Τα καλά και τα κακά σενάρια για το ευρώ

Το «χειρότερο» είναι η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, λόγω ρήξης με τους δανειστές

Μπορεί η οικονομία της Ευρωζώνης να ανακάμπτει ακόμη πιο δυναμικά τα τελευταία χρόνια, ωστόσο πολλά προβλήματα παραμένουν άλυτα: υψηλό δημόσιο χρέος, μεγάλη ανεργία, ευάλωτα τραπεζικά συστήματα, ελληνικό πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Παράλληλα, μια νέα απειλή έχει εμφανιστεί στον ορίζοντα: οι αντιευρωπαϊστές πολιτικοί σε Γαλλία, Ιταλία και αλλού, που υπόσχονται έξοδο από το ευρώ. Το Bloomberg σχεδίασε τρία σενάρια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη διάσπαση της Ευρωζώνης.

Μπορεί η οικονομία της Ευρωζώνης να ανακάμπτει ακόμη πιο δυναμικά τα τελευταία χρόνια, ωστόσο πολλά προβλήματα παραμένουν άλυτα: υψηλό δημόσιο χρέος, μεγάλη ανεργία, ευάλωτα τραπεζικά συστήματα, ελληνικό πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Παράλληλα, μια νέα απειλή έχει εμφανιστεί στον ορίζοντα: οι αντιευρωπαϊστές πολιτικοί σε Γαλλία, Ιταλία και αλλού, που υπόσχονται έξοδο από το ευρώ. Το Bloomberg σχεδίασε τρία σενάρια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη διάσπαση της Ευρωζώνης, με πιθανότερο το να ασκηθεί υπερβολική πίεση στην Ελλάδα και η ελληνική κυβέρνηση να εγκαταλείψει το ευρώ. Υπάρχουν, όμως, και τρία σενάρια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη διάσωση του ευρώ, με πιθανότερο οι 19 χώρεςμέλη να συνεχίσουν την τρέχουσα πολιτική, δηλαδή να καταβάλουν προσπάθεια απλώς για να αντιμετωπίσουν προσωρινά τα θεμελιώδη προβλήματα και έπειτα από μερικά χρόνια να ολοκληρώσουν την τραπεζική ένωση με τη θέσπιση εγγύησης καταθέσεων.

Τρία σενάρια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη διάσπαση της Ευρωζώνης:

1. Η κ. Μαρίν Λεπέν κερδίζει στις προεδρικές εκλογές και μετά προκηρύσσει –και κερδίζει– δημοψήφισμα για έξοδο της Γαλλίας από την Ευρωζώνη. Ακολουθεί φυγή κεφαλαίων από τη Γαλλία, και από άλλες χώρες της περιφέρειας, όπως η Ιταλία και επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων. Απτόητη η κ. Λεπέν επαναφέρει το γαλλικό φράγκο, του οποίου η αξία υποτιμάται σημαντικά. Ακολουθεί χάος στις αγορές, ενώ και άλλες κυβερνήσεις ακολουθούν το παράδειγμα της Γαλλίας, με αποτέλεσμα η Ευρωζώνη να περιοριστεί σε μερικές χώρες του Βορρά. Πιθανότητες: 15%.

2. Η άρνηση των Βρυξελλών να εγκρίνουν το ιταλικό σχέδιο για την κρατική διάσωση πολλών ιταλικών τραπεζών επιφέρει τη χαριστική βολή στο ιταλικό τραπεζικό σύστημα. Ακολουθεί επιδρομή στις τράπεζες και επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων. Η παρούσα κυβέρνηση καταρρέει και στις εκλογές κερδίζει το ευρωσκεπτικιστικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο που σχηματίζει κυβέρ- νηση με την ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά, με στόχο την επαναφορά της λιρέτας. Ακολουθεί εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και νίκη της κυβέρνησης στο δημοψήφισμα για έξοδο από το ευρώ. Πιθανότητες: 30%.

3. Οι πιστωτές ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση και άλλες περικοπές στις συντάξεις και ο κ. Αλέξης Τσίπρας προκηρύσσει πρόωρες εκλογές, τις οποίες κερδίζει υποσχόμενος το τέλος της λιτότητας. Οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης υιοθετούν ακόμη πιο σκληρή στάση απέναντι στην Ελλάδα. Αυτή τη φορά η ελληνική κυβέρνηση δεν κάνει πίσω και δεν πληρώνει το ομόλογο προς την ΕΚΤ τον Ιούλιο. Η ΕΚΤ κόβει την παροχή ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες. Οι καταθέσεις σε ευρώ μετατρέπονται σε υποσχετικές, ενώ εταιρείες και κυβέρνηση καταφεύγουν στον αντιπραγ- ματισμό μέχρι να κυκλοφορήσει νέο νόμισμα. Η Ελλάδα εγκαταλείπει το ευρώ. Πιθανότητες: 50%.

Επονται τα τρία σενάρια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη διατήρηση της Ευρωζώνης.

1. Αντιμέτωπη με εμπορικό πόλεμο από τις ΗΠΑ και επιθετικότητα από τη Ρωσία, δηλαδή με τη μεγαλύτερη υπαρξιακή απειλή που έχει αντιμετωπίσει η Ευρώπη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία αποφασίζει να συνδέσει άρρηκτα τη μοίρα της με αυτήν της υπόλοιπης Ευρώπης. Η κ. Μέρκελ συναινεί στη δημιουργία δημοσιονομικής ένωσης με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης σε αντάλλαγμα με γερμανικού τύπου δημοσιονομική πειθαρχία. Η δημοσιονομική ένωση θέτει τέλος στα όποια σενάρια περί επιβίωσης του ευρώ, το οποίο ανατιμάται σημαντικά. Πιθανότητες: 10%.

2. Ο κ. Μάρτιν Σουλτς, υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών για την καγκελαρία, κερδίζει τις εκλογές του Σεπτεμβρίου και είναι πρόθυμος να ανεχθεί χαλαρότερη δημοσιονομική πολιτική. Οι πιστωτές χαλαρώνουν το ελληνικό πρόγραμμα και η χώρα το ολοκληρώνει το 2018 και επιστρέφει στις αγορές. Ο κ. Σουλτς υποστηρίζει τη δημιουργία ευρωομολόγων και εγκαταλείπει την οικονομική πολιτική της κ. Μέρκελ, υιοθετώντας ήπια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική που ενισχύει την εσωτερική ζήτηση και οδηγεί σε περιορισμό του εμπορικού πλεονάσματος της Γερμανίας με τις ΗΠΑ, κάτι που περιορίζει την ένταση με την Ουάσιγκτον. Υιοθετείται ήπια μορφή δημοσιονομικής ένωσης, με το Βερολίνο να αποδέχεται πως θα υποστηρίζει τα ελλείμματα χωρών του Νότου υπό προϋποθέσεις. Ο κ. Τσίπρας υποδέχεται με ανοιχτές αγκάλες τον κ. Σουλτς στην Αθήνα. Πιθανότητες: 25%.

3. Η κ. Λεπέν χάνει τις εκλογές, η Ελλάδα δεν χρεοκοπεί, οι ιταλικές τράπεζες αντέχουν την πίεση και η κ. Μέρκελ κερδίζει τις εκλογές. Η κ. Μέρκελ και οι υπόλοιποι ηγέτες συμφωνούν στη δημιουργία υπουργείου Οικονομικών για το ευρώ σε μερικά χρόνια από σήμερα. Η άρνηση της Αθήνας να εφαρμόζει πολιτική λιτότητας προκαλεί μικρές ετήσιες κρίσεις, ωστόσο κάθε φορά επιτυγχάνεται συμφωνία στο παρά πέντε και σταδιακά βελτιώνεται η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. Τελικά, η Ευρωζώνη αποφασίζει να ολοκληρώσει την τραπεζική ένωση με την υιοθέτηση κοινού συστήματος εγγύησης των καταθέσεων. Το 2020, δηλαδή 10 χρόνια μετά το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης, η Ευρωζώνη παραμένει αυτούσια, ενώ νέα μέλη περιμένουν να ενταχθούν σε αυτήν. Πιθανότητες: 75%.

Υψηλό δημόσιο χρέος, μεγάλη ανεργία, ευάλωτα τραπεζικά συστήματα μαστίζουν την Ευρώπη.