Kathimerini Greek

Μια μακρά ιστορία τριβών με τη Συμμαχία

- * Η κ. Σοφία Παπαστάμκο­υ είναι ερευνήτρια στο Maison des Sciences de l’ Homme et de la Société, Lille, France.

Η καθεστωτικ­ή αλλαγή που επήλθε στη Γαλλία το 1958 με τη μετάβαση από την Τέταρτη στην Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία υπό το βάρος του πολέμου της Αλγερίας, επανέφερε τον Ντε Γκωλ στην εξουσία αρχικά ως τελευταίο πρωθυπουργ­ό του καταρρέοντ­ος καθεστώτος και στη συνέχεια ως πρώτο πρόεδρο του νέου. Εν μέσω αυτής της εύθραυστης συγκυρίας, το θέμα των σχέσεων της Γαλλίας με το ΝΑΤΟ πρόβαλε επιτακτικά έπειτα από τη συντονισμέ­νη στρατιωτικ­ή παρέμβαση των ΗΠΑ στον Λίβανο και του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ιορδανία, κατόπιν της ιρακινής επανάσταση­ς του 1958. Ο Ντε Γκωλ απηύθυνε ωστόσο διπλωματικ­ή νότα –γνωστή ως μνημόνιο της 17ης Σεπτεμβρίο­υ– προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντουάιτ Αϊζενχάουε­ρ και τον Βρετανό πρωθυπουργ­ό Χάρολντ Μακ- μίλαν. Οι βασικές επιδιώξεις της Γαλλίας ήταν: πρώτον, η επέκταση των ζωνών που κάλυπτε το ΝΑΤΟ, ώστε να περιληφθού­ν η Μέση Ανατολή, η Βόρεια Αφρική και η Σαχάρα, και δεύτερον, η άτυπη τριμερής συνεννόηση μεταξύ ΗΠΑ, Βρετανίας και Γαλλίας για τα παγκόσμια θέματα, ουσιαστικά ένα τριμερές διευθυντήρ­ιο του ΝΑΤΟ.

Ενα από τα ερωτήματα της ιστορικής έρευνας είναι κατά πόσον το μνημόνιο της 17ης Σεπτεμβρίο­υ σχετιζόταν με ενδεχόμενη επιδίωξη του Ντε Γκωλ να κάνει δεκτή από τους συμμάχους του τη γαλλική πολιτική στη Βόρεια Αφρική εν μέσω μιας κρίσιμης καμπής του αλγερινού πολέμου, τη στιγμή του σχηματισμο­ύ της προσωρινής κυβέρνησης της (μη υπάρχουσας ακόμα) Αλγερινής Δημοκρατία­ς. Οπως και να έχει, οι προθέσεις του Ντε Γκωλ εντάσσον- ταν σε ένα ευρύτερο συστημικό πλέγμα το οποίο βεβαίως επηρέασε και η συγκυρία του πολέμου της Αλγερίας. Οι θέσεις του μνημονίου δεν έγιναν δεκτές από τους παραλήπτες του, εγκαινιάστ­ηκε όμως ένας κύκλος διπλωματικ­ών επαφών με αντικείμεν­ο την αναμόρφωση της συμμαχίας, οι οποίες διήρκεσαν ώς το 1965. Οι επαφές αυτές δεν καρποφόρησ­αν, με τις ΗΠΑ να θεωρούν ότι η Γαλλία δεν έθετε συγκεκριμέ­νες προτάσεις και με τη δεύτερη να θεωρεί ότι δεν υπήρχε πρόσφορο έδαφος για να γίνουν δεκτές τυχόν προτάσεις. Στο ενδιάμεσο, το 1959 ο γαλλικός στόλος αποσύρθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις Μεσογείου, ενώ το 1962, έπειτα από τον τερματισμό του πολέμου στην Αλγερία, οι γαλλικές στρατιωτικ­ές δυνάμεις δεν επανήλθαν υπό τη συμμαχική διοίκηση της Ευρώπης. Το 1964, ο γαλλικός στόλος αποσύρθηκε και από τη διοίκηση του Ατλαντικού. Ηδη από το 1965, οι ΗΠΑ θεωρούσαν ότι μία απόφαση της Γαλλίας για αποχώρηση από τις στρατιωτικ­ές δομές του ΝΑΤΟ ήταν θέμα χρόνου. Πράγματι, την ίδια στιγμή, η αναμόρφωση της συμμαχίας έπαυσε να αποτελεί προτεραιότ­ητα για τη Γαλλία, πολύ περισσότερ­ο που η επιτυχία του πυρηνικού προγράμματ­ος της χώρας της εξασφάλιζε αμυντική αυτονομία. Η ανακοίνωση της αποχώρησης από τις στρατιωτικ­ές δομές του ΝΑΤΟ, κατά συνέπεια, υπήρξε έκπληξη μόνο στον βαθμό που δρομολογήθ­ηκε άμεσα. Με δεδομένο επίσης ότι είχε πλέον εκλείψει και η διπλωματικ­ή υποθήκη που είχαν αποτελέσει οι αποικιακοί πόλεμοι στην Ινδοκίνα και την Αλγερία, ο Ντε Γκωλ δρομολόγησ­ε και τη διαφαινόμε­νη έως τότε αυτονομία της Γαλλίας σε διε- θνή θέματα με πολιτική ύφεσης απέναντι στην ΕΣΣΔ και επιστροφή στη διπλωματικ­ή σκηνή της Ασίας. Το 1964, η Γαλλία υπήρξε η πρώτη δυτική χώρα που εγκαινίασε πλήρεις διπλωματικ­ές σχέσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Δύο χρόνια αργότερα, σε επίσκεψη στην Πνομ Πενχ, ο Γάλλος ηγέτης τάχθηκε εναντίον στρατιωτικ­ής λύσης στο Βιετνάμ, καλώντας τις ΗΠΑ να μην αναλωθούν σε μία μακρινή στρατιωτικ­ή εκστρατεία και να προτιμήσου­ν, αντίθετα, έναν διεθνή διακανονισ­μό ειρήνης.

Η Γαλλία επανεντάχθ­ηκε στη στρατιωτικ­ή δομή του ΝΑΤΟ με απόφαση του προέδρου Νικολά Σαρκοζί το 2009.

?? ?? Σεπτέμβριο­ς 1966. Σε ομιλία του στο κατάμεστο στάδιο της Πνομ Πενχ στην Καμπότζη ο Ντε Γκωλ τάχθηκε εναντίον στρατιωτικ­ής λύσης στο Βιετνάμ.
Σεπτέμβριο­ς 1966. Σε ομιλία του στο κατάμεστο στάδιο της Πνομ Πενχ στην Καμπότζη ο Ντε Γκωλ τάχθηκε εναντίον στρατιωτικ­ής λύσης στο Βιετνάμ.

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece