Ούτε πόροι, ούτε άνθρωποι, ούτε έλεγχοι

Με μόλις 15 άτομα προσωπικό για όλη τη χώρα, οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος το 2015 εισηγήθηκαν πρόστιμα ύψους 4,2 εκατ. ευρώ

Κατά το ήμισυ μειώθηκαν μόλις σε τέσσερα χρόνια οι έλεγχοι που πραγματοποιούν οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος. Αιτία δεν είναι άλλη από την τραγική πλέον υποστελέχωση της υπηρεσίας και τους πολύ περιορισμένους πόρους της, συνθήκες που αφήνουν έναν κρίσιμο τομέα να επαφίεται στον «πατριωτισμό» λιγοστών υπαλλήλων – όσων δεν έχουν ακόμα επιδιώξει να μετακινηθούν σε άλλη υπηρεσία. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2015, με μόλις 15 άτομα προσωπικό για όλη τη χώρα, οι επιθεωρητές εισηγήθηκαν πρόστιμα ύψους 4,2 εκατ. ευρώ.

Από το 2004 –οπότε ξεκίνησαν το έργο τους οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος– ο αριθμός των ελέγχων αυξανόταν αργά αλλά σταθερά. Χρονιά ρεκόρ της υπηρεσίας ήταν το 2008, οπότε και πραγματοποιήθηκαν 313 έλεγχοι. Μετά μια απότομη κάμψη το 2009, η υπηρεσία επανήλθε σε ανοδική πορεία μέχρι το 2011 (249 έλεγχοι). Εκτοτε το έργο της υπηρεσίας βαίνει μειούμενο: 235 έλεγχοι το 2012, 164 έλεγχοι το 2013, 145 το 2014, 136 το 2015 (δηλαδή 45% λιγότεροι από το 2011!).

Η γενική διευθύντρια

Χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικρατεί σήμερα σε ένα από τα γνωστότερα όργανα ελέγχου της πολιτείας είναι το σχόλιο της Γεωργίας Κοτίνη, γενικής διευθύντριας του Σώματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης Ενέργειας και Μεταλλείων (της υπηρεσίας στην οποία υπάγονται οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος) από τον απολογισμό του 2015. «Ο αριθμός των επιθεωρητών μειώθηκε δραματικά τα τελευταία χρόνια, λόγω συνταξιοδοτήσεων και υπηρεσιακών μετακινήσεων. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ο αριθμός των επιθεωρητών Περιβάλλοντος μειώθηκε από 35 σε 18 από το 2011 μέχρι τα τέλη του 2015 (σ.σ.: σήμερα είναι 15)».

Επίσης, οι λειτουργικές δαπάνες του σώματος δεν καλύπτονται πλέ-

Γιατί οι εταιρείες στις οποίες επιβάλλονται πρόστιμα δεν γνωστοποιούνται ποτέ.

ον από κοινοτικούς πόρους αλλά από τον προϋπολογισμό του ΥΠΕΝ «που με δυσκολία καλύπτει τις εξειδικευμένες απαιτήσεις του ελεγκτικού έργου». Χαρακτηριστικό είναι ότι ο νόμος του 2015 (ν.4336) για τις δαπάνες των μετακινούμενων δημοσίων υπαλλήλων «δικαιολογεί μόνο τη χρήση του φθηνότερου συγκοινωνιακού μέσου και αποτρέπει τη χρήση Ι.Χ. οχημάτων, με αποτέλεσμα να μη λαμβάνεται υπόψη η ιδιαιτερότητα του σώματος για την ανάγκη άμεσων μετακινήσεων σε εγκαταστάσεις και δραστηριότητες (μεταλλεία, λατομεία, βιομηχανίες) που βρίσκονται στο σύνολό τους σε δύσβατες περιοχές μακριά από τα κέντρα των πόλεων και δεν εξυπηρετούνται από τα δημόσια μέσα συγκοινωνίας». Με άλλα λόγια οι επιθεωρητές καλούνται να καλύψουν μόνοι τους τα έξοδα μετακίνησης... ή να πάρουν το λεωφορείο.

Ενα ακόμα σημείο, ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στους επιθεωρητές Περιβάλλοντος, είναι η «δέσμευση» των λιγοστών υπαλλήλων από τη Δικαιοσύνη. «Με την πάροδο των ετών οι βεβαιούμενες περιβαλλοντικές παραβάσεις που παραπέμπονται να εκδικαστούν στα ποινικά δικαστήρια έχουν συσσωρευθεί λόγω των πολλαπλών αναβολών, γεγονός που επιβαρύνει σημαντικά το ήδη ασφυκτικό ελεγκτικό πρόγραμμα και τις δαπάνες μετακίνησης των επιθεωρητών, που καλούνται να παραστούν και να καταθέσουν ως μάρτυρες στα δικαστήρια όλης της χώρας», αναφέρει στο κείμενό της η επικεφαλής της υπηρεσίας. «Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος έλαβαν για το 2015 πάνω από 150 κλήσεις ως μάρτυρες στα δικαστήρια, ενώ για το 2016 οι αντίστοιχες κλήσεις είναι πάνω από 200». Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι αυτές οι 200 κλήσεις αντιστοιχούν, σε ένα έτος, σε 15 ανθρώπους.

Οι έλεγχοι

Ας δούμε όμως ποια ήταν η δράση των επιθεωρητών το 2015. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση που δημοσιεύτηκε στο τέλος του 2016, οι επιθεωρητές πραγματοποίησαν 123 νέους ελέγχους (70 στη Νότια Ελλάδα και 53 στη Βόρεια Ελλάδα) και 13 επανελέγχους. Περί το 30% των ελέγχων αφορούσε δραστηριότητες του ευρύτερου δημόσιου τομέα (διαχείριση απορριμμάτων και λυμάτων κ.ά.) και το υπόλοιπο 70% δραστηριότητες του ιδιωτικού τομέα.

Οι επιθεωρητές εισηγήθηκαν 50 αποφάσεις επιβολής προστίμου προς τον υπουργό Περιβάλλοντος, συνολικού ύψους 4,2 εκατ. ευρώ. Τα δύο υψηλότερα πρόστιμα, ύψους 994.000 και 739.000 ευρώ, αφορού- σαν τη γνωστή υπόθεση της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός, που γνωστοποιήθηκε από τον τότε υπουργό Π. Σκουρλέτη. Τα επόμενα σημαντικότερα πρόστιμα αφορούσαν διυλιστήριο στην Κορινθία (301.000 ευρώ), διυλιστήριο στη Δυτική Αττική (255.000 ευρώ), ναυπηγείο στην Εύβοια (232.000 ευρώ) και μονάδα επεξεργασίας λυμάτων στην Κορινθία (217.000 ευρώ).

Αξίζει να σημειωθεί ένα σημαντικό κενό: οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος δεν δημοσιεύουν στη «Διαύγεια» τις εκθέσεις αυτοψίας ύστερα από έλεγχο ή τις αποφάσεις επιβολής προστίμου (χωρίς η εξαίρεση αυτή να προκύπτει από τον νόμο της «Διαύγειας»). Επιπλέον, την τελευταία τριετία δεν δημοσιοποιούνται πια τα πρόστιμα όταν αυτά υπογραφούν από τον υπουργό Περιβάλλοντος. Ως αποτέλεσμα, οι εταιρείες στις οποίες επιβάλλονται δεν γνωστοποιούνται ποτέ, άρα προστατεύονται από την αρνητική δημοσιότητα...