Το νέο δόγμα της Ευρώπης θα αλλάξει όλα τα δεδομένα
ΗΕυρώπη των δύο ταχυτήτων φαίνεται ότι είναι πλέον μονόδρομος και ότι θα αρχίσει να υλοποιείται, ως σχέδιο πολιτικής, μετά τις γερμανικές εκλογές, το προσεχές φθινόπωρο. Το σενάριο δεν είναι καινούργιο, ανέβηκε όμως τώρα στην κορυφή της ατζέντας ως μα επείγουσα λύση που θα αναχαιτίσει τον κίνδυνο διάλυσης της Ευρώπης και θα προστατεύσει το ευρώ. Οι αλλαγές που σημειώνονται σε οικονομικό επίπεδο, κυρίως εξαιτίας της παρατεταμένης κρίσης, αλλά, επίσης, οι εξελίξεις που αποτυπώνονται στον γεωπολιτικό χάρτη, ειδικότερα μετά την εκλογή Τραμπ και την αναστροφή της στρατηγικής των Ηνωμένων Πολιτειών, επιβάλλουν, όπως δείχνουν τα πράγματα, την Ευρώπη των δύο ομόκεντρων κύκλων…
Η ουσία είναι ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να προχωρήσει στα επιπλέον αναγκαία βήματα για την επιτάχυνση και την εμβάθυνση της ενοποίησης, περιμένοντας να συμφωνήσουν και τα 27 μέλη-κράτη σε αποφάσεις μεγάλες, από τη στιγμή που οι διαφορές τους σε οικονομικό αλλά και σε πολιτικό επίπεδο είναι αξιοσημείωτες. Υπάρχουν διαφορετικά επιμέρους συμφέροντα, διαφορετικά στοιχεία ανάπτυξης, ξεχωριστές προτεραιότητες ή σκοπιμότητες που λειτουργούν ως τροχοπέδη και αυτό κατέδειξε η εμπειρία των τελευταίων οκτώ χρόνων. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος, διογκώθηκαν οι ανεπάρκειες κάτω από την πίεση της κρίσης, αυξήθηκαν οι αντιθέσεις και στις κοινωνίες της Ευρώπης αναπτύχθηκε ο ευρωσκεπτικισμός. Ο κίνδυνος διάλυσης της ενιαίας ευρωπαϊκής πορείας, με ότι αυτό συνεπάγεται για τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης εν μέσω ενός παγκόσμιου κυκεώνα, παίρνει απειλητικές διαστάσεις.
Το νέο δόγμα, τώρα, για να βρεθεί διέξοδος στο υπαρξιακό πρόβλημα της Ευρώπης, είναι ότι θα προχωρήσουν «όσοι μπορούν και όσοι θέλουν» στη βάση μιας ενισχυμένης συνεργασίας. Και όποιοι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να προχωρήσουν σε μια αναβαθμισμένη εξέλιξη, είτε στην οικονομία είτε στην άμυνα, την ενίσχυση των υπερεθνικών θεσμών κ.λπ, δεν θα εμποδίζουν τους υπολοίπους στα επόμενα βήματά τους. Αυτό εκφράζει πλέον η Γερμανία, η κ. Μέρκελ αλλά και ο κ. Σουλτς των Σοσιαλδημοκρατών, αυτό αντιπροσωπεύει και η γαλλική πολιτική και οικονομική τάξη (με πρώτον τον υποψήφιο για την προεδρία Μακρόν), με εξαίρεση, βέβαια, την αρνητική για την ευρωπαϊκή προοπτική περίπτωση της Λεπέν. Εάν όντως έτσι εξελιχθούν τα πράγματα, θα μιλάμε για μια ιστορική καμπή, με δεδομένο ότι οι «δύο ταχύτητες» δεν θα είναι άνευ συνεπειών για πολλά κράτη-μέλη.
Οι αρνητικές επιπτώσεις θα καταγραφούν για τις ασθενέστερες οικονομικά χώρες, εφόσον περάσουν στη δεύτερη ταχύτητα ή τον δεύτερο κύκλο, δηλαδή εκτός του κεντρικού πυρήνα. Και τούτο έχει μία μεγαλύτερη βαρύτητα για την Ελλάδα, η οποία είναι η περισσότερο ταλαιπωρημένη οικονομία και παραμένει στο μάτι του κυκλώνα. Οι χώρες που θα είναι εκτός του κεντρικού πυρήνα είναι φανερό ότι θα είναι πολύ πιο ευάλωτες στις αγορές, θα αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα στην προσέλκυση των επενδύσεων. Οπως επίσης όσες θα είναι εκτός της κοινής πολιτικής και των μηχανισμών άμυνας θα είναι αναμφίβολα και λιγότερο θωρακισμένες σε μια εποχή ισχυρών αναταράξεων. Η Αμερική υποχωρεί πλέον ως ομπρέλα προστασίας… Το ίδιο, άλλωστε, μπορεί να συμβεί και στον κρίσιμο τομέα της ενεργειακής πολιτικής, καθώς τα κόστη θα είναι άλλα για όσες χώρες βρεθούν εκτός του κεντρικού πλαισίου.