Ενας τσολιάς στην Κολωνία
Σε μια πολύχρωμη γειτονιά, δύο Ελληνες καλλιτέχνες ζωγράφισαν τη μορφή ενός εύζωνα
μία ελληνογερμανική παρεξήγηση. Αυτή τη φορά αθώα, καλλιτεχνική, και επιπλέον... δόθηκε επαρκής εξήγηση. Αφορμή για την παρεξήγηση στάθηκε η καταστροφή μέρους ενός γκράφιτι που φιλοτέχνησαν το περασμένο καλοκαίρι ο Μανώλης Αναστασάκος και ο Βασίλης Γρυπάρης στην Κολωνία. Στον σιδηροδρομικό σταθμό του Ερενφελντ, μια πολύχρωμη γειτονιά όπου αναμειγνύονται αρμονικά μετανάστες και ντόπιοι, οι δύο καλλιτέχνες ζωγράφισαν έναν αγέρωχο φουστανελά, εμπνευσμένοι από τη μορφή του Σπύρου Λούη. «Περήφανος;» είναι ο τίτλος του έργου που παρουσιάζει έναν τσολιά να στηρίζεται σε ένα μεγάλο κίτρινο smiley, τα μάτια του οποίου αποτελούνται από το σύμβολο του δολαρίου και του ευρώ. Ο περήφανος Ελληνας πλαισιώνεται από εικόνες του Πειραιά όπως αυτός ήταν πριν από πολλές δεκαετίες.
Τον περασμένο Αύγουστο, όταν
Ο «περήφανος» Ελληνας και μια ελληνογερμανική καλλιτεχνική παρεξήγηση με... αίσιο τέλος.
οι δύο καλλιτέχνες για πάνω από μία εβδομάδα φιλοτεχνούσαν το έργο στην Κολωνία, ένας Μεξικανός καλλιτέχνης επέδειξε μια ασεβή συμπεριφορά προς άλλους συναδέλφους του (no respect, όπως λένε οι καλλιτέχνες του δρόμου στη γλώσσα τους) και ζωγράφισε πάνω στα έργα τους. Ενας πωλητής χρωμάτων της περιοχής, έχοντας λάθος πληροφορίες, διέδωσε φήμες πως οι Ελληνες ευθύνονται. Ετσι για λόγους αντεκδίκησης, κάποιοι τους «πάτησαν» το έργο, δηλαδή κατέστρεψαν ένα τμήμα του ζωγραφίζοντας πάνω σε αυτό. «Δεν πειράζει, έτσι είναι η τέχνη, έτσι είναι ο δρόμος», λέει στην «Κ» ο Μανώλης Αναστασάκος, ο οποίος είχε και την ιδέα του έργου.
Η παρεξήγηση λύθηκε αργότερα και η αλήθεια έλαμψε. Η ελληνο- γερμανική συνεργασία που ξεκίνησε με πρωτοβουλία της καλλιτεχνικής ομάδας Colorrevolution, η οποία ασχολείται με γκράφιτι και δραστηριοποιείται σε ολόκληρο τον κόσμο, θα συνεχιστεί τώρα στην Αθήνα. Προηγουμένως, όμως, αναζητείται λύση, ώστε να αποκατασταθεί η εικόνα του «περήφανου» Ελληνα. Μια υπερηφάνεια πάντως υπό αμφισβήτηση, όπως λέει ο Μανώλης Αναστασάκος: «Είμαστε άραγε περήφανοι για το ότι έχουμε αγκαλιάσει ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που μας κουράζει και μας ταλαιπωρεί; Είμαστε, άραγε, υπερήφανοι που στέκουμε αδύναμοι κόντρα στους αριθμούς; Αυτά είναι τα δικά μου κομμάτια. Τώρα το τι καταλαβαίνει ο κάθε θεατής είναι στη δική του κρίση και σε τελική ανάλυση το έργο εκφράζει την κριτική του εκάστοτε θεατή».
Για μια άψογη ελληνογερμανική συνεργασία μακριά από αγκυλώσεις και στερεότυπα κάνει λόγο ο Τζον Ιβεν, ο οποίος είχε την ιδέα να προσκαλέσει τον Μανώλη Αναστασάκο σε ένα πρόγραμμα αναμόρφωσης της πόλης της Κολωνίας. «Η πρώτη μας συνεργασία με τον Μανώλη πήγε θαυμάσια. Είναι ένας εξαιρετικός επαγγελματίας, ένας “Γερμανός” επαγγελματίας. Γελούσαμε πάντα και λέγαμε πως αυτός είναι ο “Γερμανός” γιατί είναι πάντα τόσο συνεπής κι εγώ είμαι ο “Ελληνας” που είμαι λίγο πιο ασυνεπής. Κανένα από τα στερεότυπα δεν ίσχυσε στη συνεργασία μας. Πήγε πολύ καλά, ο Μανώλης είναι ένας πολύπλευρος καλλιτέχνης και μας ενέπνευσε η συνεργασία μαζί του». Ο Τζον γνώρισε από μικρός την Ελλάδα περνώντας τα καλοκαίρια στη Λέσβο και κάνοντας μπάνιο στις παραλίες που σήμερα καταφθάνουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες. Δεν αντέχει, όπως λέει, να δει τώρα από κοντά αυτές τις εικόνες του πόνου. Προτιμά να κρατήσει στη μνήμη του την αθωότητα και την ομορφιά των αναμνήσεων από τα παιδικά του χρόνια.
Σε ένα ταξίδι του στην Αθήνα είδε τα γκράφιτι του Μανώλη Αναστασάκου. Εκτίμησε τη δουλειά του και θέλησε να τον προσκαλέσει στην Κολωνία, σε μια πόλη που αγαπάει και στηρίζει τα γκράφιτι. Η διαδικασία για τους καλλιτέχνες, ώστε αυτοί να πάρουν άδεια για να ζωγραφίσουν πάνω στους άδειους τοίχους, είναι πολύ απλή. Αρκεί να συμφωνήσει ο ιδιοκτήτης του ακινήτου και μπορούν να προχωρήσουν. Εάν οι τοίχοι ανήκουν στο Δημόσιο, χρειάζεται η άδεια των Αρχών. Ωστόσο, η διαδικασία είναι εύκολη και όχι τόσο γραφειοκρατική, όπως για παράδειγμα συμβαίνει τώρα με την Αθήνα και τον Δήμο της Καλλιθέας.
Εντέλει και η Καλλιθέα έδωσε την άδεια ώστε να ζωγραφιστούν τουλάχιστον πέντε τοίχοι. Αμισθί εννοείται. Αγνωστο παραμένει μέχρι στιγμής πότε θα ξεκινήσουν οι καλλιτέχνες. Οι Colorrevolution επιχειρούν να αλλάξουν λίγο τον κόσμο με όπλο τους τα χρώματα και τα σχέδια. Στην Αθήνα θα φτιάξουν κάποια σχέδια που να έχουν σχέση με την Ιστορία και την κρίση, αφού αφετηρία της ομάδας είναι μια κυρίως πολιτική στάση απέναντι στην καθημερινότητα των πόλεων. «Εφόσον εσείς έχετε παντού τις διαφημίσεις σας με γιγαντοαφίσες, κι εμείς θα ζωγραφίζουμε τεράστιους άδειους τοίχους για να περνάμε τα δικά μας μηνύματα μέσω της τέχνης και όχι μέσω της διαφήμισης», λέει ο Τζον.
Γέφυρες
Η τέχνη είναι πάντα ένας ασφαλής τρόπος ώστε να χτίζονται γέφυρες και να καταπολεμούνται προκαταλήψεις. Η συνεργασία μεταξύ της Κολωνίας και της Καλλιθέας προωθεί, φυσικά σε μια πάρα πολύ μικρή κλίμακα, έναν διάλογο ανάμεσα σε δύο λαούς που στο παρελθόν πολέμησαν ο ένας τον άλλο και σήμερα ταλανίζονται από σημαντικές πολιτικές αντιπαραθέσεις. Ωστόσο, μόνο μέσα από τον διάλογο μπορεί να προκύψει η κατανόηση. Η τέχνη το αποδεικνύει καθημερινά. Τα χρώματα, τα σχέδια, η αγάπη για δημιουργικότητα είναι οι καλύτεροι τρόποι να ξεπεραστούν τα στερεότυπα. Μακάρι και η πολιτική να επεδείκνυε αυτή την ευρύτητα πνεύματος δίνοντας χώρο και στον «άλλο».