«Η Ελλάδα είναι για εμάς τοξικό ζήτημα»
Επισήμως, κανένας στη Γερμανία δεν θέλει να τη βρει μπροστά του, ανεπισήμως η προεκλογική περίοδος σήκωσε αυλαία με αυτό το θέμα
Εξω από το στρατηγείο του CDU, στο πάρκο Τίργκαρτεν, το κρύο είναι τσουχτερό – ακριβώς αυτό που περιμένει κανείς στο Βερολίνο. Μέσα, ο ήλιος πέφτει πάνω σε μια προτομή του Κόνραντ Αντενάουερ. Κατά ειρωνεία, αυτή η αντίφαση θυμίζει ταυτόχρονα τα κυρίαρχα στερεότυπα στον άξονα Αθήνας - Βερολίνου και το σκωτσέζικο ντους με αφορμή τις γερμανικές εκλογές. «Η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε ένα “τοξικό” ζήτημα στη Γερμανία, γεμάτο από βαθιά ριζωμένα αρνητικά στερεότυπα. Κανένας δεν θέλει να αποτελέσει πεδίο αντιπαράθεσης στον δρόμο προς τις εκλογές του φθινοπώρου». Η αποστροφή έμπειρου παρατηρητή των ελληνογερμανικών γεγονότων τα τελευταία τρία χρόνια λειτουργεί ήδη ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Επισήμως, κανένας δεν θέλει να βρει την Ελλάδα μπροστά του εν μέσω προεκλογικής περιόδου. Ανεπισήμως, ωστόσο, η προεκλογική περίοδος στο Βερολίνο σήκωσε αυλαία με αιχμή το ελληνικό ζήτημα. Για το τελευταίο, πηγές που βρίσκονται κοντά στο SPD δεν θεωρούν αυτές τις μέρες άμοιρο ευθυνών τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Σύμπτωση δεν θεωρούν οι ίδιες πηγές ούτε το γεγονός ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών έσπευσε να θυμίσει παλαιότερες απόψεις του Μάρτιν Σουλτς για τα ευρωομόλογα –τη συνευθύνη δηλαδή της Γερμανίας για το δημόσιο χρέος άλλων χωρών της Ενωσης, άποψη που ισοδυναμεί με casus belli για το Βερολίνο– την ώρα που καταγράφεται δημοσκοπική άνοδος του υποψηφίου του SPD για την καγκελαρία.
Νέα δυναμική
Παρότι οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ του εσωτερικού παιχνιδιού στη Γερμανία θεωρούν ιδιαίτερα δύσκολο να κερδίσουν τις εκλογές οι Σοσιαλδημοκράτες, παραδέχονται ότι η υποψηφιότητα Σουλτς έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική και έχει προκαλέσει κινητοποίηση στο SPD, αλλά και στο αντίπαλο CDU. Και δεν αποκλείουν ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών να χρησιμοποιεί το ελληνικό ζήτημα στην παρούσα φάση προκειμένου να συσπειρώσει το πιο συντηρητικό κομμάτι των ψηφοφόρων του CDU. Οι ίδιες πηγές υπογραμμίζουν, ωστόσο, ότι «θα ήταν λάθος της ελληνικής κυβέρνησης να επενδύσει σε μια νίκη του Μ. Σουλτς ή να υπολογίσει σε κάτι τέτοιο για να προχωρήσει στις επόμενες κινήσεις της».
Από την άλλη, ούτε στο Βερολίνο θεωρούν «αθώα» τα δημοσιεύματα που επαναφέρουν το φάντασμα του Grexit εφόσον η δεύτερη αξιολόγηση συρθεί μέχρι το καλοκαίρι, πολύ περισσότερο τις προωθημένες δηλώσεις του Μάνφρεντ Βέμπερ για μη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα εφόσον η Γερμανία δεν προτίθεται να μπει σύντομα σε ουσιαστική συζήτηση για ελάφρυνση του χρέους. Μπορεί η ομάδα του ΕΛΚ στο Ευρωκοινοβούλιο να μη λειτουργεί καθ’ υπόδειξιν του CDU και του CSU από τα οποία προέρχονται οι ευρωβουλευτές της, αλλά πηγές του Ευρωκοινοβουλίου δεν απέκλειαν η δήλωση Βέμπερ να έγινε σε συνεννόηση με τη γερμανική καγκελαρία.
Εξαίρεση στον κανόνα που θέλει τους Γερμανούς να μην ασχολούνται επισήμως με το ελληνικό ζήτημα, αλλά εντέλει να κάνουν συνεχώς δημόσιες δηλώσεις για το θέμα, δεν αποτέλεσε ούτε η επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στη γερμανική πρωτεύουσα. Την ημέρα που ο πρόεδρος της Ν.Δ. συναντούσε τον κ. Σόιμπλε μακριά από κάμερες και φωτογράφους στο καταθλιπτικό πρώην ανατολικό κτίριο του υπουργείου Οικονομικών, η συντηρητική FAZ με τον τίτλο της άφηνε να εννοηθεί ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών θα προτιμούσε τον κ. Μητσοτάκη ως πρωθυπουργό. Την ίδια ώρα, οι ίδιοι οι βουλευτές του CDU που είχαν ζητήσει στη συνάντηση με τον πρόεδρο της Ν.Δ. να μην παρευρίσκονται δημοσιογράφοι έσπευδαν την επόμενη ημέρα να μοιραστούν με τα μίντια τι είπαν στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επιβεβαιώνοντας τον γερμανικό πολιτικό κανόνα ότι η δυσφήμηση της Ελλάδας είναι η καλύτερη διαφήμιση.
Αμφισβητήσεις
Βέβαια, όπως το έθετε διπλωματική πηγή στο Βερολίνο, «υπάρχει η αίσθηση ότι η πολιτική ζωή επί Μέρκελ αποπολιτικοποιήθηκε. Δεν έγινε συζήτηση για την κοινωνική συνοχή και αυτές τις μέρες τα ζητήματα επανέρχονται με αφορμή την επιστροφή των Σοσιαλδημοκρατών». Δεν είναι μόνο αυτό. Οι Γερμανοί οδεύουν σε εκλογές ενώ ενεργοποιείται το Brexit και οι εκλογικές αναμετρήσεις στην Ολλανδία και στη Γαλλία απειλούν με μικρότερες ή μεγαλύτερες αμφισβητήσεις του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Η αναζωπύρωση του θέματος «Ελλάδα» θα μπο- ρούσε για άλλη μία φορά να αποδειχθεί η θρυαλλίδα των εξελίξεων. Πόσο μάλλον σε μια Ευρώπη που αναμένει στην καλύτερη περίπτωση με καχυποψία και στη χειρότερη με τρόμο τις κινήσεις του νέου Αμερικανού προέδρου.
Σε ένα τέτοιο μελανό τοπίο, το Βερολίνο φαίνεται να προκρίνει τη σταθερότητα στην Ελλάδα: μια «μαύρη τρύπα» στο νοτιότερο σύνορο της Ευρώπης, ενώ η Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν γίνεται όλο και πιο απρόβλεπτη, μπορεί να αποδειχθεί ο συντομότερος δρόμος για την κόλαση για πολλές ευρωπαϊκές χώρες, που έχουν κατευνάσει εσωτερικά ακροατήρια –ξενοφοβικά και μη– με το επιχείρημα τιμωρίας της Ελλάδας μέσω του κλεισίματος της βαλκανικής οδού. Υψηλόβαθμη διπλωματική πηγή στο Βερολίνο ακόμη θυμάται την αποστροφή του Β. Σόιμπλε σε κλειστή εκδήλωση πριν από μήνες: «Το προσφυγικό για την Ελλάδα είναι μια ευκαιρία να μάθει να συνεργάζεται με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς», είπε με το γνωστό στυφό ύφος, προκαλώντας την αντίδραση του Ελληνα πρεσβευτή στο Βερολίνο Θ. Δασκαρόλη. Η επισήμανση αποτέλεσε, τουλάχιστον, την παραδοχή ότι η Ελλάδα είναι βασικός εταίρος στη διαχείριση του θέματος.