Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου των φορολογουμένων – Β΄ μέρος
Το άρθρο μας της 12ης Φεβρουαρίου 2017 για το παραπάνω θέμα έγινε αφορμή για πληθώρα ερωτημάτων από φορολογουμένους προς την ASnetwork σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής των νέων μεθόδων ελέγχου και των συνεπειών για τους φορολογουμένους. Το κείμενο που ακολουθεί εγκαινιάζει μια σειρά από άρθρα μας, τα οποία αποσκοπούν να εξηγήσουν, με απλουστευμένο τρόπο, πώς εφαρμόζονται οι τρεις έμμεσες τεχνικές ελέγχου και τι πρέπει να προσέχουν οι φορολογούμενοι.
Τεχνική ανάλυση ρευστότητας: Ο έλεγχος εφαρμόζοντας την τεχνική ανάλυσης ρευστότητας προσδιορίζει το εισόδημα αναλύοντας τη «ρευστότητα», λαμβάνοντας δηλαδή υπόψη τα έσοδα (φορολογητέα και μη), τις αγορές και δαπάνες, καθώς και τις αυξομειώσεις των απαιτήσεων και υποχρεώσεων του ελεγχόμενου. Συγκεκριμένα, καταρτίζεται ένας πί- νακας με δύο βασικές κατηγορίες: «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων» και «Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων».
Στον πρώτο πίνακα κυρίως αθροίζονται: • Υπόλοιπα χρηματοπιστωτικών λογαριασμών στην Ελλάδα ή/και στο εξωτερικό, διαθέσιμα μετρητά και υπόλοιπα ταμείου για ατομικές επιχειρήσεις (με βιβλία Γ΄ κατηγορίας ή διπλογραφικά) κατά την έναρξη της ελεγχόμενης περιόδου. • Ακαθάριστα έσοδα από ατομική άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας και έσοδα από λοιπές πηγές εισοδήματος (π.χ. μισθούς, ενοίκια, μερίσματα, τόκους κ.λπ.) και πώληση περιουσιακών στοιχείων. • Εισπράξεις από λοιπά μη φορολογητέα έσοδα. • Αυξήσεις πληρωτέων λογαριασμών και μειώσεις εισπρακτέων λογαριασμών. • Δάνεια από τράπεζες και ιδιώτες.
Στον «Πίνακα Αναλώσεις Κεφαλαίων/ Εσόδων» αθροίζονται: • Υπόλοιπα χρηματοπιστωτικών λογαριασμών, διαθέσιμα μετρητά και υπόλοιπα ταμείου, κατά τη λήξη της ελεγχόμενης περιόδου. • Αγορές περιουσιακών στοιχείων (π.χ. ανεγέρσεις οικοδομών, αγορές μετοχών κ.λπ.). • Κάθε είδους δαπάνες διαβίωσης και πληρωμές για ασφάλιστρα, αποζημιώσεις, δωρεές, γονικές παροχές, χορηγίες, ως και κάθε είδους δαπάνες διαβίωσης.• Οι μειώσεις των πληρωτέων λογαριασμών και οι αυξήσεις των εισπρακτέων λογαριασμών. • Οι χορηγήσεις δανείων σε τρίτους και οι αποπληρωμές δανείων ως και ποσά για φόρους και πρόστιμα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα προαναφερόμενα στοιχεία αναφέρονται ενδεικτικά και είναι τα συνηθέστερα που αντιμετωπί- ζουμε στην πράξη. Σε περιπτώσεις που ο ελεγχόμενος έχει επαγγελματική δραστηριότητα απαιτούνται και άλλα στοιχεία, όπως αποσβέσεις, αυξομειώσεις επαγγελματικών υποχρεώσεων και απαιτήσεων κ.λπ.
Σημειωτέον ότι η «Ανάλυση ρευστότητας του φορολογουμένου» εφαρμόζεται σε «οικογενειακό επίπεδο», δηλαδή λαμβάνονται υπόψη τα έσοδα/έξοδα της συζύγου και των προστατευομένων μελών του ελεγχόμενου. Επίσης, λαμβάνονται υπόψη τα πραγματικά και όχι τα τεκμαρτά έσοδα ή οι τεκμαρτές δαπάνες που μπορεί να προβλέπονται από άλλες φορολογικές διατάξεις. Η τυχόν αρνητική διαφορά μεταξύ του πίνακα «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων» και του πίνακα «Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων» ελέγχεται ως μη δηλούμενο εισόδημα και εφόσον δεν αιτιολογείται υπόκειται σε φορολόγηση.
Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της ελεγκτικής υπηρεσίας έχουν εντοπιστεί κατά τις ελεγ- χόμενες χρήσεις εμβάσματα στο εξωτερικό, από τον ελεγχόμενο προς τρίτο ή τρίτους, τότε ο ελεγχόμενος πρέπει να παρέχει στοιχεία του εμβάσματος και τον λόγο πραγματοποίησής του. Αν δεν παρασχεθούν τα στοιχεία αυτά κατά την εφαρμογή της εν λόγω έμμεσης τεχνικής ελέγχου, το έμβασμα καταχωρίζεται στον πίνακα «Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων», πράγμα που πρακτικά σημαίνει ότι θα φορολογηθεί.
Οι φορολογούμενοι λήπτες σημειωμάτων καλό είναι να κρατούν τα στοιχεία της συστημένης επιστολής ή επιστολών με την οποία ενημερώθηκαν, ότι έχουν επιλεγεί για έλεγχο ή καλούνται να υποβάλουν στοιχεία στην ελεγκτική υπηρεσία, γιατί είναι πιθανόν να υπάρξουν θέματα προθεσμιών και παραγραφών του Δημοσίου για επιβολή φόρων.
Πώς εφαρμόζονται οι τρεις έμμεσες τεχνικές ελέγχου και τι πρέπει να προσέχουν οι φορολογούμενοι.