Τέσσερις «βόμβες» θα ενεργοποιήσουν τον «κόφτη» συντάξεων πριν από το 2019
Εκδοση 120.000 νέων συντάξεων, έσοδα, ένταξη δημοσίων υπαλλήλων σε ΕΦΚΑ, μερική απασχόληση
Τέσσερις «βόμβες» στα θεμέλια του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης που σκάνε εντός του 2017 οδηγούν στην ενεργοποίηση του «κόφτη» συντάξεων πολύ νωρίτερα από τις απαιτήσεις των δανειστών. Αν και η συζήτηση το τελευταίο διάστημα επικεντρώνεται στο εάν ο δημοσιονομικός κόφτης θα επεκταθεί και μετά το 2018 και θα περιλαμβάνει ρητά και ξεκάθαρα τις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις μέσω της κατάργησης της «προσωπικής διαφοράς», τα φιτίλια έχουν ανάψει ήδη και απειλούν να τινάξουν στον αέρα τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Η κυβερνητική δέσμευση για έκδοση των κύριων συντάξεων σε τουλάχιστον 120.000 συνταξιούχους που σήμερα βρίσκονται σε αναμονή έως και δύο χρόνια κρύβει την πρώτη «βόμβα» που αναμένεται να τινάξει τις συντα- ξιοδοτικές δαπάνες του 2018. Και αυτό, γιατί μέχρι σήμερα, σε όλες τις αναλογιστικές ή οικονομοτεχνικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί, οι συνταξιούχοι σε αναμονή αποτελούν συνταξιούχους «φαντάσματα». Δεν εμφανίζονταν πουθενά, ούτε στις μελλοντικές προβολές, με αποτέλεσμα να διατηρούν τις δαπάνες για συντάξεις χαμηλά. Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Εργασίας Γιώργο Κουτρουμάνη, όπως τα προηγούμενα χρόνια η δαπάνη για συντάξεις υποχώρησε σε σχέση με την προβλεπόμενη, μέσω της διεύρυνσης του χρόνου καθυστέρησης από 8 σε 20 μήνες, έτσι και η επίσπευση της έκδοσης των συντάξεων έως τον Οκτώβριο του 2017, όπως προβλέπει η απόφαση των αρμόδιων υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας, θα αυξήσει τη δαπάνη αυτή κατά τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ.
Ετος-σταθμός για το μέλλον του ΕΦΚΑ και των συντάξεων είναι το 2017 και αναφορικά με την πορεία της είσπραξης των εσόδων. Εδώ, άλλωστε, κρύβεται η δεύτερη «βόμβα», και το φιτίλι ήδη έχει ανάψει εξαιτίας των παλινωδιών της κυβέρνησης και της απέραντης σύγχυσης που αυτές προκαλούν στους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους και τους αγρότες στο θέμα των εισφορών. Σύμφωνα με τον κ. Κουτρουμάνη, οι εισφορές των μη μισθωτών που θα βεβαιωθούν για το 2017 εκτιμώνται σε 3 δισ. ευρώ, έναντι απαιτήσεων της τάξης των 4,4 δισ. ευρώ για το 2016. Βέβαια, τον προηγούμενο χρόνο, με την εισπραξιμότητα στο 50%, τα πραγματικά έσοδα σε ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ και ΟΓΑ ήταν 2,2 δισ. ευρώ. Το 2017, εκτιμάται ότι θα εισπραχθούν το πολύ 1,8 δισ. ευρώ, ήτοι ο ΕΦΚΑ θα χάσει περί τα 450 εκατ. ευρώ, ακόμη κι αν η εισπραξιμότητα αυξηθεί στο 60%, ενώ, αν παραμείνει γύρω στο 50%, η «τρύπα» ενδέχεται να φθάσει και τα 750 εκατ. ευρώ.
Τρίτη «βόμβα» στα θεμέλια του νεοπαγούς φορέα που αναμένεται να κινήσει γρηγορότερα τις εξελίξεις αναφορικά με το ύψος των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων είναι η ένταξη των δημοσίων υπαλλήλων στον ΕΦΚΑ, που εκτοξεύει τη δαπάνη συντάξεων στο 10% του ΑΕΠ, όπως επισημαίνει και το ΔΝΤ στις εκθέσεις του. Ο πρώην υπουργός εκτιμά ότι, εξαιτίας της πληρωμής των συντάξεων του Δημοσίου μέσω ΕΦΚΑ, η Ελλάδα εμφανίζεται να δαπανά σήμερα το 10% του ΑΕΠ σε συνταξιοδοτικές παροχές, όταν η χρηματοδότηση των Ταμείων και η κάλυψη των ελλειμμάτων του συστήματος αφορά μόνον το 6,4% του ΑΕΠ.
Η τέταρτη «βόμβα» μεγατόνων αφορά τις πραγματικές συνθήκες στην αγορά εργασίας, με την τεράστια διεύρυνση (πραγματική ή εικονική) των ελαστικών μορφών εργασίας. Και σε αυτή την περίπτωση ο κ. Κουτρουμάνης είναι άκρως αποκαλυπτικός αλλά και... δυσάρεστος. Με δεδομένο ότι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης υποαμείβονται, ενώ 550.000 μερικής απασχόλησης αμείβονται με μισθούς έως και 400 ευρώ, εκτιμά ότι, για να πληρωθεί σήμερα μια σύνταξη των 750 ευρώ, θα πρέπει να εργάζονται 10 εργαζόμενοι! Αν η σχέση αυτή δεν ανατραπεί εντός του 2017, θα υπάρξει τεράστιο άνοιγμα στα έσοδα του ΕΦΚΑ και από τη μισθωτή εργασία, που είναι ο αιμοδότης του συστήματος τα τελευταία χρόνια.
Τα... φιτίλια έχουν ήδη ανάψει και απειλούν να τινάξουν στον αέρα τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.