Ο επαναπατρισμός χρυσού στη Γερμανία και οι παρενέργειες
Οι Γερμανοί που δεν ήταν υπέρμαχοι του ευρώ μπορεί να κοιμούνται σήμερα πιο ήσυχα. Αφού επί σειρά ετών βρίσκονταν στο εξωτερικό, τα αποθέματα χρυσού της Γερμανίας –ή τουλάχιστον το μεγαλύτερο μέρος τους– είναι ξανά στη Φρανκφούρτη. Δεν υπήρχε κίνδυνος να κλαπεί ο χρυσός της Γερμανίας, όπως επιβεβαιώνει η κεντρική τράπεζα της χώρας (Bundesbank) που έχει την εποπτεία των αποθεμάτων. Την περασμένη εβδομάδα, η Bundesbank ανακοίνωσε ότι μεταφέρθηκαν επιτυχώς ράβδοι χρυσού 13 δισ. δολαρίων στη Φρανκφούρτη. Μέχρι τότε διατηρούνταν στο Μανχάταν για ιστορικούς λόγους. Θα μπορούσε κανείς να αμφισβητήσει τον ρόλο του χρυσού στην εποχή του ηλεκτρονικού νομίσματος Bitcoin και των ηλεκτρονικών πληρωμών. Τουλάχιστον για ορισμένους Γερμανούς που νοσταλγούν το μάρκο, ο χρυσός είναι μια δικλίδα ασφαλείας στον κόσμο του ευρώ που έχει κλονιστεί αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια. «Από καθαρά επιστημονική άποψη θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο χρυσός δεν είναι πια απαραίτητος», σχολιάζει ο Γιοργκ Κράιμερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank. «Ωστόσο, η αξιοπιστία ανέκαθεν έπαιζε σημαντικό ρόλο. Ο χρυσός θεωρείται αξιόπιστος. Οπότε συνεχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο».
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν η χώρα ήταν κυριολεκτικά στην επικίνδυνη ζώνη της σύγκρουσης μεταξύ καπιταλισμού και κομμουνισμού, η Δυτική Γερμανία μετέφερε στο εξωτερικό ένα μεγάλο κομμάτι των αποθεμάτων της σε χρυσό, επειδή φοβόταν την κλοπή τους από μια εισβολή των Σοβιετικών. Ακόμη και μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, το 1989, ο χρυσός έμεινε στο εξωτερικό. Ενας λόγος που χρειάστηκε τόσο πολύς χρόνος για τον επαναπατρισμό του γερμανικού χρυσού είναι ότι δεν είναι εύκολη η μετα- φορά του. Είναι βαρύς και ελκυστικός στόχος για κλέφτες. Η Bundesbank αποφάσισε το 2013 να συγκεντρώσει ένα μεγάλο μέρος του γερμανικού χρυσού πίσω στη χώρα, όταν ανακάλυψε ελλείψεις σε επίσημη καταγραφή των αποθεμάτων της. Εκτοτε, οι μεταφορές των αποθεμάτων πραγματοποιούνταν με πάσα μυστικότητα για να μη δοθούν κίνητρα για κλοπή. Εναν χρόνο πριν, δηλαδή το 2012, οι Γερμανοί διαμαρτυρήθηκαν όταν ανακάλυψαν ότι εθνικά αποθέματα χρυσού ήταν αποθηκευμένα σε θησαυροφυλάκια όχι μόνον στο Μανχάταν αλλά, επίσης, στο Παρίσι και στο Λονδίνο. Πέρυσι ολοκληρώθηκε η μεταφορά 300 τόνων από τη Νέα Υόρκη, δηλαδή μια τριετία νωρίτερα από την αρχική προθεσμία όπως δήλωσε ο Καρλ-Λούντβινγκ Τίλε, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Bundesbank.
Οι ράβδοι χρυσού που αναλογούν σε πάνω από το ένα τρίτο των συνολικών αποθεμάτων θα παραμείνουν στη Νέα Υόρκη και σχεδόν το 13% θα βρίσκεται στο Λονδίνο. Η Bundesbank σχεδιάζει να αποσύρει όλο τον χρυσό που διαθέτει στο Παρίσι. Εχει ήδη μεταφέρει από εκεί στη Φρανκφούρτη 293 τόνους και απομένουν 91 τόνοι.
Ο λόγος που κάποια από τα αποθέματα θα παραμείνουν στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο είναι πως οι δύο μεγαλουπόλεις είναι, παράλληλα, τα μεγαλύτερα κέντρα παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στον κόσμο. Ετσι, εάν συμβεί ένα καταστροφικό οικονομικό γεγονός όπως η κατάρρευση του ευρώ, θα είναι άμεση και διαχειρίσιμη η αξιοποίηση του χρυσού. Μέχρι σήμερα, η Γερμανία έχει πωλήσει μόνον χρυσό στη μορφή αναμνηστικών κερμάτων. Οι Γερμανοί μπορεί να νιώθουν ασφαλέστεροι με τον επαναπατρισμό του χρυσού τους στη Φρανκφούρτη, αλλά ελλοχεύει κίνδυνος αποσταθεροποίησης από την απομάκρυνση των αποθεμάτων τους από τη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο. Αυτόν τον προβληματισμό αναπτύσσει ο Τζέιμς Ρίκαρντς, ειδικός στον χρυσό και συγγραφέας του βιβλίου «The New Case for Gold» (Η Νέα Επιχειρηματολογία για τον Χρυσό). Ο λόγος είναι ότι τα αποθέματα χρυσού των κεντρικών τραπεζών μισθώνονται συχνά στις εμπορικές τράπεζες, οι οποίες τα χρησιμοποιούν ως βάση σε τίτλους που είναι συνδεδεμένοι με το πολύτιμο μέταλλο. Εάν βρίσκονται στη Φρανκφούρτη, δεν θα κυκλοφορεί τόσος χρυσός στο τραπεζικό σύστημα και έτσι θα υπάρχουν μικρότερες ποσότητες για αποθήκευση σε μια περίοδο που η ζήτηση είναι υψηλή.
Οι Γερμανοί μπορεί να νιώθουν ασφαλέστεροι, αλλά ελλοχεύει κίνδυνος αποσταθεροποίησης από την απομάκρυνση των αποθεμάτων τους από τη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο.