνησε το 1963 στο Λας Βέγκας, όπου είχαν βρεθεί για να παρακολουθήσουν τον αγώνα του Σόνι Λίστον με τον Φλόιντ Πάτερσον (ο Αλι ήταν ακόμη τότε ο Κάσιους Κλέι – την επόμενη χρονιά θα ασπαζόταν τον μουσουλμανισμό και θα άλλαζε το όνομά του). Και από τότε έγιναν αχώριστοι.
Το 1974 ο Μέιλερ, ως συνεργάτης του περιοδικού Playboy, τον ακολούθησε στο Ζαΐρ (νυν Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό), για να καλύψει τον αγώνα του με τον Τζορτζ Φόρμαν. Η αναμέτρησή τους έμελλε να εξελιχθεί σε ένα από τα σημαντικότερα αθλητικά γεγονότα της Ιστορίας. «Η πιο συναρπαστική “θεατρική παράσταση” στον αθλητισμό του 20ού αιώνα», όπως έγραψε το BBC. To κείμενό του, μια συναρπαστική καταγραφή όσων έγιναν όχι μόνο κατά τη διάρκεια του αγώνα αλλά και πριν, και μετά αυτόν, κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 1975 σε βιβλίο με τίτλο «The Fight» (δυ- σεύρετο πια) και μόλις επανακυκλοφόρησε, από τις εκδόσεις Taschen, με τη μορφή ενός πολυτελούς λευκώματος, εμπλουτισμένου με σπάνιες φωτογραφίες και περισσότερα κείμενα αυτοπτών μαρτύρων. Ενα υλικό πολύ διαφωτιστικό όχι μόνο για την τεχνική του Μοχάμεντ Αλι και τις α λα Νιζίνσκι χορογραφίες του στο ρινγκ αλλά και τον πολύπλοκο ψυχισμό του...
«Ο αγώνας του αιώνα είναι δώρο του προέδρου Μομπούτου στον λαό του Ζαΐρ». «O Aλι και ο Φόρμαν εμπιστεύονται τον Μομπούτου. Κάντε το ίδιο: εμπιστευθείτε τον Μομπούτου». Οι σχετικές αφίσες είχαν γεμίσει τους δρόμους της πρωτεύουσας Κινσάσα από τα μέσα του καλοκαιριού. Η αναμέτρηση είχε οριστεί για τις 25 Σεπτεμβρίου και δεν είχε μόνο αθλητικό ενδιαφέρον αλλά και πολιτικό. Ο Μομπούτου Σέσε Σέκο βρισκόταν στην εξουσία του Ζαΐρ, πρώην βελγικής αποικίας, από το 1960, όταν έκανε πραξικόπημα με τις ευλογίες της CIA. Στα χρόνια που ακολούθησαν, εκμεταλλευόμενος τον μεγάλο ορυκτό πλούτο της κεντροαφρικανικής χώρας (κυρίως κοβάλτιο και χαλκό), είχε δημιουργήσει μια τεράστια προσωπική περιουσία, τη στιγμή που ο λαός του ζούσε μέσα στην εξαθλίωση. Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 ήταν ο έβδομος πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη!
Ο Μομπούτου είχε δύο σκοπούς: να βάλει τη χώρα του στον διεθνή χάρτη, μέσα από ένα τόσο προβεβλημένο αθλητικό γεγονός, και να προσφέρει θέαμα στους 21 εκατ. συμπατριώτες του. Υποσχέθηκε, λοιπόν, 5 εκατομμύρια δολάρια σε κάθε πυγμάχο. Ο Μοχάμεντ Αλι εκείνη την εποχή ήταν 32 ετών και σχεδόν απένταρος. Το 1967 του είχαν αφαιρεθεί ο τίτλος του πρωταθλητή και η άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος επειδή είχε αρνηθεί να πολεμήσει στο Βιετνάμ. Και από το 1971, που είχε επιστρέψει στα ρινγκ, καμία μεγάλη επιτυχία δεν είχε στο ενεργητικό του. Οσοι τον παρακολουθούσαν έλεγαν πως δεν είχε πια την ταχύτητα και τα ρεφλέξ για τα οποία κάποτε φημιζόταν.
Ο Τζορτζ Φόρμαν ήταν 25 ετών και στην καλύτερη στιγμή της καριέρας του: Ολυμπιονίκης το ’68, θα ταξίδευε στην Κινσάσα έχοντας πετύχει 40 διαδοχικές νίκες – τις 37 με νοκ άουτ! Θεώρησε τη συμμετοχή του στον αγώνα ως μια πράξη... φιλανθρωπίας απέναντι στο πάλαι ποτέ είδωλό του. Οι μπουκμέικερ του έδιναν πιθανότητες 40 προς 1. Οι δημοσιογράφοι προειδοποιούσαν ότι κινδύνευε η ζωή του Αλι από το γρονθοκόπημα του αντιπάλου του. Την άποψή τους συμμεριζόταν μέχρι και η σύζυγός του, Μπελίντα. «Καλά θα κάνεις να μάθεις πώς να πέφτεις πάνω στον κώλο σου!» του έλεγε.
Ενας τραυματισμός του Τζορτζ Φόρμαν (στο φρύδι) στη διάρκεια της προπόνησης ανάγκασε τους διοργανωτές να μεταθέσουν τον αγώνα για τις 30 Οκτωβρίου. Ο Νόρμαν Μέιλερ περιγράφει λεπτομερώς την καθημερινότητα των δύο μονομάχων: ο Φόρμαν περνούσε σχεδόν όλη τη μέρα του στο πολυτελές ξενοδοχείο του, παίζοντας πινγκ πονγκ με τους συνεργάτες του και ακούγοντας μουσική. Και ο Αλι «όργωνε» την Κινσάσα, μιλώντας με τους ντόπιους και δίνοντας συνεντεύξεις. Το βράδυ του αγώνα, δεν πρέπει να υπήρχε κανείς στο Ζαΐρ που να μην υποστήριζε εκείνον. Το σύνθημα «Ali, boma ye!» –«Αλι, σκότωσέ τον!»– δονούσε το στάδιο.
Η στρατηγική που είχε επιλέξει ο Μοχάμεντ Αλι ήταν παράτολμη: από τον δεύτερο γύρο παρέμενε κολλημένος στα σχοινιά, υπομένοντας τα χτυπήματα του Φόρμαν. Ταυτόχρονα, όμως, έπαιζε ψυχολογικά με τον αντίπαλό του ρωτώντας τον έπειτα από κάθε γροθιά: «Μόνο αυτό μπορείς, Τζορτζ;». Με αυτόν τον τρόπο ο παγκόσμιος πρωταθλητής έχανε ολοένα και περισσότερο τις δυνάμεις του. Στον όγδοο γύρο, με πέντε απίστευτα χτυπήματα, ο Αλι τον έριξε στο καναβάτσο. Ο Φόρμαν δεν κατάφερε να ξανασηκωθεί. Ο Μοχάμεντ Αλι ήταν και πάλι Νο 1. «Τώρα όλοι θα παραδεχτούν ότι είμαι ο καθηγητής της πυγμαχίας», ήταν η πρώτη κουβέντα που είπε στον φίλο του, Νόρμαν Μέιλερ, μετά τον θρίαμβό του.
Μοχάμεντ Αλι και Τζορτζ Φόρμαν δεν ξανασυναντήθηκαν έκτοτε στο ρινγκ. Από το 1980 και μετά, όταν ο πρώτος εγκατέλειψε την ενεργό δράση, έγιναν πολύ καλοί φίλοι. Το 1997, στη βραδιά απονομής των Οσκαρ, το φιλμ «Οταν ήμασταν βασιλιάδες», με θέμα τον θρυλικό αγώνα της Κινσάσα, πήρε το βραβείο στην κατηγορία των ντοκιμαντέρ. Ο Αλι, χτυπημένος ήδη από το Πάρκινσον, χρειάστηκε τη βοήθεια του παλιού αντιπάλου του για να ανεβεί τα σκαλιά και να φτάσει στη σκηνή... Εφυγε από τη ζωή στις 3 Ιουνίου 2016. Ο Φόρμαν είναι σήμερα 68 ετών. Από τις αρχές της περασμένης δεκαετίας δραστηριοποιείται στο τηλεμάρκετινγκ, έχοντας λανσάρει μια ψησταριά με το όνομά του. Οι πωλήσεις έχουν ξεπεράσει τα 100 εκατ. κομμάτια. Υπολογίζεται ότι τα κέρδη του έχουν αγγίξει τα 200 εκατ. δολάρια.
Με πυρήνα το κείμενο του Νόρμαν Μέιλερ που είχε εκδοθεί σε βιβλίο το 1975, το νέο λεύκωμα της Taschen (κυκλοφόρησε μόνο σε 1.724 αντίτυπα) περιέχει ακόμα προσωπικές μαρτυρίες του θρυλικού φωτογράφου Νιλ Λέιφερ και του Χάουαρντ Μπίνγκαμ, βιογράφου του Μοχάμεντ Αλι, καθώς και αδημοσίευτο μέχρι σήμερα φωτογραφικό υλικό.
Ο Μοχάμεντ Αλι «όργωνε» την Κινσάσα μιλώντας με τους ντόπιους. Το βράδυ του αγώνα, δεν πρέπει να υπήρχε κανείς στο Ζαΐρ που να μην τον υποστήριζε. Το σύνθημα «Ali, boma ye!» –«Αλι, σκότωσέ τον!» – δονούσε το στάδιο.