Ρωτήστε τον από μηχανής Θεό
Ανοιξη του 2023. Ο νέος υπουργός Πολιτισμού δίνει την πρώτη εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη Τύπου. Μεταξύ άλλων θεμάτων, προσπερνάει γρήγορα το «αγκάθι» του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης –δεν μας λέει, δηλαδή, πότε θα λειτουργήσει κανονικά το Μουσείο–, ενώ για την Εθνική Πινακοθήκη δηλώνει ότι θα ανοίξει στα τέλη του 2024 ή στις αρχές του 2025.
Προσωπικά, καθόλου δεν θα εκπλαγώ αν αυτό το φανταστικό στιγμιότυπο από το μέλλον το βρούμε μπροστά μας ως πραγματικό γεγονός. Δεν θα είναι η πρώτη φορά. Γνωρίζουμε τις «συναρπαστικές περιπέτειες» του ΕΜΣΤ και της Εθνικής Πινακοθήκης. Το πρώτο είναι έτοιμο αλλά και δεν είναι και η δεύτερη «σέρνεται» από χρονιά σε χρονιά. Θα άνοιγε το 2016, μετά το 2017, προχθές μάθαμε από την υπουργό Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου, ότι παρά τις καθυστερήσεις το έργο προχωράει και τα εγκαίνια θα γίνουν στα τέλη του 2019 ή στις αρχές του 2020.
Θα ήταν άδικο να κατηγορηθεί η υπουργός για όλες τις αστοχίες, τις παραλείψεις, τις καθυστερήσεις. Πώς όμως να χαρακτηρίσει κανείς την απουσία αναφοράς στην ολοκλήρωση του ΕΜΣΤ; Οι επίμονες ερωτήσεις των δημοσιογράφων έμειναν μετέωρες. Τι πρέπει, επίσης, να σκεφτούν όσοι άκουσαν την κ. Κονιόρδου να σχολιάζει με πλεόνασμα φυσικότητας τη νέα μετάθεση εγκαινίων της Εθνικής Πινακοθήκης σε... βάθος χρόνου, η οποία φυσικά θα κοστίσει και σε χρήματα, αλλά για την οικονομική επιβάρυνση ούτε κουβέντα. Αντιθέτως, «όλα καλά» είπε. Αλλά τα λέμε το 2020!
Ενώ λοιπόν ο κατάλογος με τα εσαεί ημιτελή έργα όχι μόνο διατηρείται αλλά και εμπλουτίζεται, υπενθυμίζοντας σε όλους όσοι περνούν μπροστά από το ΕΜΣΤ και την Εθνική Πινακοθήκη την ντροπιαστική αδυναμία της πολιτείας να φέρει εις πέρας δυο έργα-τοπόσημα, η υπουργός Λυδία Κονιόρδου ανακοίνωσε διάφορα άλλα. Κορφολογούμε από τον «κήπο με σπουδαία δώρα και καρπούς που πρέπει να τον καλλιεργήσουμε, να του επιτρέψουμε να ανθίσει», όπως χαρακτήρισε τον πολιτισμό. Αξιοποίηση χώρων –Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Ακροπόλ–, που θα γίνουν φυτώρια για νέες ομάδες, θέσπιση τεσσάρων νέων κρατικών βραβείων για το βιβλίο, δημιουργία Διεθνούς Δικτύου Αρχαίου Δρά- ματος. Ας σταθούμε λίγο παραπάνω στις δύο επόμενες ανακοινώσεις: Ενεργοποιείται ξανά ο θεσμός των επιχορηγήσεων: 1,5 εκατ. ευρώ θα διεκδικήσουν θεατρικές και χορευτικές ομάδες. Αλλά για τις οφειλές των προηγούμενων ετών «έχουν περάσει αρκετά χρόνια κι έπρεπε να έχει αντιμετωπιστεί νωρίτερα το πρόβλημα. Δίνουμε προτεραιότητα σ’ αυτούς που πεινάνε τώρα (!)», είπε η υπουργός, λες και στα υπουργεία δεν υπάρχει ούτε και χρειάζεται να υπάρχει συνέχεια. Λεφτά, επίσης, βρέθηκαν για τα ΔΗΠΕΘΕ, στα οποία θα μοιραστούν 700.000 ευρώ, γιατί πρέπει να αναβαθμιστεί ο θεσμός και να τονωθεί η επαρχία. Καμία αντίρρηση. Ούτε για το «χαρτζιλίκι» των επιχορηγήσεων –περιλαμβάνονταν, άλλωστε, ως υπόσχεση στο προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο πριν από τον Ιανουάριο του 2015–, ούτε για τη στήριξη της περιφέρειας.
Χαρήκαμε όταν ακούσαμε ότι η υπουργός έξυσε τον πάτο του βαρελιού και βρήκε χρήματα. Είναι πάντα μια εύκολη λύση να μοιράσεις ευρώ, έστω και λίγα, όπως εύκολες είναι και οι ανακοινώσεις βραβείων, φυτωρίων ή δικτύων. Αν αυτή είναι η αντίληψη της υπουργού για τον πολιτισμό, και όχι μια στρατηγική που πρωτίστως θα επιλύει χρόνια προβλήματα, «όλα καλά». Αν η διασπορά σε νέα πεδία και διοργανώσεις κρίνεται σ’ αυτή τη φάση ουσιαστικότερη, πάλι «όλα καλά». Στον μικρόκοσμο, πάντα, της υπουργού.
Αποτιμήσεις, προβλέψεις και αστοχίες από τον χώρο του πολιτισμού, που «επί σκηνής» προβάλλεται ως το βαρύ πυροβολικό μας...