Ποιοι πυροβολούν το υπουργείο Οικονομικών;
Η χώρα βρίσκεται στην τελευταία στροφή για την υλοποίηση του γ΄ μνημονίου. Αν φύγει από τον δρόμο, θα πάνε χαμένες θυσίες έξι χρόνων του ελληνικού λαού. Για να ολοκληρώσει τη στροφή και να συνεχίσει την ευρωπαϊκή πορεία της, προϋπόθεση είναι να κλείσει η αξιολόγηση έγκαιρα, τέλη Φεβρουαρίου ή αρχές Μαρτίου. Ετσι, θα μπορέσει να διεκδικήσει την ένταξή της στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του κ. Ντράγκι, που θα επιφέρει μείωση όλων των επιτοκίων και θα επιτρέψει τη σταδιακή έξοδο της χώρας μας στις διεθνείς αγορές από το πρώτο 6μηνο του 2017. Και θα παραμείνει στο τραπέζι το στοίχημα της οικονομικής μεγέθυνσης – από την οποία κρέμεται η επιτυχής ολοκλήρωση του γ΄ μνημονίου.
Αν αυτά τα πετύχουμε, προχωράμε. Αν όχι, χάνουμε και το 2017 και το γ΄ μνημόνιο. Γιατί η εμπιστοσύνη θα κονιορτοποιηθεί, η κατανάλωση θα συρρικνωθεί και, ως εκ τούτου, δεν θα εμφανιστεί η προσδοκώμενη οικονομική μεγέθυνση, με συνέπεια ούτε φέτος να συγκεντρωθούν τα προβλεπόμενα δημόσια έσοδα. Και θα εδραι- ωθεί ως βεβαιότητα ότι (α) θα επιβληθεί «κόφτης» στις δαπάνες την άνοιξη 2018, (β) πρόσθετα «κόκκινα» δάνεια θα διαβρώσουν τα κεφάλαια των τραπεζών φέρνοντάς τες πιο κοντά στο bail in το φθινόπωρο 2018 και, τελικά, ότι (γ) το γ΄ μνημόνιο θα λήξει τον Ιούλιο 2018 χωρίς να είμαστε ικανοί να βγούμε στις αγορές. Με δύο λόγια, μέχρι τον Ιούνιο θα ξέρουμε αν υπάρχει ή δεν υπάρχει πιθανότητα να απαλλαγούμε από τα μνημόνια εντός Ευρωζώνης.
Εξίσου κρίσιμες με τους επόμενους λίγους μήνες είναι οι επόμενες λίγες εβδομάδες. Αν δεν έχει κλείσει η αξιολόγηση, δεν είναι ανάγκη να περιμένουμε καν τον Ιούνιο για να μάθουμε αν χάσαμε ή όχι το 2017 και την ευκαιρία ολοκλήρωσης του γ΄ μνημονίου. Θα το μάθουμε σε λίγες εβδομάδες, όταν όλα θα τα πνίγει το τοξικό νέφος του Grexit. Αντί, λοιπόν, με καθυστερήσεις να συμβάλλει η κυβέρνηση στο φούντωμα του Grexit (και, μετά, να προβληματιζόμαστε αν πρέπει ή δεν πρέπει να το συζητάμε χωρίς φόβο και πάθος...), αυτό που πρέπει να κάνει είναι να πετάξει το Grexit έξω από το τραπέζι, κλείνοντας τώρα την αξιολόγηση.
Μπροστά της έχει έναν δύσκολο δρόμο, μια ολισθηρή ατραπό κι έναν επικίνδυνο γκρεμό. Ο δρόμος είναι να κάνει ό,τι πρέπει για να προσπαθήσει να κλείσει την αξιολόγηση.
Ο γκρεμός βρίσκεται εκεί, όπου τελειώνει η αυταπάτη ότι μια «πολιτική διαπραγμάτευση» μπορεί να σώσει την παρτίδα. Καμιά «πολιτική διαπραγμάτευση» δεν έχει ευοδωθεί, πάντα κατέληγε σε πολύ πιο επώδυνα μέτρα – όπως τα άθλια «μέτρα Κατρούγκαλου» στο ασφαλιστικό. Ενώ η καγκελάριος Μέρκελ με χίλιους τρόπους έχει αποδείξει ότι δεν είναι διατεθειμένη να μπει σε τέτοιους είδους διαπραγμάτευση – σταθερά παραπέμπει στην τρόικα. Πρακτικά, «πολιτική διαπραγμάτευση» σημαίνει το εξής: Θα φτάσουμε την τελευταία στιγμή, με την πλάτη στον τοίχο, με άδεια ταμεία, να συμφωνήσουμε στους χειρότερους όρους – και αφού θα έχουμε χάσει όλο το 2017 από τη σκοπιά της ανάπτυξης. Αυτός είναι ο γκρεμός.
Η κυβερνητική ηγεσία φαίνεται ότι θέλει να τον αποφύγει. Και, βεβαίως, γνωρίζει ότι δεν θα κλείσει η διαπραγμάτευση χωρίς υποχωρήσεις από την πλευρά της – ας απαγγέλλουν διάφοροι αφελείς το αντίθετο. Το ερώτημα που πλανάται αυτές τις ημέρες στη δημόσια συζήτηση με αφορμή ορισμένες, έως προσβλητικές, «διαρροές» εις βάρος υπουργών του οικονομικού επιτελείου, είναι άλλο: Αν η κυβερνητική ηγεσία θα αναλάβει την ευθύνη της απόφασης που κρίνει σωστή ή, μήπως, επιδιώξει να νίψει τας χείρας της, φορτώνοντας την ευθύνη μιας δυσάρεστης συμφωνίας στον πυρήνα της διαπραγματευτικής ομάδας, κυρίως στο υπουργείο Οικονομικών. Μια τέτοια επιλογή θα ήταν μια πολύ ολισθηρή ατραπός.
Βεβαίως, ποτέ δεν λείπουν οι «πρόθυμοι», που σπρώχνουν σε τέτοιες ατραπούς για να δείχνουν χρήσιμοι και να γίνονται αρεστοί στον εκάστοτε πρωθυπουργό και στην εκλογική πελατεία τους. Ομως θα ρίσκαρα την εκτίμηση ότι αυτοί οι «πρόθυμοι» περί τη σημερινή ηγεσία παίρνουν ρίσκα που τους υπερβαίνουν. Γιατί, αν τσακίσει το υπουργείο Οικονομικών, θα τσακίσει η κυβέρνηση – σε ελάχιστο χρόνο. Κι αν, συνολικά η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός δεν αναλάβουν την πλήρη ευθύνη της συμφωνίας, η συμφωνία θα κινδυνέψει να αποδειχτεί ατελέσφορη – για πολλούς λόγους.
Ως εκ τούτου, θα έλεγε κανείς ότι εκτός από ταχύτητα, χρειάζονται και καθαρές κουβέντες. Μια ιδέα θα ήταν να πάρει ο πρωθυπουργός τη δική του ευθύνη και να θέσει τους υπουργούς ενώπιον της δικής τους: το υπουργικό συμβούλιο να αποφασίσει αν/ποια συμφωνία εγκρίνει. Ο καθένας να πει την κουβέντα του και να αναλάβει την ευθύνη του. Δημοσίως. Και να κατέβει η κωμωδία «υπουργοί Παροχών και υπουργοί Περικοπών», που δηλητηριάζει επικίνδυνα την ατμόσφαιρα.
Η κωμωδία «υπουργοί Παροχών και υπουργοί Περικοπών», ε, ας κατέβει!