Τα ιερά και τα όσια
Μνα κάνω λάθος, έχω όμως την εντύπωση πως η ιστορία με τον ξυλοδαρμό του καθηγητή Αγγελου Συρίγου στο προαύλιο του Παντείου Πανεπιστημίου από νεαρούς που έγραφαν συνθήματα στον τοίχο του ιδρύματος είναι πολύ πιο σοβαρό από το αν θα πρέπει να διατεθεί ή όχι ο Παρθενώνας στην Gucci. Ωστόσο, μας απασχολεί πολύ περισσότερο το δεύτερο. Στις εφημερίδες, η είδηση του ξυλοδαρμού του κ. Συρίγου πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Αντίθετα, το θέμα της Ακρόπολης έγινε (και) διαδικτυακή δημοσκόπηση.
Κατανοητό· ο Παρθενώνας είναι ένα αρχέτυπο ή, αν προτιμάτε, ένα αρχετυπικό σύμβολο. Προσωπικά, να δεχθώ ότι δεν πρέπει ο Ιερός Βράχος να γίνει πασαρέλα. Η όλη συζήτηση, ακόμα κι αν δεν χρησιμοποιήθηκαν αυτά ακριβώς τα λόγια, έχει να κάνει με τα «ιερά και τα όσια» των Ελλήνων. Δεν δεχόμαστε να καταπατηθούν, να εμπορευματοποιηθούν. Ο Παρθενώνας συμβολίζει ένα τέτοιο «ιερό και όσιο». Είναι ένα άβατο, τρόπον τινά.
Να τον φροντίσουμε, να τον προστατέψουμε, είναι τμήμα της ταυτότητάς μας – ή έτσι θέλουμε να φαντασιωνόμαστε. Εδώ όμως υπάρχει άφθονη υποκρισία: όταν διάφορες πολιτικές ομάδες κρεμούν πανό στην Ακρόπολη ή ακόμα και οι φύλακές του την αποκλείουν όποτε θέλουν, τότε δεν τίθεται ζήτημα ιερού και οσίου. Το ένα βαφτίζεται διαμαρτυρία ή αντίσταση, το άλλο εργατικό δικαίωμα.
Αναρωτιέμαι: ο βανδαλισμός ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος και, πολύ περισσότερο, η βάναυση κακοποίηση ενός εκπροσώπου του, γιατί πια δεν συνιστούν παράβαση ιερού και οσίου; Η παιδεία –η ελληνική παιδεία, ελληνική όσο και ο Παρθενώνας– δεν θα έπρεπε, όχι φυσικά να αποτελεί άβατο και απρόσιτο μνημείο, αλλά να τυγχάνει της φροντίδας μας;
Τι λέω όμως ο αγαθός. Οποιος έχει επισκεφθεί πανεπιστημιακά κτίρια στη χώρα –και ειδικά το Πάντειο– απλώς θα φρίξει από την έκταση του βανδαλισμού, από την απαξίωση και τη μανία καταστροφής. Λογικό ήταν: μετά τα κτίρια θα ακολουθούσαν οι άνθρωποι. Εξάλλου αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που καθηγητές εκφοβίζονται ή δέχονται επίθεση από φοιτητές.
Ο Παρθενώνας είναι αρχαιοελληνικό μνημείο, είναι όμως και παγκόσμιο, οικουμενικό. Εφόσον χρειαστεί θα τύχει προστασίας και από το εξωτερικό. Η παιδεία μας, δυστυχώς, μόνον από εμάς. Και δεν μας απασχολεί καθόλου.