Τα μυστήρια της μισθοδοσίας του Δημοσίου
συμβούλου επιχειρήσεων
Είμαι βέβαιος ότι έχετε ακούσει για τα Ελευσίνια Μυστήρια και τα Επτά Μυστήρια της Εκκλησίας. Αμφιβάλλω όμως αν έχετε ακούσει για τα Μυστήρια της Μισθοδοσίας των Δημοσίων υπαλλήλων. Πρώταπρώτα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι εννοούμε με τη λέξη Μυστήρια. Για τα Μυστήρια της Εκκλησίας έχουμε τον ακόλουθο ορισμό: «κάθε χριστιανική θρησκευτική διδασκαλία που γνωστοποιήθηκε στους ανθρώπους από τον Θεό και δεν είναι δυνατό να ερμηνευτεί ή να κατανοηθεί με τη λογική». Κατ’ επέκταση μπορούμε να ορίσουμε τα Μυστήρια της Μισθοδοσίας σαν: «κάθε πληροφορία που αφορά το πλήθος των μισθοδοτούμενων στο Δημόσιο και το συνολικό ποσό της μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων που γνωστοποιήθηκε στους πολίτες από τον υπουργό και δεν είναι δυνατόν να ερμηνευτεί ή να κατανοηθεί με τη λογική».
Αν μπερδευτήκατε, μην ανησυχείτε γιατί σε λίγο θα σας εξηγήσω τα Μυστήρια. Λοιπόν, σύμφωνα με στοιχεία τα οποία διαβιβάστηκαν στη Βουλή από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Γιώργο Χουλιαράκη για το συνολικό κόστος μισθοδοσίας, στα οποία περιλαμβάνονται τακτικές και πρόσθετες αποδοχές υπαλλήλων, των ενταγμένων στο σύστημα πληρωμής της ΕΑΠ (Ενιαία Αρχή Πληρωμών), φορέων της Κεντρικής Κυβέρνησης, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ και ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού, κατά την τελευταία τριετία, το μισθολογικό κόστος έχει ως εξής: • Το 2013 το μισθολογικό κόστος ανήλθε σε 14.931.884.840,24 ευρώ και ο αριθμός των δικαιούχων ήταν 758.490. • Το2014 το μισθολογικό κόστος ανήλθε σε 15.243.935.699,49 ευρώ και ο αριθμός των δικαιούχων ήταν 769.543. • Το 2015 το μισθολογικό κόστος ανήλθε σε 14.915.054.098,70 ευρώ και ο αριθμός των δικαιούχων ήταν 738.076.
Ο αναπληρωτής υπουργός διευκρίνισε ότι τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από τα αρχεία που με ευθύνη τους «ανεβάζουν» οι εκάστοτε εκκαθαριστές στο σύστημα της ΕΑΠ. Ο δε αριθμός των δικαιούχων μεταβάλλεται καθώς περιλαμβάνονται συμβασιούχοι, εξωτερικοί συνεργάτες, υπάλληλοι σε καθεστώς διαθεσιμότητας ή αργίας, αλλά και ένας σημαντικός αριθμός υπαλλήλων που αποχωρούν λόγω συνταξιοδότησης.
Μυστήριο Πρώτο: Η μόνιμη επωδός όλων των συλλογικών οργάνων των δημοσίων υπαλλήλων είναι η συνεχής μείωση των αμοιβών τους. Μια απλή διαίρεση αποδεικνύει το εντελώς αντίθετο. Η μέση ετήσια αμοιβή των δημοσίων υπαλλήλων για το 2013 ήταν 19.686 ευρώ, για το 2014 ήταν 19.809 ευρώ και για το 2015 οποία έκπληξη ήταν 20.208 ευρώ! Δηλαδή σε κάθε χρόνο η μέση αμοιβή αυξήθηκε και από το 2013 μέχρι το 2015 η μέση ετήσια αμοιβή στο Δημόσιο αυξήθηκε κατά 2,65%! Εδώ τα μυστήρια ξεπερνούν και τα Ελευσίνια. Πώς γίνεται αφενός να μειώνονται οι μισθοί και ταυτόχρονα να αυξάνεται η μέση ετήσια αμοιβή. Δεν γίνεται, εκτός αν υπερκαλύπτουμε τις μειώσεις με υπερωρίες πραγματικές ή πλασματικές.
Υπάρχει όμως και μια άλλη σημαντική παράμετρος σχετικά με τις ετήσιες αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του αναπληρωτή υπουργού στις αμοιβές περιλαμβάνονται και ορισμένοι οι οποίοι κατά τη διάρκεια του έτους συνταξιοδοτήθηκαν. Μπορεί κάποιος να υποθέσει με σχετική βεβαιότητα ότι αυτοί που αποχωρούν βρίσκονται στα υψηλότερα κλιμάκια της μισθοδοσίας, ενώ αυτοί που προσλαμβάνονται θα ξεκινούν με τα χαμηλότερα κλιμάκια. Σύμφωνα με το ισχύον μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων οι εισαγωγικοί μισθοί και οι καταληκτικοί μισθοί για τις διάφορες κατηγορίες είναι οι ακόλουθοι. Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης: Αρχικός Μισθός (Α.Μ.) 1.092 ευρώ / Καταληκτικός Μισθός (Κ.Μ.) 2.154 ευρώ. Τεχνολογικής Εκπαίδευσης: Α.Μ. 1.037 ευρώ / Κ.Μ. 2.027 ευρώ. Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης: Α.Μ. 858 ευρώ / Κ.Μ. 1.578 ευρώ και Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης: Α.Μ. 780 ευρώ / Κ.Μ. 1.296 ευρώ.
Με τη λογική υπόθεση ότι αυτοί που φεύγουν βρίσκονται στο τέλος της σταδιοδρομίας τους και συνεπώς στα ψηλότερα μισθολογικά κλιμάκια, ενώ αυτοί που προσλαμβάνονται θα ξεκινούν από τα χαμηλότερα κλιμάκια, σαν συνέπεια θα περιμέναμε να μειώνεται σημαντικά η μέση ετήσια αμοιβή. Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι αυτοί που φεύγουν είναι Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, ενώ αυτοί που τους αντικαθιστούν είναι Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης και πάλι η μέση αμοιβή θα έπρεπε να μειώνεται. Από τα στοιχεία όμως που μας έδωσε ο υφυπουργός η μέση αμοιβή αυξάνεται. Ζητείται λογική εξήγηση του φαινομένου.
Μυστήριο Δεύτερο: Γράφοντας το σημερινό άρθρο, προσπάθησα να επαληθεύσω τα στοιχεία που έδωσε στη Βουλή ο κ. Χουλιαράκης. Ανέτρεξα στην επίσημη ιστοσελίδα της Απογραφής (https://apografi.gov.gr/index.php/statistika-mitroou.html), η οποία υπογράφεται από το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης και το υπουργείο Οικονομικών. Βρήκα συγκρίσιμα στοιχεία σχετικά με το πλήθος των Δ.Υ. για τα χρόνια 2012 - 2016, τα οποία σας παραθέτω: 2012 = 701.045, 2013 = 680.238, 2014 = 657.584, 2015 = 653.463 και 2016 (μέχρι τον Οκτώβριο) = 649.536. Επιπλέον από το 2015 υπάρχουν πρόσθετα στοιχεία σχετικά με το τακτικό και έκτακτο προσωπικό των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου, τα οποία έχουν ως εξής: 2015 = 47.373 και 2016 (μέχρι τον Οκτώβριο) = 47.692.
Οπως εύκολα μπορείτε να διαπιστώσετε υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση μεταξύ των στοιχείων της Απογραφής και των στοιχείων που έδωσε ο υπουργός σχετικά με το πλήθος των Δ.Υ. Για παράδειγμα, για το 2015 όπου τα στοιχεία είναι απόλυτα συγκρίσιμα, διότι περιλαμβάνεται και το προσωπικό των ΝΠΙΔ, ο υπουργός λέει ότι πληρώθηκαν 738.076, ενώ στην Απογραφή εμφανίζονται να υπάρχουν μόνον 700.836 (653.463 + 47.373) Δ.Υ. Η εξήγηση είναι απλή. Στα στοιχεία του κ. Χουλιαράκη τα ποσά είναι σωστά αλλά το πλήθος είναι λάθος γιατί περιλαμβάνει όλους όσους πλήρωσε το Δημόσιο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Δηλαδή και συνταξιούχους που έφυγαν πριν κλείσει ο χρόνος και συμβασιούχους που δούλεψαν για μερικούς μήνες. Αντίθετα τα στοιχεία της Απογραφής είναι σωστά όσον αφορά το πλήθος των υπαλλήλων γιατί αποτυπώνουν την κατάσταση ως έχει στο τέλος του έτους. Αποκλίσεις υπάρχουν και στα χρόνια 2014 και 2013, έστω και αν προσθέσουμε τις περίπου 47.000 υπαλλήλων των ΝΠΙΔ. Πάντοτε το πλήθος σύμφωνα με την Απογραφή είναι σημαντικά μικρότερο από το πλήθος των αμειβόμενων που έδωσε ο υπουργός. Κατά συνέπεια, αν θέλουμε να δούμε το πραγματικό πλήθος των Δ.Υ. πρέπει να αγνοήσουμε το πλήθος που έδωσε ο κ. Χουλιαράκης και να δούμε μόνο τα στοιχεία από την απογραφή.
Σύμφωνα με την Απογραφή, ουσιαστική μείωση υπήρξε μόνο το 2013 και το 2014, ενώ για το 2015 η μείωση του προσωπικού είναι μόνο 4.121 Δ.Υ. και το 2016 είναι μόνο 3.608 Δ.Υ. Δηλαδή, παρ’ όλες τις αθρόες συνταξιοδοτήσεις, το 2015 και 2016 δεν υπάρχει ουσιαστική μείωση των Δ.Υ. Με άλλα λόγια πρέπει να γίνονται αθρόες προσλήψεις από τα παράθυρα και τις μπαλκονόπορτες. Προσωπικά δεν μπόρεσα να βρω άλλη εξήγηση. Πολύ θα ήθελα να μου τεκμηριώσει κάποιος ότι έχω λάθος. «The plot thickens» που λένε και οι Αγγλοσάξονες.
Μυστήριο Τρίτο: Σήμερα υπάρχουν 2.697 εκκαθαριστές (142 στην Κεντρική Κυβέρνηση και 2.555 στα υπόλοιπα νομικά πρόσωπα), οι οποίοι υποβάλλουν τα στοιχεία της μισθοδοσίας (προκαταβολή και εκκαθάριση) στην ΕΑΠ κάθε μήνα. Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι οι άνθρωποι που απασχολούνται με τη μισθοδοσία των Δ.Υ. είναι τουλάχιστον διπλάσιοι, δηλαδή ένας εκκαθαριστής και ένας αναπληρωτής. Το άμεσο μισθολογικό κόστος αυτών των Δ.Υ. είναι περίπου 108 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή περίπου 154 ευρώ ανά μισθοδοτούμενο ή 12,84 ευρώ ανά μισθοδοτούμενο ανά μήνα. Αυτό το κόστος είναι υπερβολικά υψηλό. Στην αγορά δραστηριοποιούνται εταιρείες οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες υπολογισμού της μισθοδοσίας με αμοιβή 4-6 ευρώ ανά μισθοδοτούμενο ανά μήνα. Στην αμοιβή μάλιστα περιλαμβάνονται και συμβουλευτικές υπηρεσίες για τα νομικά και οικονομικά θέματα της μισθοδοσίας. Προβληματίστηκε ποτέ κάποιος μήπως θα μπορούσε να γίνει σημαντική οικονομία στην εκκαθάριση της μισθοδοσίας, αν αυτή δινόταν στις εξειδικευμένες εταιρείες, όπως γίνεται σε όλο τον κόσμο, αλλά και στην Ελλάδα από τις ιδιωτικές εταιρείες;
Μπορώ να σας αποκαλύψω ότι μια τέτοια πρόταση έγινε προς την Κυβέρνηση το 2008, αλλά όπως όλα τα θέματα που μπορούν να βάλουν κάποια τάξη και να εξοικονομηθούν χρήματα, ποτέ δεν εξετάστηκε σοβαρά και φυσικά δεν υλοποιήθηκε.
Πώς γίνεται αφενός να μειώνονται οι μισθοί και ταυτόχρονα να αυξάνεται η μέση ετήσια αμοιβή. Δεν γίνεται, εκτός αν υπερκαλύπτουμε τις μειώσεις με υπερωρίες πραγματικές ή πλασματικές.