Η παγκοσμιοποίηση υπήρχε πάντα στη ζωή μας

Η αγανάκτηση της μεσαίας τάξης στις ΗΠΑ για τη μαζική μεταφορά θέσεων εργασίας σε χώρες με πολύ χαμηλότερο κόστος εργασίας έχουν καλλιεργήσει ένα εχθρικό κλίμα κατά της παγκοσμιοποίησης, ενός φαινομένου που συνδέεται και με τη διαχρονική ανάγκη του ανθρώπου να υπερβεί τα σύνορα της χώρας του και να αναζητήσει ευκαιρίες σε νέους κόσμους. Ο Δρόμος του Μεταξιού, παραδείγματος χάριν, ήταν ένα δίκτυο που συνέδεε την Ασιατική Ηπειρο, ξεκινώντας από την αχανή Κίνα και καταλήγοντας στην Περσία και σε περιοχές της Μεσογείου.

Δεν είναι λίγοι οι οικονομολόγοι που προειδοποιούν πως η οικονομική εσωστρέφεια στις ΗΠΑ αλλά και την Ευρώπη και ένας πόλεμος αντιποίνων μπορεί να οδηγήσουν τον κόσμο σε ένα πολύ πιο δυσάρεστο παρελθόν, όπου οι πολεμικές συγκρούσεις υπερτερούσαν των διακρατικών εμπορικών συναλλαγών. Σήμερα, εξάλλου, η αυτοματοποίηση των θέσεων εργασίας είναι πολύ μεγαλύτερη απειλή στην απασχόληση, τουλάχιστον για τον ανεπτυγμένο κόσμο.

Τα αντίποινα

Στη ρητορική του, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξαπολύει κατηγορίες σε κάποιους από τους ισχυρότερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, παραβλέποντας πως τα εμπορικά ελλείμματα της χώρας του με αυτούς είναι κομμάτια ενός ευρύτερου παζλ. Καλώς ή κακώς. Τι θα συνέβαινε εάν η Κίνα ή η Ιαπωνία αντιδρούσαν με αντίποινα σε άλλο ταμπλό; Εάν το Πεκίνο μείωνε τις αγορές αμερικανικών ομολόγων, δηλαδή εάν περιόριζε τη χρηματοδότηση του χρέους των ΗΠΑ σε μια περίοδο που ο κ. Τραμπ σχεδιάζει αύξηση δημοσιονομικών δαπανών για να «κάνει ξανά σπουδαίες τις ΗΠΑ».

Τέτοιας φύσεως κινήσεις γίνονται ήδη αντιληπτές, αν και δεν σημαίνει, απαραιτήτως, πως υπάρχει κάποιο πολιτικό κίνητρο. Τουλάχιστον, όχι ακόμη. Η Ιαπωνία μείωσε τις τοποθετήσεις σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα στο χαμηλό τετραετίας, καθώς η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ αυξάνει τον παράγοντα της αβεβαιότητας για τις ΗΠΑ. Οπως επισημαίνεται από το πρακτορείο Bloomberg, λιγότεροι ξένοι επενδυτές από το Τόκιο και το Πεκίνο μέχρι το Λονδίνο έχουν την πρόθεση να επενδύσουν σε κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ όταν, μάλιστα, δεν υπάρχουν πολλές ελκυστικότερες επιλογές. Τον Δεκέμβριο, οι τοποθετήσεις των Ιαπώνων σε αμερικανικά ομόλογα μειώθηκαν κατά 2,39 τρισ. γιεν ή 21,3 δισ. δολάρια έπειτα από ανάλογη υποχώρηση έναν μήνα πριν. Στην Κίνα, οι επενδύσεις σε αμερικανικά ομόλογα βρίσκονται στο χαμηλό επταετίας, ενώ υποχωρούν σταθερά από τον Μάιο. Αυτό δεν σημαίνει πως οι τίτλοι του αμερικανικού Δημοσίου θα χάσουν το κύρος τους. Επίσης, οι επενδυτές σε αυτές τις χώρες μειώνουν τις τοποθετήσεις τους λόγω των σχεδίων του Λευκού Οίκου για ενίσχυση των δημοσιονομικών δαπανών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναρρίχηση του πληθωρισμού, αλλά και της προοπτικής για αύξηση του βασικού επιτοκίου από τη Fed.

Προς το παρόν, οι επενδύσεις από ξένους επενδυτές υπολογίζονται στα 5,94 τρισ. δολάρια από τα 13,9 τρισ. δολάρια που είναι η συνολική αξία των τίτλων αμερικανικού χρέους. Δηλαδή οι ξένοι επενδυτές διατηρούν το 43% των αμερικανικών ομολόγων από το 56% που ίσχυε το 2008, σχολιάζει ο Μπράιαν Τσαπάτα του πρακτορείου Bloomberg. Στην περίπτωση, όμως, που μειωθούν περαιτέρω οι τοποθετήσεις σε αμερικανικά ομόλογα, τότε μπορεί να υπάρξουν επιπτώσεις στη δυνατότητα των ΗΠΑ να χρηματοδοτήσουν με χαμηλό κόστος τα έργα υποδομής και τις φοροαπαλλαγές που έχει υποσχεθεί ο Λευκός Οίκος. Εξάλλου, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής αμερικανικών ομολόγων, κατέχοντας το 21% των τίτλων χρέους των ΗΠΑ στο εξωτερικό και το 7,2% του συνολικού χρέους της υπ’ αριθμόν 1 μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο.

Η ανάγκη του ανθρώπου να υπερβεί τα σύνορα της χώρας του και να αναζητήσει ευκαιρίες σε νέους κόσμους δεν είναι κάτι καινούργιο.