Στα όρια εκτροχιασμού η πραγματική οικονομία

Η μετέωρη αξιολόγηση και οι επιπτώσεις σε επενδύσεις, καταθέσεις, κατανάλωση

Υψηλότατο είναι για την πραγματική οικονομία το κόστος της παρατεταμένης αβεβαιότητας που προκαλεί η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της συμφωνίας με τους εκπροσώπους των δανειστών, με αποτέλεσμα να είναι ορατός ο κίνδυνος πλήρους εκτροχιασμού. Τα στοιχεία για την πορεία βασικών μεγεθών είναι αποκαλυπτικά της κατάστασης.

Οι επενδύσεις έχουν βυθιστεί ακόμη περισσότερο, καταγράφοντας νέο αρνητικό ρεκόρ 20ετίας. Η κατανάλωση, που θα περίμενε κανείς να αυξηθεί τουλάχιστον λόγω των δισεκατομμυρίων που δανείστηκε το Δημόσιο για να αποπληρώσει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τον ιδιωτικό τομέα, παρουσίασε οριακή και εν πολλοίς αμφισβητούμενη αύξηση. Ούτε καν το έκτακτο επίδομα των 620 εκατ. ευρώ έχει αποτυπωθεί στα στοιχεία της, ενώ μεγάλες λιανεμπορικές επιχειρήσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για σημαντική μείωση του τζίρου στα σούπερ μάρκετ. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα άρχισαν πάλι να αυξάνονται, ενώ η αβεβαιότητα έφερε την πτώση των καταθέσεων κατά τουλάχιστον 1,6 δισ. μόνο τον Ιανουάριο. Για όλους τους παραπάνω λόγους, το καμπανάκι του κινδύνου χτυπά με την έκθεσή του και το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ. Τι πήγε καλά το 2016, με αποτέλεσμα τουλάχιστον να κρατηθεί το ΑΕΠ στο ύψος του και να αποφευχθούν τα χειρότερα; Οι… φόροι.

Στα ακραία όριά τους έχουν φθάσει μισθωτοί και συνταξιούχοι εξαιτίας της ασκούμενης πολιτικής δημοσιονομικής λιτότητας, η οποία πλέον υπονομεύει όχι μόνο την κοινωνική συνοχή, αλλά και τη βιωσιμότητα του χρέους παράλληλα με τη φερεγγυότητα του τραπεζικού συστήματος. Η έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία το 2017 που παρουσιάζει σήμερα η «Κ» καταγράφει το κοινωνικό αλλά και το δημοσιονομικό κόστος που προκαλεί η συνέχιση της πολιτικής λιτότητας και της υπερφορολόγησης. Και αποδεικνύει ότι η ασκούμενη πολιτική ενδέχεται να περιορίσει τις πληρωμές και κατά συνέπεια να επηρεάσει αρνητικά τη φερεγγυότητα του τραπεζικού συστήματος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μεταξύ α΄ τριμήνου 2014 και β΄ τριμήνου 2016 οι Ελληνες «έτρωγαν από τα έτοιμα», καθώς η κατανάλωση ξεπέρασε το διαθέσιμο εισόδημα κατά 2 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή υποαπασχόληση, φτώχεια και ανεργία μαστίζουν την ελληνική κοινωνία: το 68,1% των ανέργων βρίσκεται στο κατώφλι της φτώχειας και ακολουθούν σε ποσοστό 47,9% οι μη ενεργοί, 31,3% οι μη μισθωτοί εργαζόμενοι, 25,1% οι συνταξιούχοι και 17,8% οι μισθωτοί.

Αμείλικτα για τη δραματική θέση στην οποία έχουν περιέλθει πάνω από 1,2 εκατ. συνταξιούχοι είναι τα στοιχεία που δείχνουν ότι σχεδόν ένας στους δύο συνταξιούχους λαμβάνει σύνταξη κάτω από 700 ευρώ. Εν μέσω της διαπραγμάτευσης για την περικοπή των συντάξεων κατά 1,8 δισ. ευρώ και μάλιστα ακαριαία, από το 2019 ή έστω το 2020, η ανησυχία στους κόλπους των εκατοντάδων χιλιάδων συνταξιούχων είναι διάχυτη και έντονη.

Και ανησυχούν όχι μόνον οι άτυχοι που έχουν υποστεί τις περικοπές των προηγούμενων μνημονίων, αλλά και το 44,8% των συνταξιούχων που λαμβάνει μηνιαία σύνταξη κάτω από τα 665 ευρώ. Οπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά οι ειδικοί, είναι αφελές να πιστεύει κανείς ότι αυτές οι συντάξεις θα μείνουν αλώβητες, παρότι 6 στους 10 συνταξιούχους στη χώρα παίρνουν κάτω από 700 ευρώ.

Οι μελέτες δείχνουν ότι στην Ελλάδα της κρίσης το 13,7% των συν- ταξιούχων ζει σε συνθήκες υλικής στέρησης. Τα τελευταία χρόνια, οι συντάξεις μειώθηκαν από 20% έως και άνω του 50%, με αποτέλεσμα να αποτελούν, πλέον, φιλοδωρήματα.

Κάτω από το όριο

Η μέση κύρια σύνταξη κυμαίνεται στα 666 ευρώ, χωρίς να έχουν αφαιρεθεί οι κρατήσεις φόρου. Σε απόλυτους αριθμούς 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι λαμβάνουν σύνταξη που δεν ξεπερνά το όριο που ορίζεται ως «κατώφλι φτώχειας» (665 ευρώ). Παράλληλα, το 52% των νοικοκυριών στη χώρα μας, λόγω της υψηλής ανεργίας και της φτώχειας, ζει από τις συντάξεις των ηλικιωμένων μελών τους.

Προκειμένου να κλείσει τη β΄ αξιολόγηση, η κυβέρνηση διαπραγματεύεται νέα επώδυνα μέτρα που αφο- ρούν κυρίως το αφορολόγητο και τη συνταξιοδοτική δαπάνη και τα οποία θα «χτυπήσουν» μία ακόμη φορά τους συνταξιούχους. Μόνο από τη «διεύρυνση της φορολογικής βάσης» εκτιμάται ότι θα πληγούν και οι συνταξιούχοι που έχουν εισόδημα άνω των 500 ευρώ τον μήνα. Μάλιστα, το χτύπημα για αυτούς θα είναι διπλό, καθώς η δέσμευση για μείωση της δαπάνης κατά 1% του ΑΕΠ δεν αφήνει εκτός περικοπών καμία σύνταξη. Αλλωστε, αυτοί που παίρνουν άνω των 1.000 ευρώ σύνταξη, περίπου 720.000 άτομα, δεν επαρκούν να καλύψουν τον λογαριασμό. Ακόμη κι αν ο πήχυς κατέβει στα 700 με 800 ευρώ, πρέπει ακαριαία, ανεξάρτητα από τις προσωπικές διαφορές, να επιβληθούν μειώσεις της τάξης του 10%. Αν το «μαχαίρι» πέσει σε όλους, οι μειώσεις θα είναι κοντά στο 6,7%.

Βαθύ μαχαίρι

Με δεδομένη την επιμονή του ΔΝΤ για σημαντικές περικοπές στη συνταξιοδοτική δαπάνη και τη σιωπηρή αποδοχή των αιτημάτων αυτών από την πλευρά των ευρωπαϊκών θεσμών, στο στόχαστρο μπαίνουν ακόμη και οι πολύ χαμηλές συντάξεις, όπως αυτές που λαμβάνουν οι μητέρες ανηλίκων που συνταξιοδοτήθηκαν με μειωμένη σύνταξη, αλλά και πρώην ελεύθεροι επαγγελματίες του ΤΕΒΕ.

Είναι ενδεικτικό ότι σήμερα συνταξιούχος του ΙΚΑ που αποχώρησε στα 65 με 15ετία ή 4.500 ένσημα λαμβάνει σύνταξη προ φόρου και υγειονομικής περίθαλψης 486 ευρώ, δηλαδή τα κατώτατα όρια του ΙΚΑ. Η προσωπική διαφορά που θα του προκύψει, εφόσον έως τον Σεπτέμβριο του 2017 επανυπολογιστεί η σύνταξή του, θα είναι 95 ευρώ. Εφόσον κοπούν στο σύνολό τους οι προσωπικές διαφορές, η σύνταξή του θα διαμορφωθεί στα 390 ευρώ…

Καμπανάκι χτυπά με την έκθεσή του το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία το 2017.