Ο Ντόναλντ Τραμπ κυνηγάει ανεμόμυλους...
Ο Τζον Μερσχάιμερ, πολιτικός επιστήμων στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι η άνοδος της Κίνας δεν θα είναι ειρηνική. Καθώς ο ασιατικός γίγαντας αυξάνει την επιρροή του, θα υπάρξουν εντάσεις με τις ΗΠΑ.
«Η ανάσχεση είναι η εναλλακτική αντί ενός πολέμου κατά της ανερχόμενης Κίνας» ήταν η πρόταση του καθηγητή Μερσχάιμερ στο βιβλίο του «Η Τραγωδία της Πολιτικής των Μεγάλων Δυνάμεων», στο οποίο παραδέχεται πως «ο πόλεμος παραμένει πάντα μία δυνατότητα». Οπως επισημαίνει, «ο πρόεδρος Τραμπ φαίνεται να προωθεί πολιτικές που αυξάνουν τον κίνδυνο πραγματικού πολέμου». Υποσχόμενος να επιβάλει δασμούς ύψους 45% στις εισαγωγές από την Κίνα, ακυρώνει το επιχείρημα όσων διαφωνούν εδώ και χρόνια με τον καθηγητή και υποστηρίζουν πως «οι ΗΠΑ και η Κίνα θα αναπτύξουν μια τόσο ισχυρή σχέση οικονομικής αλληλεξάρτησης, ώστε δεν θα μπορούν να διακινδυνεύσουν μια ανάφλεξη. Ο πόλεμος θα ήταν πράγματι πολύ κακή ιδέα. Σε τελική ανάλυση η Κίνα έχει πυρηνικά όπλα». Ο καθηγητής Μερσχάιμερ, όμως, φαίνεται να προβληματίζεται περισσότερο εκτιμώντας ότι η στάση του Τραμπ δεν έχει νόημα. «Δεν είναι σαφές ποια σκοπιμότητα εξυπηρετούν αυτές οι κινήσεις» τονίζει, αλλά η έλλειψη νοήματος τελικά χαρακτηρίζει την εξωτερική πολιτική της Αμερικής.
Εμπειρογνώμονες στον τομέα της εθνικής ασφάλειας εξεπλάγησαν από την εντολή του κ. Τραμπ να απαγορευθεί η είσοδος στη χώρα σε πολίτες επτά μουσουλμανικών χωρών. Εξέφρασαν την εκτίμηση ότι τελικά θα θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των ΗΠΑ, καθώς θα ερμηνευθεί ως μήνυμα γενικευμένης εχθρότητας για το 1,6 δισ. πιστούς του ισλάμ. Στο Μεξικό τα κυβερνητικά στελέχη προσπαθούν να καταλάβουν τι πιστεύει πως θα επιτύχει ο κ. Τραμπ απειλώντας να αποχωρήσει από την εμπορική συμφωνία που τα τελευταία 25 χρόνια οδήγησε σε σύσφιγξη πολλών διμερών σχέσεων. Και τι άραγε πιστεύει ο Τραμπ πως θα κερδίσουν οι ΗΠΑ εγκαταλείποντας τον ΠΟΕ; «Πώς θα ήταν μια καλύτερη NAFTA;» αναρω- τιέται ο Ντάγκλας Ιργουιν, ιστορικός στο πανεπιστήμιο του Ντάρτμουθ.
Δεν εκπλήσσει, πάντως, η στάση του Τραμπ, καθώς η πρότασή του να περιφρουρήσει τις ΗΠΑ από πολλές και διάφορες ξένες επιρροές αντιστοιχεί στις υποσχέσεις που έδωσε στην εργατική τάξη. Φαίνεται, όμως, να μην έχει αντιληφθεί τι επιπτώσεις έχουν οι προτάσεις του. Προσφέρεται να καταστρέψει ένα δίκτυο στρατιωτικών συμμαχιών και εμπορικών συμφωνιών που διασφάλισαν την παγκόσμια τάξη μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Επιπλέον, δεν δείχνει να γνωρίζει με ποιο είδος εναλλακτικής τάξης πραγμάτων θέλει να αντικαταστήσει την παλαιά τάξη πραγμάτων. Προτείνει μία σειρά αυτοτραυματισμών χωρίς απώτερο σκοπό στον νου του. Γιατί προσεχώρησαν οι ΗΠΑ στη NAFTA; Εν μέρει επειδή πίστευαν πως επρόκειτο να ωφεληθούν από το εμπόριο αλλά και επειδή εκτιμούσαν πως θα επωφελείτο και το Μεξικό. Ο Κορντέλ Χαλ, επί μακρόν υπουργός Εξωτερικών του Φραγκλίνου Ρούζβελτ, είχε προβλέψει πως «αυξάνοντας τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ χωρών και αποσύροντας τα εμπόδια στο εμπόριο, θα έχουμε σε μεγάλο βαθμό εξαλείψει τον πόλεμο».
Ο κ. Τραμπ δεν αντιλαμβάνεται αυτή τη συλλογιστική. Οι αμοιβαία επωφελείς λύσεις αποτελούν επινόηση ορισμένων διπλωματών. Η ιδέα πως η συμφωνία ΤΡΡ μπορεί να εξυπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα, παγιώνοντας συμμαχίες με τις γειτονικές χώρες της Κίνας, είναι μια ανοησία. Υπάρχει, βέβαια, η πιθανότητα να είναι μεγαλοφυΐα στρατηγικής ο κ. Τραμπ και να κερδίσει τους αντιζήλους των ΗΠΑ πείθοντάς τους; Πώς θα εφαρμόσει μια παρά- λογη αυτοκαταστροφική συμπεριφορά; Κάτι ανάλογο είχε προσπαθήσει ο πρόεδρος Νίξον τη δεκαετία του 1970 όταν ανέπτυξε τη στρατηγική της αποτροπής ενός πυρηνικού πολέμου, έχοντας πείσει ότι θα επέφερε καταστροφή και στις δύο πλευρές. Ο κ. Τραμπ, όμως, δεν έχει κανέναν ορθολογικό στόχο. Η μακροοικονομική στρατηγική του είναι να συνδυάσει την αύξηση των δημοσίων δαπανών με τα υψηλά επιτόκια και έρχεται σε πλήρη σύγκρουση με τους στόχους για το εμπόριο. Οδηγώντας σε άνοδο το δολάριο, θα διευρύνει το εμπορικό έλλειμμα. Επιπλέον, τα προβλήματα που επέλεξε να αντιμετωπίσει, λύνονται κάπως από μόνα τους. Περισσότεροι Μεξικανοί μετανάστες εγκαταλείπουν τις ΗΠΑ παρά έρχονται πλέον στις ΗΠΑ. Και οι κινεζικές εξαγωγές δεν αυξάνονται αλλά μειώνονται.
Περισσότεροι Μεξικανοί μετανάστες εγκαταλείπουν τις ΗΠΑ παρά εγκαθίστανται, ενώ οι κινεζικές εξαγωγές μειώνονται αντί να αυξάνονται.