Η «μαύρη» αμερικανική ταυτότητα
Η συμβολή τριών Αφροαμερικανίδων στην κατάκτηση του Διαστήματος
Μετά το χαμηλών τόνων αλλά αρτιότατο «Moonlight», έχουμε αυτή την εβδομάδα τη δεύτερη πολύ ενδιαφέρουσα οσκαρική ταινία, αφιερωμένη στη «μαύρη» αμερικανική ταυτότητα. Tούτη τη φορά, ωστόσο, αυτή συνοδεύεται από μπόλικη χολιγουντιανή εξτραβαγκάντζα, μιας και το θέμα των «Αφανών ηρωίδων» είναι χαρακτηριστικά... διαστημικό. Για την ακρίβεια, πρόκειται για τη σχεδόν άγνωστη ιστορία τριών Αφροαμερικανίδων, οι οποίες συνέβαλαν σημαντικά στην κούρσα για την κατάκτηση του Διαστήματος στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Ο Θίοντορ Μέλφι, μόλις στο δεύτερο φιλμ του μετά το συμπαθητικό «Ο αγαπημένος μου άγιος», ποντάρει στο χαρτί της θαυμαστής feelgood ιστορίας και τα καταφέρνει, αφού το ακολουθεί με συνέπεια ως το τέλος.
Οπως είπαμε, η αφήγηση εξελίσσεται στις αρχές των ’60s, λίγο μετά την υπερπτήση του Γιούρι Γκαγκάριν. Με την πίεση για άμεσες απαντήσεις να συσσωρεύεται πάνω από τη ΝASA και τους επιστήμονες να βαδίζουν πρακτικά σε αχαρτογράφητα νερά, η απροσδόκητη συνδρομή θα έρθει από μια ομάδα Αφροαμερικανίδων μαθηματικών. Ιδιαίτερα τριών από αυτές, οι οποίες θα ξεχωρίσουν στους τομείς των μαθηματικών υπολογισμών, της μηχανικής και του (πρώιμου) προγραμματισμού αντίστοιχα.
Στην αρχή του φιλμ παρακολουθούμε τις πρωταγωνίστριές μας να δουλεύουν ως ανθρώπινα κομπιούτερ, στη δυτική, «μαύρη» πτέρυγα των εγκαταστάσεων της ΝΑSA. Ολες οι γνωστές διακρίσεις, που κρατούσαν καλά ακόμη εκείνη την εποχή, βρίσκονται εδώ: οι χωριστές τουαλέτες, οι πίσω θέσεις στο λεωφορείο, ο επαγγελματικός αποκλεισμός κ.ο.κ. Για την ακρίβεια όλες εκείνες που ένας λευκός άνδρας, σαν τον Θίοντορ Μέλφι, έχει υπ’ όψιν του και αναμφισβήτητα καταδικάζει. Πέρα από αυτό, βέβαια, λίγα συμβαίνουν. Η ταινία του δεν αναλύει σε βάθος το ψυχολογικό στίγμα του ρατσισμού, καταφέρνει ωστόσο να πυροδοτήσει –και με το παραπάνω– τα συναισθήματα του θεατή.
Το ωραίο, μάλιστα, είναι πως η συγκίνηση δεν έρχεται συγκυριακά ή με φθηνά κόλπα, αλλά αντιθέτως χτίζεται αριστοτεχνικά και με κλιμακούμενη ένταση. Η ιδιοφυής Κά- θριν Τζόνσον (Ταράτζι Π. Χένσον) διασχίζει 1,5 μίλι για να πάει τουαλέτα, παρόλο που οι πρωτότυπες εξισώσεις της στέλνουν τον Τζον Γκλεν στο Διάστημα. Από την άλλη, η φίλη της Ντόροθι Βον (η υποψήφια για Οσκαρ Οκτάβια Σπένσερ) στέκεται αγέρωχα μπροστά στη λευκή προϊσταμένη της, αρνούμενη να προαχθεί και να αφήσει πίσω τις μαύρες συναδέλφους της. Ο συμβολικός περίπατος των τελευταίων προς τα κεντρικά επιτελεία της NASA θα μπορούσε να είναι βγαλμένος από διαδήλωση κατά του Τραμπ. Οταν πια η κάψουλα του Αμερικανού κοσμοναύτη θα φθάσει στο μεταίχμιο Γης και ουρανού είναι λίγα τα μάτια που θα μείνουν στεγνά...
Το πραγματικά δυνατό σημείο της ταινίας είναι ο ρυθμός και το καστ· ή μάλλον αυτά τα δύο αλληλένδετα, αφού οι γεμάτες ζωντάνια ερμηνείες των πρωταγωνιστριών γεμίζουν όλα τα κάδρα και εκτοξεύουν τον πύραυλό της –κατά τα άλλα ανώδυνης– αφήγησης στη σφαίρα μιας οσκαρικού βεληνεκούς ιστορίας.