«Φτάσατε πολύ κοντά στην έξοδο από το ευρώ»
Η δημαγωγική επίθεση του Γιάνη Βαρουφάκη στους θεσμούς και στις ηγεσίες τους είχε κόστος
Οταν γίνονταν οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης Τσίπρα το 2015, η Ελλάδα ήταν «πάρα πολύ κοντά στην έξοδο από το ευρώ». Αποκαλυπτικός, στο «Γεύμα με την Κ», ο Τόνι Γκάρντνερ, που επί τρία χρόνια διετέλεσε πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η αντικατάστασή του από πρέσβη των ΗΠΑ στην Ε.Ε. ίσως έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη αναστάτωση στη διπλωματική ιστορία των Βρυξελλών, με τον φερόμενο ως επόμενο πρέσβη να υποστηρίζει τη διάσπαση της Ευρώπης ή την επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή μεταξύ άλλων, ιδέες που είναι αδιανόητες για τον Τόνι Γκάρντνερ, που για τρία χρόνια αποτέλεσε τον σύνδεσμο της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ.
Παρόλο που ο ίδιος δεν είναι διπλωμάτης, είναι από τους πρέσβεις εκτός διπλωματικού σώματος που επιλέχθηκε από τον ίδιο τον Ομπάμα. Σε ένα ιταλικό εστιατόριο δίπλα στην Κομισιόν περιγράφει στην «Κ» τις εμπειρίες του στις Βρυξέλλες τα τελευταία τρία χρόνια, προβλέπει πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις ΗΠΑ- Ε.Ε. υπό την ηγεσία Τραμπ, περιγράφει πώς προσπαθεί η Ρωσία να καταστρέψει την Ε.Ε. και πόσο κοντά ήταν η Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού το 2015.
«Τα τελευταία 70 χρόνια Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί έχουν υποστηρίξει την Ε.Ε. για πολύ βασικούς λόγους», λέει. «Μια δυνατή και δημοκρατική Ευρώπη είναι ο καλύτερος σύμμαχος με τον οποίο μπορούμε να συνεργαστούμε, καθώς ενισχύει τις αμερικανικές επενδύσεις, τις εξαγωγές». Το γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ έχει διαφορετική άποψη, ο κ. Γκάρντνερ το αποδίδει στους συμβούλους του. «Ακούει ανθρώπους στο κλειστό περιβάλλον του, που του λένε ότι η Ε.Ε. δεν είναι δημοκρατική, είναι δυσλειτουργική και θα ήταν πολύ καλύτερα για τις ΗΠΑ αν κάνουν διμερείς συμφωνίες με τους καλύτερους φίλους μας, την Αγγλία ή τη Γερμανία, μία τελείως λάθος προσέγγιση», λέει ο Γκάρντνερ με ιδιαίτερο πάθος, καθώς νιώθει πως όλη η σκληρή δουλειά που είχε κάνει τα τελευταία τρία χρόνια ως πρέσβης των ΗΠΑ στην Ε.Ε. σε μια σειρά από θέματα όπως η εμπορική συμφωνία Ε.Ε. - ΗΠΑ, θέματα ασφάλειας, ψηφιακής συνεργασίας, κ.λπ., μπορεί να γκρεμιστεί σε μερικούς μήνες. Ο ίδιος βαθιά ευρωπαϊστής, με ρίζες στη Μεσόγειο καθώς ο παππούς του έφυγε το 1938 από τη φασιστική Ιταλία βρίσκοντας καταφύγιο στην Αμερική, έχει περάσει τη μισή του ζωή στην Ευρώπη.
Στις Βρυξέλλες «προσγειώθηκε», όπως λέει, τον Οκτώβριο του 1990 ως εκπαιδευόμενος στην Επιτροπή. Αλλά ο λόγος που ενδιαφέρθηκε για την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή ήταν εξαιτίας ενός... Ελληνα. «Οταν σπούδαζα στην Οξφόρδη, πήρα το μάθημα του καθηγητή Λουκά Τσούκαλη για την Ευρώπη, ήταν ένας από τους καλύτερους καθηγητές που είχα».
Το μόνο που ξέρουμε επισήμως για την πολιτική που θα ακολουθήσει ο Τραμπ όσον αφορά την Ε.Ε. είναι αυτό που είχε πει σε μία συνέντευξη στους Times, λέει ο Τόνι Γκάρντνερ, και αυτό είναι ότι είναι αδιάφορος για το αν η Ε.Ε. θα μείνει ενωμένη ή θα διαλυθεί. Ομως για τον ίδιο αυτή δεν είναι η ειλικρινής άποψη του Τραμπ. «Εχει ξεκάθαρα αρνητική άποψη για την Ε.Ε. Πιστεύει πως είναι όχημα της Γερμανίας και εκτός από αυτό, η Ε.Ε. του μπλόκαρε ένα από τα επιχειρηματικά του σχέδια, να φτιάξει γήπεδο του γκολφ στη Σκωτία, εξαιτίας περιβαλλοντικών ανησυχιών, και αυτός είναι ένας από τους λόγους που είναι εκνευρισμένος με την Ε.Ε.».
Οσον αφορά τον φερόμενο ως αντικαταστάτη του, τον Τεντ Μάλοκ, ο ίδιος τονίζει ότι ακόμα δεν έχει προταθεί επισήμως και δεν έχει υποβληθεί σε έλεγχο, διαδικασία που διαρκεί τουλάχιστον τρεις μήνες. Μετά πρέπει να πάρει την έγκριση της Γερουσίας, της Κομισιόν και των 28 κρατών-μελών. «Είναι αξιοσημείωτο ότι πριν ακόμα προταθεί, θεωρεί σοφό να προσβάλει τον πρόεδρο της Επιτροπής Γιούνκερ, λέγοντας ότι πρέπει να επιστρέψει στο Λουξεμβούργο για δήμαρχος, ότι προτρέπει τις αγορές να παίξουν με το ευρώ και την Ελλάδα να επιστρέψει στη δραχμή. Σίγουρα κάνει οντισιόν για ένα ρόλο, αλλά όχι αυτόν του πρέσβη στην Ε.Ε.», λέει χαρακτηριστικά.
«Στις 23.12 έλαβα ένα τηλεγράφημα από την Ουάσιγκτον που με ενημέρωνε ότι στις 20 Ιανουαρίου στις 12 το μεσημέρι θα έπρεπε να έχω φύγει από την πρεσβεία». Εχει μια σειρά από συμβουλές για το πώς οι Ευρωπαίοι μπορούν να αντιμετωπίσουν τον Τραμπ. Πρώτον, τα κράτη-μέλη πρέπει να έχουν ένα μήνυμα προς την Ουάσιγκτον, «μην προσπαθήσετε να μας χωρίσετε, δεν θα το πετύχετε». Δεύτερον, πρέπει να είναι ξεκάθαρο για τους όρους της συνεργασίας, «η Μέρκελ το έκανε τέλεια, λέγοντας ότι “ναι” θέλουμε να συνεργαστούμε μαζί σας, αλλά αυτές είναι οι αξίες μας τις οποίες δεν θα προδώσουμε». Τρίτον, η Ε.Ε. πρέπει να βρει μία διαφορετική ατζέντα συνεργασίας με τις ΗΠΑ. Από την προστασία του περιβάλλοντος, την εμπορική συμφωνία και τη Ρωσία πρέπει να περάσει σε θέματα ασφάλειας, προστασίας εξωτερικών συνόρων, αντιμετώπιση πολέμου στον κυβερνοχώρο κ.λπ.
Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. πρέπει να έχουν ένα μήνυμα προς την Ουάσιγκτον, «μην προσπαθήσετε να μας χωρίσετε, δεν θα το πετύχετε» και να είναι ξεκάθαρο για τους όρους της συνεργασίας. Ο Τραμπ έχει αρνητική άποψη για την Ε.Ε. Πιστεύει πως είναι όχημα της Γερμανίας και εκτός από αυτό, η Ε.Ε. του μπλόκαρε ένα επιχειρηματικό σχέδιο, να φτιάξει γήπεδο του γκολφ στη Σκωτία.