Διετής ύφεση με δειλό φως

Οξεχωριστός οικονομολόγος και φιλελεύθερος Λούντβιχ φον Μίζες είχε σημειώσει, σε μια κριτική προς τις σοσιαλιστικές απόψεις, την επαύριο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου: «Ακόμη και οι άγγελοι, αν είχαν ανθρώπινο μυαλό, δεν θα κατόρθωναν ποτέ να χτίσουν τον σοσιαλισμό». Η ομάδα του πρωθυπουργού, προφανώς, δεν στοχεύει στον σοσιαλισμό. Δεν χρειαζόταν όμως τίποτε καλύτερο από το μυαλό, που κάθε άνθρωπος διαθέτει, για να έχουν επιτύχει πολλά περισσότερα στα δύο χρόνια που διαχειρίζονται τα κοινά πράγματα και, κυρίως, τα οικονομικά.

Η δημοσίευση των ετήσιων στοιχείων για την πορεία του βασικού μεγέθους της οικονομίας, του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), είναι απογοητευτική. Τα πρώτα δύο χρόνια διακυβέρνησης υπό τον κ. Τσίπρα πήγαν χαμένα. Η επιστροφή σε θετικό πεδίο, που κατεγράφη τελικώς το 2014, ήταν εξαιρετικά δειλή. Το 2014 μπορούσε να έχει εξελιχθεί πολύ καλύτερα, αν ήδη από εκείνο το καλοκαίρι δεν είχε φανεί ότι η τότε κυβέρνηση είχε πρακτικώς περιέλθει σε αδυναμία διοίκησης του κράτους και εισαγωγής των μεταρρυθμίσεων. Δυστυχώς, τα όσα έπραξε ο κ. Τσίπρας όταν βρέθηκε αυτός στη διακυβέρνηση, μετά τον Ιανουάριο 2015, επέκτειναν και εμβάθυναν τα προβλήματα. Πρακτικώς, οι άνεμοι φύσηξαν δυσμενώς από το δεύτερο μισό του 2014 και μέχρι σήμερα δεν έχουν κοπάσει. Αν η δεύτερη αξιολόγηση κλείσει τελικά τον Μάιο του 2017, όπως απειλείται να συμβεί, η προσπάθεια να βγει η Ελλάδα στο ξέφωτο των αγορών θα έχει γράψει καθυστέρηση τριών ετών!

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, το όποιο –και δεν είναι ήσσονος σημασίας– σημάδι βελτίωσης υπάρχει στα νέα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ καθίσταται πολύ σημαντικό. Τέτοιο σημάδι είναι, για παράδειγμα, μια πολύ σημαντική μεταβλητή του ΑΕΠ, ο όγκος των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας, δηλαδή των μισθωτών, που αυξήθηκε το 2016 κατά σχεδόν 3%. Είναι η πρώτη θετική μεταβολή έπειτα από έξι χρόνια συρρίκνωσης.

Πράγματι, από το 2010 μέχρι το 2015 το σχετικό «κονδύλι» του ΑΕΠ μειώθηκε σε 57 από 85 δισ. ευρώ ή κατά 32%. Αυτό δεν υποδεικνύει, βεβαίως, αντίστοιχη μείωση της αμοιβής καθενός ξεχωριστά, αφού περιλαμβάνει την τεράστια μείωση της απασχόλησης.

Αποδεικνύει όμως πως ήρκεσε η έστω αναιμική προσπάθεια σταθεροποίησης, στην οποία υποχρεώθηκε ο κ. Τσίπρας, για να επανέλθει η οικονομία στην ενάρετη τροχιά την οποία είχε και εγκατέλειψε το 2014. Με ευθύνη της κυβέρνησης Σαμαρά -Βενιζέλου, βεβαίως, αλλά κυρίως επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ, όταν πρώτη φορά κέρδισε εκλογές (Ευρωβουλή ’14), δεν άφησε καμία αμφιβολία ότι θα χρησιμοποιούσε τη συνταγματική ευκαιρία για να αναλάβει εκβιαστικά τη διακυβέρνηση. Μπορούσε, τουλάχιστον, να μην έχει μήτε εξαγγείλει πόσο μάλλον δοκιμάσει να εφαρμόσει την πιο καταστροφική πολιτική στα χρόνια της μεταπολίτευσης.