Εθνικά, όχι ταξικά κουσούρια
Δεν λέει να κοπάσει η συζήτηση για τα «ταξικά πρόστιμα» –μετά το «ταξικό δυστύχημα»–, που «άναψε» η προαναγγελία του υφυπουργού Μεταφορών Νίκου Μαυραγάνη για πρόστιμα του ΚΟΚ ανάλογα με το εισόδημα. Στο τραπέζι της αντιπαράθεσης «έπεσαν» όλα, ότι όλοι είμαστε ίσοι απέναντι στον νόμο, ή πάλι ότι και σε άλλες χώρες, όπως η Φινλανδία, τα πρόστιμα υπολογίζονται επίσης ανάλογα με το εισόδημα (το μεγαλύτερο πρόστιμο στη χώρα αυτή ήταν 116.000 ευρώ και είχε επιβληθεί το 2012 σε στέλεχος της Nokia, που είχε ξεπεράσει το όριο ταχύτητας κατά 25 χλμ. – έτρεχε με την καινούργια Harley Davidson με 75 χλμ./ώρα σε ζώνη με ανώτατο όριο τα 50 χλμ./ώρα), ότι θα ευνοηθούν οι φοροφυγάδες, δηλαδή ο ελεύθερος επαγγελματίας «που βγάζει εκατοντάδες χιλιάδες αλλά δηλώνει 6.000 ετήσιο εισόδημα» θα εξισώνεται με τον άνεργο, άρα δεν υφίσταται θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης στην «ξεχαρβαλωμένη Ελλαδάρα» κ.λπ.
Από την όλη συζήτηση διέφυγαν μάλλον δύο σημεία. Πρώτον, ότι η λογική «πληρώνω ανάλογα με το εισόδημα» δεν περιορίζεται στη χώρα μας αυστηρά στις κυρώσεις, αλλά επεκτείνεται π.χ. και σε υπηρεσίες ή αγαθά. Θυμόμαστε όλοι τη συζήτηση για το κλιμακωτό αντίτιμο εισιτηρίου στα μέσα μεταφοράς ανάλογα με το εισόδημα. Αύριο θα μπορούσε να αφορά και την τιμή των ειδών πρώτης ανάγκης, δηλαδή σε διαφορετική τιμή να αγοράζει το ψωμί ο πλούσιος και σε διαφορετική ο φτωχός κ.ο.κ. Δεύτερον, καμία από τις κατά καιρούς επιχειρούμενες αλλαγές στο ύψος των προστίμων ΚΟΚ δεν επέφερε μείωση της παραβατικότητας. Σχεδόν όλα έχουν δοκιμαστεί: και τα χαμηλά πρόστιμα για παραβάσεις που δεν προκαλούν ατυχήματα και τα υψηλά για σοβαρές, και οι αλλαγές στον ΚΟΚ (π.χ. όχι πολύ αυστηρά όρια ταχύτητας διότι παραβιάζονται).
Διότι το θέμα δεν είναι το ύψος των προστίμων αλλά η ανύπαρκτη κυκλοφοριακή αγωγή, που αφορά όλους τους πολίτες. Με τη σαγιονάρα οδηγεί και ο φτωχός και ο μεσαίος και ο πλούσιος. Η μαγκιά στους δρόμους δεν είναι ταξική, έχει να κάνει με νοοτροπίες βαθιά ριζωμένες σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Η μη πειθαρχία στους νόμους αποτελεί εθνικό κουσούρι και αφορά όλα τα πεδία της καθημερινότητας όπου απαιτούνται κανόνες, από την έκδοση αποδείξεων έως την αναμονή στην ουρά. Οι περισσότεροι θάνατοι από τροχαία οφείλονται, λένε οι μελέτες, στις κακές πρακτικές οδήγησης και στην παραβίαση των δικαιωμάτων των άλλων, χαρακτηριστικά που γίνονται φονικά όταν συνδυαστούν με την εριστικότητα, την ανυπομονησία, την επιπολαιότητα και την τύφλωση που επιφέρει η πίστη στο αλάνθαστο «εγώ».
Η σύνεση στον δρόμο είναι απόρροια της κοινωνικής σύνεσης. Οταν αυτή αποκτηθεί (καθόλου εύκολο σε μια χώρα που υφαίνει νυχθημερόν αυθαιρεσίες, ρουσφέτια και διαπλοκές, όπου δεν υπάρχει εκτεταμένη εκείνη η παιδεία ώστε η τήρηση των κανόνων να είναι όχι από φόβο αλλά από ελεύθερη επιλογή) θα υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια. Είθε. Ωστε να μπορεί να πλάσει ο καθένας μας –κατ’ ελάχιστον– τη μορφή του πεπρωμένου του, αμυνόμενος στη διηνεκή επιθετικότητα του απρόβλεπτου.